Πλεονεκτήματα – Μειονεκτήματα Χρήσης Διαδικτύου ως ΜΔΨΕ
Πλεονεκτήματα
- Η παγκοσμιότητα του διαδικτύου που καθιστά εφικτή την επικοινωνία και τη δυνατότητα
μεταφοράς μηνυμάτων σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη και σε τεράστιο αριθμό
αποδεκτών.
Η μεγάλη ταχύτητα μεταφοράς των μηνυμάτων που εξασφαλίζει άμεση ενημέρωση.
Η δυνατότητα ταυτόχρονης χρήσης κειμένου, γραφικών και ήχου που με κατάλληλο
σχεδιασμό και παρουσίαση μπορούν να προκαλέσουν τα επιδιωκόμενα συναισθήματα
στους αποδέκτες.
Η μεγάλη ευχέρεια αλλαγής του περιεχομένου των μηνυμάτων ανάλογα με τις κρατούσες
Κάθε φορά συνθήκες και το μορφωτικό επίπεδο του ακροατηρίου.
Η χρήση του διαδικτύου προκαλεί εθισμό και από πολλούς χαρακτηρίζεται σαν αξιόπιστη
πηγή πληροφόρησης.
Η συνύπαρξη στο πρόσωπο του χρήστη των ιδιοτήτων του πομπού και δέκτη, παρέχει τη δυνατότητα άμεσης αντίδρασης σε περιπτώσεις εχθρικής προπαγάνδας.
Μέσω της διαφήμισης, του κατάλληλου σχεδιασμού της «εικονικής » πραγματικότητας και της επανάληψης, είναι δυνατός ο επηρεασμός του αποδέκτη χωρίς καν να το αντιληφθεί.
Ο μεγάλος αριθμός ατόμων νεαρής ηλικίας που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο δημιουργεί
Πρόσφορο έδαφος για πρόκληση εντυπώσεων, επηρεασμό και διαμόρφωση επιθυμητής
ψυχολογίας.
Ο μη σεβασμός των συνόρων παρέχει την ευχέρεια μεταφοράς στο έδαφος του αντιπάλου
θεμάτων, εικόνων, ειδήσεων που υπόκεινται σε λογοκρισία και που συχνά βρίσκουν ευπρόσδεκτη ανταπόκριση.
Τα περιεχόμενα των μηνυμάτων είναι δυνατόν να αποθηκευθούν από τον χρήστη – στόχο, να διαφυλαχθούν, να διαβαστούν πολλές φορές μέχρι κατανοήσεως και να μεταβιβασθούν
σε άλλους μη χρήστες.
Η χρήση του διαδικτύου εξυπηρετεί όλα τα είδη προπαγάνδας, διότι η πηγή εκπομπής
αποκτά χαρακτηριστικά ανάλογα με τις επιθυμίες και τις επιδιώξεις του πομπού των μηνυμάτων.
Το διαδίκτυο είναι το πληρέστερο ΜΔΨΕ, διότι καλύπτει τις ιδιότητες όλων των μέχρι
σήμερα χρησιμοποιουμένων, τουλάχιστον σε στρατηγικό επίπεδο.
Μειονεκτήματα
- Απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό με ευρεία παιδεία, τεχνική και ανθρωπιστική, για τη διαμόρφωση και αποστολή των μηνυμάτων.
Δεν είναι αποτελεσματικό σε ακροατήρια με υψηλό ποσοστό αναλφάβητων ή χαμηλής παιδείας ατόμων.
Ο χρήστης επιλέγει μόνος του το είδος της πληροφόρησης που επιθυμεί να έχει, με αποτέλεσμα μηνύματα που στέλνονται να μην εμφανίζονται ποτέ στην οθόνη του υπολογιστή
του. Για να ξεπεραστεί η επιλεκτικότητα των χρηστών όσον αφορά στην επιλογή του περιεχομένου πληροφοριών που αναζητά χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνικές σήμερα
όπως μαζική αποστολή mails (spam) ή επέμβαση στο results ranking στις μηχανές
αναζήτησης μετά από ειδικές συμφωνίες με τις τελευταίες.
Σε περιόδους κρίσεων ή πολέμου είναι δυνατόν Κέντρα Παροχής Υπηρεσιών διαδικτύου
(ISPs), που βρίσκονται στο έδαφος του αντιπάλου, να ελεγχθούν κατά τη λειτουργία τους
με συνέπεια την απομόνωση εκείνων που τα χρησιμοποιούν.
Είναι ευάλωτο σε επιθέσεις Hackers5.
Όπως όλα τα σύγχρονα μέσα, το διαδίκτυο είναι δέσμιο της κατάστασης στην οποία
βρίσκονται οι επικοινωνίες, η ηλεκτρική ενέργεια και οι συσκευές που χρησιμοποιούνται.
Ο σχεδόν «πραγματικός χρόνος » ανταπόκρισης του διαδικτύου, απαιτεί συνεχή ετοιμότητα
για την αντιμετώπιση της εχθρικής προπαγάνδας και αντιπροπαγάνδας.
Η απόφαση χρήσης του σαν ΜΔΨΕ οδηγεί αναπόφευκτα σε διαρκή επαγρύπνηση.
Από την ανάλυση αυτή προκύπτει ότι τα θετικά στοιχεία του διαδικτύου ως ΜΔΨΕ βαρύνουν περισσότερο έναντι των αρνητικών. Ειδικότερα, η χρήση του σαν ΜΔΨΕ σε στρατηγικό επίπεδο ενδείκνυται, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι ξένοι στρατοί το έχουν ήδη αξιοποιήσει προς αυτή την κατεύθυνση με άσκηση καθημερινής προπαγάνδας όλων των ειδών.
Χρησιμοποίηση Λευκής ή/και Φαιάς Προπαγάνδας
Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα από τη χρήση της λευκής, φαιάς ή και μαύρης προπαγάνδας, για τη διεξαγωγή ΨΕ, από στρατιωτική άποψη, είναι γνωστά και περιγράφονται στα αντίστοιχα στρατιωτικά εγχειρίδια. Ισχύουν δε στον ίδιο βαθμό και κατά τον ίδιο
τρόπο και στη διεξαγωγή ΨΕ μέσο του διαδικτύου. Στις παραγράφους που ακολουθούν επιχειρείται να γίνει μια όσο το δυνατό τεκμηριωμένη ανάλυση της προπαγάνδας ως έννοιας, από επιστημονική άποψη, προκειμένου να γίνει η καλύτερη δυνατή
επιλογή του τύπου της προπαγάνδας που θα χρησιμοποιηθεί, αναλόγως του ακροατηρίου – στόχου. Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι η προπαγάνδα αποτελεί σήμερα, στην εποχή της υποτιθέμενης ελεύθερης ροής της πληροφορίας και της πολυμέρειας
της ενημέρωσης, έννοια με μάλλον αρνητική σημασία.
Ωστόσο, η προπαγάνδα είναι μια γνωστή τεχνική από την αρχαιότητα.
Ως μέθοδος αφορά την προβολή ορισμένων θεμελιωδών εννοιών, θέσεων και απόψεων, απαραίτητων για την προώθηση των σκοπών ενός κράτους και την επικράτηση σε μια αναμέτρηση (είτε πολεμική, είτε ειρηνική). Η προπαγάνδα συνιστά μια μέθοδο προσεταιρισμού, διαμόρφωσης και άσκησης ελέγχου επί της κοινής γνώμης.
Μια τεχνική για την πρόκληση των επιθυμητών ανθρώπινων αντανακλαστικών με τη χρήση των κατάλληλων λεκτικών και οπτικών σημάτων.
Τέλος, μια επιστημονική τεχνική διάδοσης ιδεών ή μιας σκόπιμα διευθετημένης παρουσίασης της κατάστασης, με σκοπό την επιρροή της κοινής γνώμης και τον προσηλυτισμό στις απόψεις αυτού που διεξάγει την προπαγάνδα. Η προπαγάνδα δουλεύει καλύτερα κα αποτελεσματικότερα με το ν’ απευθύνεται στα πιο βασικά, ένστικτα του ανθρώπου.
Δεν απευθύνεται στην ανώτερη φύση του, αν κι ένας απ’ τους σκοπούς της είναι να μας πείσει ότι αυτό κάνει. Υποκρίνεται ότι απευθύνεται στη λογική του, όταν στην πράξη απευθύνεται στα αισθήματά του. Ο λόγος είναι απλός: Η αντίληψη περνάει πρώτα
απ’ το συναισθηματικό κομμάτι του εγκεφάλου και μετά στο λογικό. Αυτό συμβαίνει με όλους τους ανθρώπους, ακόμη και με αυτούς που πιστεύουν για τον εαυτό τους ότι είναι τα πιο (ορθο) λογικά και έξυπνα άτομα. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον. Έχει την τάση όπως και κάθε άλλος ζωντανός οργανισμός στη γη, να σχηματίζει φυλές, να συγκροτείται και να οργανώνεται σε ομάδες που έχουν κάποιον αρχηγό. Η αρχή ότι αναζητούμε καθοδήγηση από κάποιον αρχηγό από τον οποίο περιμένουμε
να μας φροντίσει, είναι μια από τις πιο αποδεκτές στην ψυχολογία των μαζών.
Η προπαγάνδα μπορεί να απευθύνεται είτε στο λογικό και τη νόηση, είτε στο ένστικτο και τα συναισθήματα.
Στην πρώτη περίπτωση χρησιμοποιείται ο τύπος της πειθούς, δηλαδή η προβολή μιας άποψης με ορθολογικά επιχειρήματα.
Στη δεύτερη περίπτωση χρησιμοποιείται η μέθοδος της υποβολής, η οποία ταιριάζει και εφαρμόζεται κυρίως σε ευρείες συγκεντρώσεις ανθρώπων, τη λεγόμενη με μια λέξη «μάζα ».
Ο Αμερικανός Edward L. Bernays6 ήταν ο θεμελιωτής των μοντέρνων τεχνικών της προπαγάνδας. Όχι μόνο θεμελίωσε τις σύγχρονες προπαγανδιστικές τεχνικές, αλλά θεωρείται και ο πατέρας των σύγχρονων δημοσίων σχέσεων. Αν και θα μπορούσαμε
να πούμε ότι προπαγάνδα και δημόσιες σχέσεις είναι το ίδιο πράγμα και ότι δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ τους. Ο Bernays ισχυριζόταν ότι “το ομαδικό μυαλό δε σκέφτεται με την κυριολεκτική έννοια της λέξης Όταν παίρνει αποφάσεις, η αρχική του παρόρμηση
είναι ν’ ακολουθήσει το παράδειγμα του αρχηγού που εμπιστεύεται”.
Τι ισχύει όμως με αυτούς που χρησιμοποιούν τους Η/Υ και το διαδίκτυο; Σίγουρα ελλοχεύει ο κίνδυνος εθισμού των ατόμων αυτών.
Ο εθισμός αυτός μπορεί να στερήσει τα συγκεκριμένα άτομα από τις προσωπικές τους σχέσεις, ή να διαταράξει τις οικογενειακές τους και γενικότερα να τους αποξενώσει από το κοινωνικό σύνολο.
Επομένως οι χειριστές του διαδικτύου δεν πρέπει να θεωρούνται και να αντιμετωπίζονται ως μάζα.
Από την άλλη μεριά, ο χειριστής του διαδικτύου από τη στιγμή που επιλεγεί να μοιράζεται και να βλέπει τις ίδιες ιστοσελίδες με κάποιους άλλους, μπορεί 0να αποτελέσει μέρος μιας συγκεκριμένης ομάδας (ή «μάζας »). Στο διαδίκτυο δεν έχουμε την μάζα και το “ομαδικό
μυαλό” με την έννοια που τους αποδίδει ο Bernays.Ο κάθε χρήστης του διαδικτύου είναι ξεχωριστή προσωπικότητα. Η κάθε πληροφορία που δέχεται ή παίρνει ο χειριστής, υπόκειται σε αξιολόγηση, κρίνεται, επεξεργάζεται και στο τέλος είτε την αποδέχεται είτε την απορρίπτει.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι τα άτομα σκέφτονται, οι ομάδες όχι, δεν μπορούν σκεφτούν. Και το διαδίκτυο ναι μεν απευθύνεται σε ομάδες, αλλά ομάδες αποτελούμενεςαπό ξεχωριστά άτομα.
Απο το περιοδικό Στρατιωτική επιθεώρηση.