Το λάθος των Φαρισαίων
Άμεσο επακόλουθο αυτών που είπαμε είναι, ότι οι φαρισαίοι και σαδδουκαίοι, ζητώντας από τον Κύριο σημείον εκ του ουρανού, Του ζητούσαν θαύμα που έχει τα χαρακτηριστικά των θαυμάτων του αντιχρίστου. Αυτό λοιπόν ακριβώς, το ότι ζητούσαν τέτοιο θαύμα, εξηγεί την στάση του Κυρίου απέναντί τους.
Κάποτε ο Κύριος, ακούγοντας μια τέτοια απαίτηση, εξέφρασε την πικρία Του• και απέρριψε την αξίωσή τους αποφασιστικά. Και μη θέλοντας να βρίσκεται ούτε σωματικά κοντά σε ανθρώπους, που άφησαν τον εαυτό τους να προβάλλη τέτοια απαίτηση, έφυγε από κοντά τους! Μια άλλη φορά έδωκε την εξής μεγαλειώδη και αυστηρή απάντηση: «γενεά πονηρά και μοιχαλίς, σημείον επιζητεί, όμως σημείον δεν θα τους δοθή κανένα άλλο, παρά μόνον το σημείον του Ιωνά του προφήτου»[23].
Όλοι εκείνοι, που ζητούν σημεία ονομάζονται: γενεά, επειδή έχουν μεταξύ τους συγγένεια πνευματική• γενεά μοιχαλίς , επειδή ήλθαν σε πνευματική σχέση με τον σατανά[24], αφού απέρριψαν την σχέση με τον Θεό• και γενεά πονηρά επειδή, ενώ ήξεραν τα θαύματα του Θεανθρώπου Χριστού, έκαναν πως τάχα δεν τα ήξεραν! Και ενώ υποτιμούσαν και εμπαίζανε τα θαύματα του Θεού, ζητούσαν θαύμα κομμένο στα μέτρα των άθλιων αντιλήψεών τους, κομμένο στα μέτρα του μυαλού τους!
Η αξίωσή τους να ιδούν «σημείον εκ του ουρανού», δεν ήταν απλώς η παράκληση να ιδούν κάποιο θαύμα, αλλά εμπαιγμός των θαυμάτων του Κυρίου, και έκφραση μιας αγροίκης και διεστραμμένης αντίληψης περί θαυμάτων.
Με την φράση «σημείον Ιωνά του προφήτου» [25] ο ίδιος ο Κύριος εννοούσε τα σημεία που θα συνόδευαν τον θάνατο και την ανάστασή Του. Τότε εδόθη από τον Θεό «σημείον εκ του ουρανού». Τότε ο ήλιος είδε τον Κύριο σταυρωμένο και εσκοτίσθη ώρα μεσημέρι, και απλώθηκε παντού πηχτό σκοτάδι, που διήρκεσε τρεις ώρες. Το καταπέτασμα του Ναού της Ιερουσαλήμ εσχίσθη από μόνο του στα δύο, από επάνω μέχρι κάτω. Έγινε σεισμός. Οι βράχοι εσχίσθηκαν. Τα μνημεία άνοιξαν και πολλοί άγιοι αναστήθηκαν και εμφανίσθηκαν σε πολλούς στην αγία Πόλη[26]. Και όταν ο Κύριος αναστήθηκε έγινε πάλι σεισμός. Φωτοφόρος άγγελος κατέβη από τον ουρανό στον άγιο Τάφο, σαν μάρτυρας της αναστάσεώς Του και τρόμαξε τους φύλακες, που – ταγμένοι από εκείνους που εζήτουν σημείον εκ του ουρανού[27] – φρουρούσαν τον τάφο. Αυτοί οι φύλακες ανάγγειλαν στο ιουδαϊκό Συνέδριο την ανάσταση του Κυρίου. Αυτό όμως, όταν άκουσε «το σημείον εκ του ουρανού», το αντιμετώπισε με την ίδια καταφρόνηση και το ίδιο μίσος, που είχε αντιμετωπίσει και όλα τα προηγούμενα θαύματα του Κυρίου. Και γι’ αυτό εδωροδόκησε τους φύλακες και βάλθηκε να σκεπάση το σκοτάδι της ψευτιάς το θαύμα[28].
Βιβλιογραφία
[23] Ματθ. 16, 1 και Ματθ. 13, 38-42.
[24] Θεοφυλάκτου Βουλγ. Ερμηνεία ως άνω.
[25] Ματθ.12, 40.
[26] Λουκ. 23, 45 – Ματθ. 27, 45, 51-53.
[27] Ματθ. 28, 2-4, 11-15.
[28] έ.α.
Τα θαύματα του Χριστού
Ας ιδούμε όμως τώρα τα θαύματα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Είναι δώρα του Θεού. Το δώρο δεν δίδεται από υποχρέωση. Δίνεται από καλή διάθεση και καλωσύνη. Οι άνθρωποι έχουν υποχρέωση να βλέπουν δώρο και δωρητή με πολλή ευλάβεια και ευγνωμοσύνη. Γιατί ο δωρητής είναι ο Θεός, που έλαβε ανθρώπου φύση για την σωτηρία μας. Και το δώρο Του είναι μια μαρτυρία γι’ Αυτόν. Και γι’ αυτό έχει αδιαφιλονίκητη αξία.
Όμως, όπως η οικείωση της σωτηρίας επαφίεται στην ελεύθερη διάθεση των ανθρώπων, έτσι και τα θαύματα του Χριστού έχει αφεθή ο άνθρωπος ελεύθερος να βλέπη, όπως θέλει: είτε να στοχάζεται γύρω από αυτά, κατά πόσο αξίζουν και έχουν αξιοπιστία, είτε να βγάζη από αυτά το συμπέρασμα γι’ Αυτόν που τα έκαμε, πως το να Τον ονομάζη και να Τον δέχεται σαν Λυτρωτή του, είναι απλώς το φυσικό επακόλουθο μιας ελεύθερης και σταθερής πεποίθησης, και όχι ενός ασυγκράτητου και πιεστικού επιπόλαιου ενθουσιασμού.
α. Τα θαύματα του Χριστού είχαν απόλυτη διαφάνεια. Γι’ αυτό, μπορούμε να επαναλάβωμε αυτό που είπε ο Κύριος στον Θωμά: «Φέρε τον δάκτυλόν σου ώδε. Και ίδε τας χείρας μου. Και φέρε την χείρα σου και βάλε εις την πλευράν μου. Και μη γίνου άπιστος, αλλά πιστός»[29]. Τα θαύματα του Χριστού ήσαν αισθητά και ψηλαφητά. Ήσαν φανερά σε όλους. Ακόμη και στους απλούς ανθρώπους. Τίποτε σ’ αυτά δεν είναι αινιγματικό. Ο κάθε ένας μπορούσε εύκολα να τα εξετάση. Δεν έμεναν περιθώρια για αμφιβολίες και για απορίες, αν κάποιο ήταν πραγματικό θαύμα ή απλώς εντύπωση θαύματος. Νεκροί ανασταίνονταν. Ασθένειες ανίατες με τα ανθρώπινα μέσα εθεραπεύοντο. Λεπροί εκαθαρίζοντο. Τυφλοί ανέβλεπαν. Μουγγοί άρχιζαν να μιλούν. Τροφές επληθύνονταν, σε μια στιγμή, για όσους έπρεπε να φάνε. Τα κύματα της θάλασσας και οι άνεμοι ησύχαζαν με μια λέξη, και εγλύτωναν από τον θάνατο, όσοι εκινδύνευαν από την τρικυμία. Τα δίχτυα των ψαράδων, που είχαν μάταια ώρες κοπιάσει, εγέμιζαν ξαφνικά με ψάρια, που υπάκουαν στην μυστική εντολή του Κυρίου τους.
β. Τα θαύματα του Χριστού είχαν πολλούς μάρτυρες. Από αυτούς οι πιο πολλοί ήταν οι εχθροί του Κυρίου: οι αδιάφοροι, και εκείνοι που γύρευαν σ’ Αυτόν κάτι το επίγειο και σωματικό. Τα θαύματα αυτά ήταν αναντίρρητα. Οι χειρότεροι εχθροί του Κυρίου δεν τα απέρριπταν. Προσπαθούσαν να μειώσουν τη σημασία τους• με μια βλάσφημη και ανευλαβή ερμηνεία• και με κάθε μέσο που επινοούσαν[30].
γ. Τα θαύματα του Χριστού δεν είχαν στόχο τη φασαρία και την πρόκληση εντύπωσης. Δεν εγίνοντο για εφφέ. Κανένα δεν έγινε για τα μάτια του κόσμου. Όλα εγίνοντο σκεπασμένα κάτω από την θεία ταπείνωση. Και αποτελούν μια αλυσίδα ευεργεσιών προς τον πάσχοντα άνθρωπο. Και ταυτόχρονα εξέφραζαν με τον πιο τέλειο τρόπο την εξουσία του Κτίστου επάνω στην υλική κτίση και τον κτιστό πνευματικό κόσμο. Εξέφραζαν και έδειχναν, ότι ο Θεός είχε λάβει σάρκα και είχε φανερωθή στους ανθρώπους σαν άνθρωπος.
Βιβλιογραφία
[29] Ιωάν. 20, 27.
[30] Ματθ. 12, 24 – Ιωάν. 9, 24.
Μυστική σημασία
Μερικά από τα θαύματα του Κυρίου μας είχαν μια μυστική σημασία. Μα αυτό δεν σημαίνει πως τα θαύματα αυτά δεν είχαν κάποιο ιδιαίτερο σκοπό. Αντίθετα μάλιστα. Υποδήλωναν μια ευεργεσία γενική• για όλους• που ήταν πια καιρός να εκχυθή σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ένα τέτοιο θαύμα ήταν η ξήρανση της άκαρπης συκής.
α. η ξήρανση της άκαρπης συκής
Η άκαρπη συκιά ήταν πλούσια σε φύλλα. Μόνο σε φύλλα[31]. Για το δένδρο αυτό η αγία Γραφή, στην διήγηση για την πτώση των πρωτοπλάστων πατέρων, μας λέγει πως η συκιά ήταν ένα από τα δένδρα του Παραδείσου[32]. Από αυτό επήραν ο Αδάμ και η Εύα φύλλα για να κρύψουν την γύμνωσή τους. Πριν πέσουν στην αμαρτία, οι προπάτορές μας δεν είχαν καθόλου αισθανθή πως ήσαν γυμνοί. Δεν την αισθάνονταν τότε την γυμνότητά τους. Τους την έδειξε μετά η αμαρτία. Αυτό μας λέει, πως πρέπει να είναι σωστή η άποψη των αγίων πατέρων, που μας λένε πως ο απαγορευμένος καρπός ήταν σύκο. Κατευθυνόμενος προς την Ιερουσαλήμ ο Κύριος, μας λέγει το Ευαγγέλιο, επείνασε. Και επήγε σε μια συκιά. Μα δεν βρήκε σ’ αυτήν καρπό. Και δίκαια δεν βρήκε. Γιατί τον ζητούσε παράκαιρα. Παράκαιρα είχε αφήσει τον Εαυτό Του ο Κύριος και να αισθανθή την πείνα[33]. Το έκαμε, για να δείξη, ότι η επιθυμία των προπατόρων να φάνε τον απαγορευμένο καρπό δεν ήταν σωστή• ήταν παράκαιρη. Γι’ αυτό επήγε στη συκιά παράκαιρα, εποχή που δεν ήσαν καιρός σύκων. Γι’ αυτό επείνασε παράκαιρα. Επειδή ήλθε να άρη και να διορθώση όλες μας τις κακές επιθυμίες. Και να τις σβήση.
Επήγε λοιπόν ο Κύριος στην συκιά. Μα δεν βρήκε σ’ αυτήν καρπό. Ευρήκε μόνο φύλλα. Και καταπράσινα. Αλλά δεν συγκινήθηκε από αυτά. Και καταδίκασε την άκαρπη συκιά. Και την καταράσθηκε. Όχι μόνο την ακαρπία της. Καταράστηκε ολόκληρο το δένδρο. Και η συκιά ξεράθηκε. Και ο Χριστός στην θέση της εφύτευσε ένα άλλο δένδρο• ή (όπως λέγει η Γραφή) ένα άλλο «ξύλο»: το ξύλο του Σταυρού, που το είχε ετοιμάσει να γίνη το όργανο της σωτηρίας μας.
Το ξύλο-όργανο πτώσης και απώλειας εξηράνθη. Το εξήρανε η εντολή του Κυρίου και Σωτήρα μας. Το θαύμα αυτό, θαύμα γεμάτο σημασία μυστική, ο Κύριος το ετέλεσε μπροστά στους μαθητές του μόνο• μπροστά στους αγίους Αποστόλους μόνο• μπροστά μόνο σ’ εκείνους, που ευδόκησε να τους αποκαλύψη τα βάθη του Πνεύματος.
Το θαύμα αυτό έγινε λίγο πριν ο θεάνθρωπος λυτρωτής μας αρχίση το πιο μεγάλο Του έργο, πριν μας ελευθερώση από τα δεσμά της αμαρτίας και του διαβόλου με τα πάθη Του και τον Σταυρό Του• λίγο πριν ανεβή στον Σταυρό• λίγο πριν φυτεύση το ξύλο του Σταυρού• και το αναδείξη ξύλο ζωής.
Ανάλογα βαθειά είναι η σημασία και πολλών άλλων θαυμάτων, που έκαμαν ο Κύριος και οι Απόστολοι. Ας ιδούμε ένα ακόμη θαύμα διηγηματικά.
β. η θεραπεία του παραλυτικού
Έδινε την εντύπωση ότι δεν είχε στόχο να προκαλέση καμμιά απολύτως ευεργεσία σε κανέναν.
Ας το ιδούμε λίγο διηγηματικά.
Και τότε έφεραν έναν παραλυτικό[34], κατάκοιτο. Εκείνοι που τον έφεραν, βλέποντας τον συνωστισμό και το πλήθος, τον ανέβασαν στη στέγη. Και αφού άνοιξαν ένα άνοιγμα, τον κατέβασαν από εκεί με το κρεβάτι μπροστά στον Κύριο. Ο εύσπλαγχνος Κύριος, όταν είδε την ενέργειά τους αυτή – καρπό της πίστης τους – είπε στον παραλυτικό: «τέκνον αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου». Εκεί όμως ευρίσκοντο και μερικοί γραμματείς. Αυτοί ήξεραν το Νόμο με το νι και με το σίγμα. Και επειδή τους έκαιγε το μίσος και ο φθόνος κατά του Θεανθρώπου, ακούγοντας τα λόγια αυτά, επιάστηκαν από αυτά και είπαν: «Τα λόγια αυτά είναι βλάσφημα! Γιατί ποιος μπορεί να συγχωρή αμαρτίες εκτός από ένα και μόνον, τον Θεό;». ο καρδιογνώστης Κύριος, όταν είδε τι διελογίζοντο, είπε: «τι ταύτα διαλογίζεσθε εν ταις καρδίαις υμών; τι εστιν ευκοπώτερον; ποιο είναι για σας πιο εύκολο; ειπείν τω παραλυτικώ; Αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι; ή ειπείν• έγειρε και άρον τον κράββατόν σου και περιπάτει;». Με άλλα λόγια ο Χριστός τους είπε: Όταν ξέρη, πως δεν υποχρεωθή να αποδείξη τα λόγια του με έργα, ακόμη και ένας υποκριτής, ένας απατεώνας, εύκολα το ξεφουρνίζει το: «Αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου». Όμως εγώ δεν λέω κούφια λόγια. Για να το ιδήτε, «ότι εξουσίαν έχει ο Υιός του Ανθρώπου» να συγχωρή τις αμαρτίες «επί της γης» – λέγει στον παραλυτικό: «Σοι λέγω, άρον τον κράββατόν σου και ύπαγε εις τον οίκον σου». Και αυτοστιγμεί ο παραλυτικός έγινε καλά. Και γερός πια, επήρε το κρεββάτι του και βγήκε από το σπίτι εκείνο μπροστά στα μάτια όλων.
Το θαύμα αυτό είναι γεμάτο από τη θεία σοφία και αγαθότητα. Στην αρχή ο Κύριος έδωσε στον πάσχοντα ένα πνευματικό δώρο, μη ορατό με τα μάτια τα αισθητά, αλλά πολύ ουσιαστικό: την άφεση των αμαρτιών του. Όταν ο Κύριος είπε, πως συγχωρεί τις αμαρτίες του παραλυτικού, οι παρόντες λόγιοι ιουδαίοι έκαμαν άθελά τους διακήρυξη, ότι τέτοιο δώρο μπορεί να δώση ένας και μόνος, ο Θεός. Με την απάντηση που τους έδωσε ο Κύριος, δίνει μια νέα απόδειξη ότι είναι πράγματι ο Θεός. Γιατί στο τέλος, το πνευματικής φύσης δώρο Του και η πνευματικής φύσης απόδειξη ότι είναι Θεός, επισφραγίστηκαν με ένα υλικής φύσης δώρο Του και μια υλικής φύσης απόδειξη: με την σε μια στιγμή πλήρη θεραπεία τους ασθενούς.
Ο άγιος ευαγγελιστής Μάρκος στο τέλος του Ευαγγελίου του γράφει: Οι απόστολοι μετά την Ανάληψη του Κυρίου «εκήρυξαν πανταχού τον λόγον, του Κυρίου συνεργούντος και τον λόγον βεβαιούντος δια των επακολουθούντων σημείων»[35] δηλ. με τα θαύματα που εγίνοντο με τον λόγον των αποστόλων. Την ίδια αυτή σκέψη εξέφρασαν και όλοι οι απόστολοι στην προσευχή που έκαμαν μετά τις απειλές που άκουσαν στο Συνέδριο των Ιουδαίων, που τους απαγόρευε να κηρύττουν και να κάνουν θαύματα στο όνομα του Χριστού! Είπαν: «Κύριε, δώσε σε μας τους πιστούς δούλους Σου, να κηρύττωμε τον λόγο Σου με παρρησία και θάρρος. Ενίσχυσέ μας με το να απλώνης το χέρι Σου και να κάνης Συ μέσω ημών διάφορες θεραπείες και άλλα σημεία και θαύματα στο όνομα του αγίου Υιού σου Ιησού»[36].
Τα σημεία εγίνοντο για να βοηθούν τους ανθρώπους να δεχθούν το λόγο του Θεού. Το κύριο ήταν ο λόγος.
Τα σημεία απλώς μαρτυρούσαν τη δύναμη και την αξία του λόγου[37]. Εκεί που εγίνετο δεκτός, τα σημεία ήσαν περιττά. Αυτό εξηρτάτο, από το αν απέδιδαν οι ακροατές στο λόγο την αξία που του ανήκε. Τα σημεία είναι η συγκατάβαση του Θεού στην ανθρώπινη ασθένεια.
Αλλιώς ενεργεί ο λόγος και αλλιώς ενεργούν τα σημεία. Ο λόγος ενεργεί στον νου και στην καρδιά άμεσα. Τα σημεία ενεργούν στον νου και στην καρδιά μέσω των σωματικών αισθήσεων. Τα επακόλουθα του λόγου, που ενέργησε άμεσα, είναι πολύ πιο δυνατά και πιο σαφή από τα επακόλουθα, που δημιουργεί στον νου η ενέργεια των θαυμάτων. Και όταν ενεργούν και τα δυο μαζί, λόγος και θαύματα, τότε η ενέργεια των θαυμάτων περνάει σχεδόν απαρατήρητη λόγω της πλούσιας ενέργειας του λόγου. Αυτό φαίνεται ολοκάθαρα στις διηγήσεις του Ευαγγελίου. Ο Νικόδημος είχε επηρεασθή από τα σημεία και ωνόμαζε τον Κύριο «διδάσκαλο και απεσταλμένο του Θεού»[38]. Αντίθετα στον απόστολο Πέτρο ενέργησε ο λόγος του Θεού. Και για αυτό διεκήρυξε, ότι ο Κύριος είναι «ο Χριστός, ο Υιός του Θεού». Του είπε: «Κύριε, ρήματα ζωής αιωνίου έχεις. Και ημείς επιστεύσαμεν και εγνώκαμεν, ότι συ ει ο Χριστός, ο Υιός του Θεού»[39]. Ο άγιος Πέτρος είδε με τα ίδια του τα μάτια πολλά θαύματα του Κυρίου. Ο πολλαπλασιασμός των πέντε άρτων και των δύο ιχθύων και ο χορτασμός του πλήθους μόλις είχαν γίνει. Και όμως ο Πέτρος στην ομολογία του αυτή δεν λέγει τίποτε για τα θαύματα. Μιλάει μόνο για την δύναμη και την ενέργεια του λόγου. Το ίδιο συνέβη και με τους Μαθητές, που (χωρίς να το ξέρουν!) πηγαίνοντας για τους Εμμαούς συζητούσαν με τον Κύριο, χωρίς να καταλάβουν ποιος ήταν• και Τον αναγνώρισαν, όταν είχαν πια φθάσει στο χωριό και είχαν σε κάποιο σπίτι καταλύσει• και πότε; «εν τη κλάσει του άρτου»! Μα μόλις Τον αναγνώρισαν, ο Κύριος «άφαντος εγένετο απ’ αυτών». Πόσο το θαύμα αυτό ήταν μεγαλειώδες και καταπληκτικό! Μα εκείνοι δεν ασχολήθηκαν καθόλου με το καταπληκτικό αυτό θαύμα! «Ουχί η καρδία ημών (είπαν μεταξύ τους) καιομένη ην εν ημίν», την ώρα που ο Κύριος «ελάλει ημίν εν τη οδώ και διήνοιγεν ημίν τας Γραφάς»[40];
Βιβλιογραφία
[31] Μάρκ. 11, 13-20.
[32] Γέν. 3, 7.
[33] Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας Εις το Μάρκ. 11, 13-14.
[34] Μάρκ. 2, 1-12.
[35] Μάρκ. 16, 20.
[36] Πράξ. 4, 29-30.
[37] Λουκ. 4, 36.
[38] Ιωάν. 3, 2.
[39] Ιωάν. 6, 68-69.
[40] Λουκ. 24, 32.
Αφετηρία πίστης
Ο Θεάνθρωπος Κύριος εμακάρισε τους «μη ιδόντες και πιστεύσαντες»[41]. Και διετύπωσε την λύπη Του για κείνους που δεν τους ικανοποιούσε ο λόγος Του και γύρευαν θαύματα. «Εάν μη σημεία και τέρατα ίδητε (είπε στον βασιλικό αξιωματούχο της Καπερναούμ) ου μη πιστεύσητε»[42]. Και πράγματι. Όσοι αφήνουν το λόγο του Θεού, και για να πεισθούν ζητούν θαύματα, είναι να τους λυπάται κανείς!
Η αξίωση τους αυτή προδίνει πόσο μέσα τους κυριαρχεί το σαρκικό φρόνημα• η παχυλή άγνοια• η ζωή-θυσία στην φθορά και την αμαρτία• η έλλειψη κάθε προσπάθειας να μάθουν τον νόμο του Θεού σωστά και να αποκτήσουν τις θεάρεστες αρετές• η αδυναμία της ψυχής τους να ευθυγραμμισθή με το άγιο Πνεύμα και να αισθανθή έτσι την Πρόνοιά Του και την ενέργειά Του στον λόγο Του.
Τα θαύματα προορίζονται κατά κύριο λόγο να πείσουν ανθρώπους, αφωσιωμένους στις μέριμνες του κόσμου• και να τους οδηγήσουν στην πίστη. Οι πεφορτισμένοι με τις βιωτικές μέριμνες, οι προσηλωμένοι στην γη και στις δουλειές τους, δεν έχουν την δύναμη να εκτιμήσουν την αξία του λόγου. Γι’ αυτό ο εύσπλαγχνος Λόγος του Θεού τους προσελκύει κοντά Του, στην σωτηρία που δίνει ο λόγος Του, μέσω ορατών θαυμάτων, που αποτελούν μια υλική, προσιτή στην αίσθησή μας, απόδειξη• και οδηγούν την αδύνατη ψυχή στον παντοδύναμο Σωτήρα Θεόν Λόγο.
Βιβλιογραφία
[41] Ιωάν. 20, 29.
[42] Ιωάν. 4, 18.
Γιατί ο κόσμος δεν πιστεύει;
Εκείνοι, που πίστευσαν με τα θαύματα, αποτελούσαν την πιο χαμηλή βαθμίδα πιστών. Και γι’ αυτό, όταν μετά τους παρουσίαζαν την πνευματική υψίστη και αγιωτάτη διδασκαλία της Εκκλησίας, τότε πολλοί από αυτούς την ερμήνευαν, όπως τους άρεσε ο καθένας[43]! Δεν ήθελαν να αναζητήσουν την σωστή ερμηνεία του. Εκριτίκαραν τον λόγο του Θεού, που είναι «πνεύμα και ζωή»[44]. Και έτσι, με την επιπολαιότητά τους έχαναν και την πίστη• δηλ. ακόμη και τον αρραβώνα που είχαν λάβει. Και συνέβη αυτό το τραγικό: πολλοί από τους μαθητές του Χριστού, παρ’ ότι είχαν ιδεί πολλά θαύματα και σημεία, απήλθον εις τα οπίσω (= έκαναν πίσω) «και ουκ έτι μετ’ αυτού περιεπάτουν»[45], δηλ. δεν ξαναπήγαν κοντά Του!
Όμως ούτε το κήρυγμα ούτε τα θαύματα του Κυρίου είχαν την πρέπουσα επίδραση στους εβραίους αρχιερείς, γραμματείς, φαρισαίους και σαδδουκαίους• παρ’ ότι – με εξαίρεση ίσως τους σαδδουκαίους – όλοι οι άλλοι ήξεραν πολύ καλά τον νόμο του Θεού. Δεν ήσαν ξένοι στον Θεό, εχθροί του Θεού, μόνο εξ αιτίας της ροπής στην αμαρτία, όπως όλοι οι άνθρωποι. Αυτοί έγινα ηθελημένα εχθροί του Θεού. Και έμειναν σ’ αυτό ασάλευτα σταθεροί. Επήραν την σφραγίδα του εχθρού του Θεού. Με την δική τους αυτεξούσια θέληση. Με την δική τους γνώμη. Επειδή ήθελαν να κάνουν εκείνη την ζωή (και μάλιστα να προκόψουν σ’ εκείνη την ζωή!), που το άγιο Ευαγγέλιο την θεωρεί ψυχώλεθρη! Με τέτοιο φρόνημα δεν ήταν δυνατό να δώσουν σημασία στα λόγια του Υιού του Θεού. Και δεν εισάκουσαν, όπως ώφειλαν, τον λόγο Του. Δεν του έδωκαν σημασία. Προσπαθούσαν μόνο να Τον ψαρεύουν! Να του πιάνουν λόγια, που τα εύρισκαν να επιδέχωνται παρερμηνείες, και τα χρησιμοποιούσαν για να Τον κατηγορούν. Έτσι γίνεται συνήθως. Όποιος έχει μίσος εναντίον κάποιου άλλου, εποικοδομεί επάνω στα λόγια εκείνου που μισεί! «Διατί ο λόγος ο εμός ου χωρεί εν υμίν»[46], ερώτησε του εχθρούς Του ο Σωτήρας μας, όταν τους είδε να αποκρούουν με πείσμα τη σωτηρία, που τους επρότεινε. Γιατί δεν τα καταλαβαίνετε τα λόγια μου; Γιατί δεν δέχεσθε το λόγο μου που δίνει ίαση; Επειδή δεν μπορείτε ούτε να τον ακούσετε! Επειδή σας είναι ανυπόφορος! Επειδή είσθε «ψεύδους έκγονα». Και δουλεύετε μόνο με το ψέμα. Για αυτό δεν πιστεύετε σε μένα, «επειδή εγώ την αλήθειαν λέγω υμίν»[47]. «Ο ων εκ του Θεού τα ρήματα του Θεού ακούει». Για αυτό εσείς δεν τα ακούετε, επειδή δεν είσθε «εκ του Θεού»[48]. Και συνέχισε ο Κύριος: «Αν αυτά που κάνω δεν είναι έργα του Πατρός μου, μη με πιστεύετε. Αν όμως κάνω τα έργα του Πατέρα μου, και αν ακόμη δεν πιστεύετε εμένα, τουλάχιστον πιστεύσατε στα έργα μου. Και τότε θα το καταλάβετε και θα το πιστεύσετε, ότι ο Πατήρ εν εμοί, καγώ εν Αυτώ»[49]. Λόγια σταράτα. Και, σαν λόγια, έκλειναν μέσα τους την απόλυτη αλήθεια[50]. Το ίδιο και τα θαύματα. Και αυτά έκλειναν μέσα τους την απόλυτη αλήθεια. Και ήσαν τόσο σαφή και πασιφανή, ώστε οι εχθροί του Κυρίου, παρ’ όλες τους τις προσπάθειες να τα συγκαλύψουν, δεν είχαν παρά να το ομολογούν ότι ήσαν αληθινά[51]! Εκείνο που ασκούσε μεγάλη επίδραση στο λαό (που δεν ήξερε το νόμο του Θεού ή τον ήξερε πολύ λίγο, και έστρεφε την προσοχή του, την ενασχόλησή του, στις μέριμνες του κόσμου τούτου, χωρίς αυτό να σημαίνη ότι απέρριπτε και το νόμο του Θεού με το έτσι θέλω), αυτό δεν είχε καμμιά απολύτως επίδραση σε εκείνους που ήξεραν καλά τον νόμο του Θεού, μα τον απέρριπταν με τη ζωή τους ηθελημένα [52]. Ό,τι έγινε για τη σωτηρία των ανθρώπων αυτών, έγινε από την άπειρη ευσπλαγχνία του Κυρίου. Αν δεν είχα έλθει και δεν τους το είχα ειπεί – ξεκαθάρισε τα πράγματα ο Σωτήρας μας – δεν θα είχαν σημασία. Αν δεν είχα κάμει αυτά τα έργα, που έκανα μπροστά τους και ανάμεσά τους, που ποτέ δεν έκαμε άνθρωπος άλλος, δεν θα είχαν αμαρτία. Να όμως, που και τα είδαν και παρά ταύτα εμίσησαν όχι μόνο εμένα, αλλά και τον Πατέρα μου[53]. Ο Χριστιανισμός παρεδόθη στον κόσμο με τέτοια αποδεικτικά στοιχεία, ώστε να μη μπορή να έχη κανένας πια δικαιολογία, αν τον αγνοεί. Αιτία της άγνοιας αυτής είναι μία: το «έτσι θέλω».
Βιβλιογραφία
[43] Ιωάν. 6, 60.
[44] Ιωάν. 6, 63.
[45] Ιωάν. 6, 66.
[46] Ιωάν. 8, 45.
[47] Ιωάν. 8, 47.
[48] Ιωάν. 10, 37-38.
[49] Ιωάν. 8, 14.
[50] Ιωάν 9, 24.
[51] Ιωάν. 5, 46-47 και 7, 19.
[52] Ιωάν 8, 14.
[53] Ιωάν. 15, 22-25.
Σημεία της αιώνιας σωτηρίας
Τα θαύματα του ενανθρωπήσαντος Θεού ήσαν οι πιο μεγάλες υλικής φύσης ευεργεσίες, που μπορεί να φαντασθή ο άνθρωπος. Ποια ευεργεσία μπορεί να θεωρηθή πιο μεγάλη από την επαναφορά ενός νεκρού στη ζωή; Ποια ευεργεσία θα νομισθή πολυτιμότερη από την θεραπεία ανίατης ασθένειας, που κάνει τον άνθρωπο να μη ζη, ενώ ακόμη ζη; που κάνει τη ζωή να ομοιάζη πιο πολύ με θάνατο παρά με ζωή;
Και όμως• τα θαύματα του Χριστού, όσο κι αν ήταν γεμάτα ευεργεσίες, αγιωσύνη, και πνευματικό νόημα, δεν ήσαν παρά σημεία• σημεία της αιώνιας σωτηρίας, που δίνει ο λόγος του Θεού. Οι αναστηθέντες από τον Χριστό, αργότερα πέθαναν πάλι. Τους δόθηκε μόνο μια μικρή παράταση ζωής. Δεν τους δόθηκε ζωή για πάντα. Εκείνοι που θεραπεύθηκαν από τον Κύριο, αρρώστησαν πάλι• και πέθαναν. Η υγεία τους δόθηκε για ένα μικρό χρονικό διάστημα• όχι για πάντα. Οι προσωρινές υλικές ευεργεσίες εξεχύθηκαν στον κόσμο για να είναι σημείο των αιωνίων, των πνευματικών ευεργεσιών. Οι ορατές δωρεές δόθηκαν στους ανθρώπους, τους υποδουλωμένους στις εντυπώσεις των αισθήσεων, για να τους κάνουν να πιστέψουν ότι υπάρχουν και δωρεές αόρατες• και να τις αναζητήσουν. Τα σημεία έβγαλαν τους ανθρώπους από τον γκρεμό της άγνοιας, της υποδούλωσης στις εντυπώσεις των αισθήσεων, και τους ωδήγησαν στην πίστη. Την γνώση των αιωνίων αγαθών την δίνει η πίστη. Αυτή βάζει στις καρδιές τον πόθο να τα αναζητούν.
Οι άγιοι Απόστολοι διάδωσαν την πίστη σε όλη την οικουμένη, μόνο χάρις στα θαυμαστά σημεία που έκαναν. Γιατί ήταν μια πολύ σαφής απόδειξη. Για όλους. Και για τα μορφωμένα έθνη. Και για τα έθνη τα βυθισμένα στην άγνοια και την βαρβαρότητα. Μα όταν πια η πίστη φυτεύθηκε σε όλη την οικουμένη, τότε ρίζωσε ο λόγος. Και τότε σταμάτησαν τα θαύματα. Γιατί είχαν κάμει πια την δουλειά τους. Δεν σταμάτησαν εντελώς. Έπαψαν να γίνωνται σε γενική κλίμακα, παντού. Τώρα θαύματα κάνουν οι εκλεκτοί δούλοι του Θεού, οι άγιοι. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος γράφει, ότι στην εποχή του είχαν πια παύσει τα θαύματα, παρ’ ότι υπήρχαν τότε σε διάφορα μέρη πολλοί, ιδίως μοναχοί, «σημειοφόροι»[57] (θαυματουργοί).
Μα με την πάροδο του χρόνοι οι «σημειοφόροι» όλο και ελιγόστευαν. Για τους έσχατους καιρούς μάλιστα, οι άγιοι Πατέρες μας προειδοποιούν, ότι τότε δεν θα υπάρχουν καθόλου σημειοφόροι[58].
Βιβλιογραφία
[57] Εις την Β’ Κορινθ. 3, 12 (P.G.)
[58] Νήφωνος Κων/λεως, απάντησις δ’.
Τα θαύματα άλλοτε και σήμερα
Τι λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:
«Γιατί λένε μερικοί, δεν γίνονται σήμερα θαύματα; (την απάντηση μου να την ακούσετε με πολλή προσοχή. Γιατί το ερώτημα αυτό το ακούω από πολλούς. Και τακτικά. Αδιάκοπα. Πάντοτε).
Γιατί τότε, όσοι ελάμβαναν το βάπτισμα, άρχιζαν και μιλούσαν ξένες γλώσσες, και τώρα αυτό δεν γίνεται πια;
Γιατί σήμερα ο Θεός πήρε την χάρη των θαυμάτων; Το κάνει, όχι για να μας ατιμάση, αλλά για να μας δώση πιο πολλή τιμή.
Πως; Σας το εξηγώ.
Οι άνθρωποι της εποχής εκείνης ήσαν πιο σκοτισμένοι από μας, αφού μόλις είχαν ξεφύγει από την ειδωλολατρεία. Το μυαλό τους ήταν χοντρό• δεν έκοβε. Ήσαν βουτηγμένοι και κολλημένοι στην ύλη. Δεν μπορούσαν να φαντασθούν, ότι υπήρχαν και αγαθά μη υλικά, πνευματικά. Και φυσικά δεν ήξεραν τίποτε για τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Γιατί όλα αυτά τα δεχόμαστε μόνον, όταν έχωμε πίστη. Για αυτό ήταν ανάγκη να γίνωνται θαύματα.
Από τα δώρα του Αγίου Πνεύματος μερικά είναι αόρατα• και τα δεχόμαστε μόνο με πίστη. Άλλα όμως ενώνονται με ύλη• και γίνονται σημεία, που πέφτουν στην αντίληψη των αισθήσεών μας. Αυτά ξυπνούν στους άπιστους την πίστη. Π.χ. η άφεση των αμαρτιών μας είναι πνευματικό, αόρατο. Με τα σωματικά μάτια μας δεν βλέπομε να καθαρίζωνται οι αμαρτίες μας. Καθαρίζεται η ψυχή. Μα η ψυχή είναι και αυτή αόρατη με τα μάτια τα σωματικά. Η άφεση των αμαρτιών είναι δώρο πνευματικό. Δεν μπορούμε να το ιδούμε με τα μάτια του σώματος. Και για αυτό δεν το δέχονται, δεν το πιστεύουν, όσοι έχουν φρόνημα σαρκικό, υλιστικό. Αντίθετα το χάρισμα της γλωσσολαλιάς, το χάρισμα να μιλούν ξένες γλώσσες, άγνωστες, παρ’ ότι είναι μια ενέργεια και δωρεά του Αγίου Πνεύματος, είναι ένα σημείο που γίνεται αντιληπτό με τις αισθήσεις μας• και μπορούν εύκολα να το παρατηρήσουν και οι άπιστοι. Γιατί γίνεται τότε φανερό, πως η αόρατη ενέργεια του Πνεύματος που λαμβάνει χώρα μέσα στην ψυχή, εξωτερικεύεται• και επισημαίνεται αδιάψευστα από την άγνωστη και παράξενη γλώσσα που ακούμε. Και ακριβώς για αυτό ο Παύλος λέγει: «Εκάστω δε δίδοται η φανέρωσις του Πνεύματος προς το συμφέρον», δηλ. για ωφέλεια πνευματική[59].
Αυτό όμως σημαίνει, πως εμένα δεν μου χρειάζονται τα θαύματα. Γιατί; Γιατί έχω μάθει να πιστεύω στη χάρη του Θεού και χωρίς να βλέπω θαύματα! Ανάγκη από αποδείξεις έχει ο άπιστος. Εγώ, ο πιστός, δεν έχω καθόλου ανάγκη τις αποδείξεις και τα θαύματα. Γιατί, παρ’ ότι δεν μιλάω ξένες γλώσσες, το ξέρω ότι έχω καθαρισθή από την αμαρτία. Οι παλαιότεροι όμως, δεν μπορούσαν να το πιστέψουν αυτό, χωρίς να ιδούν θαύματα. Και για αυτό, τα θαύματα τα έδινε ο Θεός για πιστοποίηση της αλήθειας της πίστης, που τους εκήρυτταν. Έτσι λοιπόν, κατά κανόνα, τα θαύματα εγίνοντο προς χάριν, όχι των πιστών, αλλά χάριν των απίστων. Για να μπορέσουν να ενωθούν με τους πιστούς. Το λέγει ο άγιος Απόστολος Παύλος• τα θαύματα είναι σημεία «ου τοις πιστεύουσι, αλλά τοις απίστοις»[60].
Βιβλιογραφία
[59] Α’ Κορινθ. 12, 7.
[60] Α’ Κορ. 14, 22, Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ομιλία Α’ εις την Πεντηκοστήν.
Δεν μας χρειάζονται πια
Αν τα σημεία και τα θαύματα ήσαν οπωσδήποτε απαραίτητα, θα παρέμεναν για πάντα. Για πάντα παραμένει ο λόγος του Θεού. Τα θαύματα, σαν πύλη, απλώς μας οδηγούν σ’ αυτόν. Αυτός εξαπλώθηκε. Αυτός κυριάρχησε. Αυτός κατέκτησε τον κόσμο. Αυτός ερμηνεύθηκε με τόσο υπέροχο τρόπο από τους αγίους Πατέρες. Και έτσι σήμερα η μυσταγώγησή μας σ’ αυτόν και η προσοικείωσή του μας είναι, όταν το θέλωμε, τόσο εύκολη! Αυτός μας χρειάζεται. Αυτός μας είναι απαραίτητος. Από αυτόν εξαρτάται η σωτηρία μας. Αυτός μας προξενεί τα αιώνια αγαθά. Αυτός μας κηρύσσει την βασιλεία των ουρανών. Σ’ αυτόν είναι αποθησαυρισμένα τα πιο μεγάλα θαυμάσια, δηλ. τα πιο μεγάλα θαύματα του Θεού[61].
«Το ρήμα Κυρίου μένει εις τον αιώνα• τούτο δε εστι το ρήμα το ευαγγελισθέν εις υμάς»[62]. Στο λόγο του Θεού βρίσκεται η ζωή[63]. Αυτός θα ξαναδώση στους νεκρούς την αιώνιο ζωή, αφού πρώτα τους δώσει αγία ζωή. Οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν «έχουν αναγεννηθή• γεννήθηκαν για δεύτερη φορά• αυτή τη φορά όχι από ένα σπέρμα φθαρτό, αλλά από ένα παράγοντα άφθαρτο• από το λόγο του άφθαρτου Θεού, που μένει εις τον αιώνα»[64].
Βιβλιογραφία
[61] Ψαλμ. 118, 18.
[62] Α’ Πέτρ. 1, 25.
[63] Ιωάν. 1, 4.
[64] Α’ Πέτρ. 1, 23.
Ο λόγος του Θεού
Για να καταλάβωμε, τι σημασία έχει ο λόγος του Θεού, πρέπει να τον τηρήσωμε. Οι εντολές του Ευαγγελίου, όταν εμείς αρχίσωμε να τις τηρούμε, αρχίζουν και σιγά-σιγά μας μεταμορφώνουν• μας αναδημιουργούν• μας ζωοποιούν• μας μεταβάλλουν τον τρόπο του σκέπτεσθαι• τα συναισθήματα της καρδιάς μας• ακόμη και το σώμα μας. Γιατί όπως λέγει ο Άγιος Απόστολος Παύλος, «Ο λόγος του Θεού είναι ζων και ενεργής και τομώτερος (κόβει πιο πολύ) από κάθε μαχαίρι δίκοπο. Και εισχωρεί ακόμη και στην διάκριση ανάμεσα σε ψυχή και πνεύμα, αρμό και μυελό, και κρίνει τις σκέψεις και τους λογισμούς της καρδιάς»[65].
Ο λόγος του Θεού δίνει ο ίδιος μαρτυρία για το ότι είναι αληθινός. Αυτός, όπως και τα θαύματα θεραπείας ασθενών, ενεργεί στον άνθρωπο. Η ενέργειά του αυτή μας λέει, τι είναι. Μας λέει, πως είναι το μεγαλύτερο από όλα τα σημεία και τα θαύματα. Γιατί είναι σημείο πνευματικό. Που όταν δοθή στον άνθρωπο, τον χορταίνει. Του χορταίνει τη επιθυμία να σωθή. Και τον κάνει, να μη δίνη πολλή σημασία στα υλικής φύσεως θαύματα, που δεν μας είναι απαραίτητα.
Ο Χριστιανός, που αυτό δεν το έχει καταλάβει, τον λόγο του Θεού τον βλέπει κρύα. Είτε γιατί δεν ξέρει, τι είναι ο λόγος του Θεού. Είτε γιατί έχει τη νεκρή γνώση του λόγου του Θεού. Γιατί από το λόγο του Θεού ξέρει μόνο το γράμμα του.
Βιβλιογραφία
[65] Εβρ. 4, 12.