Τον Σεπτέμβρη του 490π.Χ., ο Μαραθώνας πέρασε στην ιστορία σαν σύμβολο της αιώνιας σύγκρουσης του ανθρωπισμού και της ελευθερίας , πάνω στον δεσποτισμό.
Του αγώνα ελεύθερων απέναντι σε υποτελείς.
Του αγώνα του πνεύματος απέναντι στην ύλη.
Στον Μαραθώνα οι Αθηναίοι υπεραμύνθηκαν όλων των ελλήνων, κατατροπώνοντας τον πολυπληθή και καλά εξοπλισμένο μηδικό στρατό.
Η Μάχη αυτή που κατατάσσεται στις μεγαλύτερες μάχες της ανθρωπότητας , πέρα από το αδιαμφισβήτητο γεγονός μιας μεγάλης σύγκρουσης, έχει τεράστια ιδεολογική σημασία. Όχι μόνο για την Αθηναϊκή δημοκρατία και το μέλλον της αλλά και για ολόκληρο τον πολιτισμό μας. Ο Ηρόδοτος συνδέει την ανάπτυξη της Αθήνας με το πνεύμα που καλλιεργήθηκε με τις μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη, σημειώνοντας, ότι όντας ελεύθεροι οι Αθηναίοι, επεδίωκαν την διατήρηση της ελευθερίας τους .
Αυτό ήταν το πνεύμα που διακατείχε τους οπλίτες του Μαραθώνα.
Η Μάχη χάρισε αιώνια δόξα στον εμπνευστή του στρατιωτικού σχεδίου, Μιλτιάδη.
Ο Χανς ντε Δρου, στο έργο του « Πόλεμος στην αρχαιότητα», γράφει:
« Η εικόνα του Μιλτιάδη φαντάζει γιγάντια στα πρώϊμα χρόνια της παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας. Η πιο πλήρης και σπάνια μορφή ηγεσίας στη μάχη. Ο συνδυασμός άμυνας – επίθεσης βρίσκεται εδώ στις απλές γραμμές του κλασικού έργου τέχνης. Τι διορατικότητα στην επιλογή του πεδίου της μάχης, τι αυτοέλεγχος εν αναμονή της εχθρικής επίθεσης, τι επιβολή στο στρατό. Όλα είχαν κανονιστεί για την αποφασιστική στιγμή. Ούτε ένα λεπτό πιο νωρίς, γιατί οι Αθηναίοι θα έφταναν ξέπνοοι στον εχθρό, ούτε ένα λεπτό πιο αργά, γιατί τότε πολλά από τα βέλη του εχθρού θα είχαν βρει τον στόχο τους. Θα έχουμε στο μέλλον την ευκαιρία να αναλύσουμε παρόμοιες περιστάσεις, ποτέ όμως μια μεγαλύτερη».
Η νέα αθηναϊκή δημοκρατία με τη νικηφόρα αντιμετώπιση στο πεδίο της μάχης, της μεγάλης Περσικής Αυτοκρατορίας, απέδειξε τη δυνατότητά της για επιβίωση και απέκτησε την απεριόριστη αυτοπεποίθηση πάνω στην οποία θα στηρίξει την μετέπειτα ηγεμονική πορεία της στην πολιτική , αλλά και τον πολιτισμό.
Δεν είναι τυχαίο ότι από την εποχή αυτή, ο μυθικός βασιλιάς του Μαραθώνα , Ξούθος, εμφανίζεται ως ο πατέρας του Ιωνα, του Δώρου και του Αχαιού.
Η μάχη πήρε μυθικές διαστάσεις, όπως όλα τα γεγονότα που ξεπερνούν το μέτρο της καθημερινότητας και της λογικής.
Αποτέλεσμα του επικού χαρακτήρα της μάχης είναι να συνδεθούν με το όνομα του Μαραθώνα , απίστευτα κατορθώματα όπως αυτό του Κυνέγειρου, του Καλλίμαχου και του Επίζηλου, ή ιστορίες όπως εκείνη του σκύλου, που πολέμησε ηρωϊκά και γι’ αυτό απεικονίστηκε στην Ποικίλη στοά. Θεοί και ήρωες συμμετέχουν στην μάχη.
Ο Πάνας, ο Θησέας από τον κάτω κόσμο, ο Ηρακλής και η Αθηνά από τον ΄Ολυμπο, ο τοπικός ήρωας Μαραθών και ο αγροτικός ΄Εχετλος, προσωποποίηση του άροτρου, όλοι ήρθαν να βοηθήσουν τους Αθηναίους. Όπως διηγούνται οι ντόπιοι στον Παυσανία, τις νύχτες το πεδίο της μάχης γέμιζε από κραυγές και χλιμιντρίσματα αλόγων και την αόρατη παρουσία των ηρωϊκών νεκρών.
Κάθε γωνιά του Μαραθώνα μιλάει γι’ αυτή την μεγάλη στιγμή. Το σπήλαιο της λατρείας του Πάνα στην Οινόη. Το μαρμάρινο τρόπαιο με το ιωνικό κιονόκρανο, αντί του συνηθισμένου ξερού δέντρου με την εχθρική πανοπλία. Το έλος που πνίγηκε η περσική αλλαζονεία. Κυρίως όμως ο τάφος των μαραθωνομάχων. Τον 2ο μ.Χ. αιώνα , οι Αθηναίοι τους τιμούσαν ακόμα σαν ήρωες. Ακόμα ως τα ύστερα ελληνιστικά χρόνια ο τύμβος θα αποτελέσει τόπο μνήμης των αθηναίων εφήβων.
Η παρουσία του μεταφυσικού στοιχείου της μάχης, η διατήρηση του ηρωϊκού χαρακτήρα του χώρου , τα μνημεία και οι τελετές για τους νεκρούς αποτελούν μοναδικό φαινόμενο για τα ελληνικά πράγματα.
Από την επομένη κιόλας της μάχης, η νίκη αυτή θα εμπνεύσει τους αγγειογράφους του αθηναϊκού Κεραμεικού.Τους Αθηναίους σημειώνει ο Ηρόδοτος , αλλά και ο Παυσανίας τους έθαψαν στο πεδίο της Μάχης και τα ονόματά τους αναγράφηκαν σε στήλες κατά φυλές, μια τιμητική διάκριση που δεν γινόταν , ενώ σε ‘άλλο τάφο τάφηκαν οι Πλαταιείς και οι δούλοι.
Ο Ηρόδοτος παραδίδει ότι έκτοτε προς τιμή των πεσόντων καθιερώθηκαν θυσίες στο πλαίσιο της μεγάλης γιορτής των Παναθηναίων και άλλων 5 εορτών Μετά τη νίκη σύμφωνα με τον Παυσανία, ανέθεσαν στους Δελφούς θησαυρό από τα λάφυρα της μάχης, διαμνημονεύοντας στο πανελλήνιο ιερό, ότι μόνοι αυτοί και πρώτοι από τους ΄Ελληνες αντιμετώπισαν έναν ισχυρό αντίπαλο, που και μόνο το όνομά του προκαλούσε φόβο.Στους Πέρσες του Αισχύλου εξαίρεται η σημασία της Μάχης του Μαραθώνα. Από τα λάφυρα της μάχης και σε χρόνο πολύ μεταγενέστερο, οι Αθηναίοι σύμφωνα με τον Παυσανία οικοδομούν ναό προς τιμή της θεάς Ευκλείας. Αναθέτουν χάλκινο άγαλμα της Αθηνάς πάνω στην Ακρόπολη. Κοσμούν την ποικίλη στοά με ζωγραφικές συνθέσεις και άλλα δημόσια έργα, που απαιτούσαν την έγκριση της εκκλησίας του Δήμου, γεγονός που συνεπάγεται ότι η διαμνημόνευση της νίκης ικανοποιούσε την φιλοτιμία της πλειοψηφίας των Αθηναίων.
Υποστηρίζεται ότι στη ζωοφόρο της νότιας πλευράς του ναού της Αθηνάς Νίκης, υποδηλώνεται η Μάχη του Μαραθώνα. Στον Θουκυδίδη, οι Αθηναίοι απεσταλμένοι στη Σπάρτη τις παραμονές του Πελοποννησιακού πολέμου, επικαλούνται τη δράση τους στον Μαραθώνα. Στον Αριστοφάνη η απαρχή της δόξας των Αθηναίων εστιάζεται στον Μαραθώνα. Η πανελλήνια προσφορά των Αθηναίων με τη δράση τους στον Μαραθώνα, απαντά κατά τον 4ο αιώνα σε επιτάφιους λόγους και άλλους λόγους ρητόρων. Οι επιπτώσει και η σημασία της Μάχης δεν φαίνονται μόνο στην κλασική περίοδο της αρχαίας ελληνικής ιστορίας, τον 5ο και 4ο αιώνα. Στους Πλατωνικούς νόμους , έχουμε μια πολύ ενδιαφέρουσα αναφορά, στην οποία ο Αθηναίος συζητητής συνομιλώντας αναφέρει ότι η μάχη του Μαραθώνα ήταν η αρχή της σωτηρίας των Ελλήνων.
Αλλά και στα χρόνια από τον Αλέξανδρο και μετά, επιζεί η ανάμνηση του Μαραθώνα. Σε μια επιγραφή του 122 μ.Χ., την περίοδο της Ρωμαϊκής κυριαρχίας, ο Δήμος των Αθηναίων τιμά τον κοσμητή των εφήβων, Διονύσιο Σωκράτους Θηλάσιο, επειδή μεταξύ άλλων τους εφήβους οδήγησε στο πολυανδρείο του Μαραθώνα, όπου εστεφάνωσαν, τις στήλες που ήταν στον Τύμβο, κι έκαναν θυσίες υπέρ των ηρώων της Ελληνικής ελευθερίας. Στην μετάβαση από τον 1ο αιώνα π. Χ. στον 1ο μ.Χ. αιώνα ο ιστορικός Κορνήλιος Νέπος , θέλοντας να δώσει το ιδιαίτερο της μάχης του Μαραθώνα, τονίζει ότι δεν υπήρξε άλλη μάχη ενδοξότερη , στην οποία τόσοι λίγοι άνθρωποι, να μπόρεσαν τόσες δυνάμεις να γονατίσουν. Τον 2ο μ.Χ. αιώνα ο Μικρασιάτης ρήτορας, Αίλειος Αριστείδης, συντάσει έναν εκτενή παναθηναϊκό λόγο, όπου μεταξύ άλλων αναφέρει: « Δεν υπάρχει άνθρωπος, του οποίου η ψυχή να μην νιώθει ανάταση , ακούγοντας το όνομα του Μαραθώνα και να μην ασπάζεται και να σέβεται με πραγματική χαρά αυτό το όνομα». Τον 3ο μ.Χ. αιώνα ο ιστορικός Ιουστίνος τονίζει τη σημασία της μάχης, χρησιμοποιεί μάλιστα μια σκληρή φράση, εκεί που γράφει, ότι νόμιζε κανείς ότι έγινε μάχη ανάμεσα σε άνδρες και ζώα.
Φτάνει δηλαδή σε υπερβολή, θέλοντας να δείξει την παλληκαριά των Αθηναίων έναντι των υποδεέστερων αντιπάλων.
Στα νεώτερα χρόνια με την παρουσία των περιηγητών και την καλλιέργεια του ανθρωπιστικού ιδεώδους, ο Μαραθώνας ζει και συντηρείται σταθερά μέσα στην κοινή Ευρωπαϊκή παράδοση. Είναι χαρακτηριστική η φράση του μεγάλου ΄Αγγλου οικονομολόγου Τζον Στιούαρτ Μιλλ, ο οποίος συγκρίνοντας την μάχη του Χάστιγκς, που έκρινε την ανεξαρτησία της Αγγλίας, λέει πως η Μάχη του Μαραθώνα, είχε μεγαλύτερη σημασία από την μάχη του Χάστιγκς για την Αγγλία. Και κλείνοντας την περίληψη της διαμνημόνευσης της μάχης θα αναφέρω το τρίτομο έργο του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, του 1963, « από τον Μαραθώνα στην Πίδνα». Εκεί ο συγγραφέας, θέτοντας σαν στόχο, να συλλάβει τους λόγους της πολιτικής πτώσης του αρχαίου ελληνισμού και να αναζητήσει τα αίτια, καθορίζει δύο σταθμούς.Η Πίδνα είναι η υποταγή στους Ρωμαίους. Ο Μαραθώνας η χαραυγή της λαμπρής εξέλιξης του ελληνικού κλασικού πολιτισμού. Γράφει λοιπόν: « έτσι σώθηκε η Αθήνα και μαζί της σώθηκε η Ελλάς, σώθηκε ο κόσμος.Για να είμαστε βέβαια δίκαιοι, ο Δαρείος δεν θα εξαφάνιζε την Ελλάδα. Ωστόσο η Δημοκρατία, θα είχε σβήσει.Και δεν θα γινόταν η πηγή, ή έστω το πλαίσιο του κλασικού πνεύματος και του πολιτισμού που εδραιώθηκε στις μέρες του Κίμωνος και του Περικλέους. Η Ελλάς, φόρου υποτελής στους Πέρσες, θα είχε χάσει την υπερηφάνεια που ήταν μια προϋπόθεση απαραίτητη για να γίνει ότι έγινε. Για να προσφέρει ότι πρόσφερε στην ανθρωπότητα.»
Θα μπορούσε να μιλάει κανείς πολλές ώρες για την διαμνημόνευση της μεγάλης ιστορικής στιγμής του Μαραθώνα. Νομίζω όμως πως το επίγραμμα του Σιμωνίδη, «Ελλήνων προμαχούντες Αθηναίοι, χρυσοφόρων Μήδων εστόρεσαν δύναμιν» και οι στίχοι που ο Αισχύλος, προόριζε για τον τάφο του , θα ήταν αρκετά για να δείξουν ότι η μάχη αυτή σήμαινε την χαραυγή μιας νέας εποχής, μιας βαθιάς αλλαγής στην αντίληψη του ανθρώπου, της οποίας η νίκη κατά των Περσών, υπήρξε όχι η προϋπόθεση, αλλά το αποτέλεσμα και η πιο λαμπρή έκβαση.
Ο Μαραθών, ως μέρος της κλασικής παιδείας, είναι σήμερα βαθιά ριζωμένος στην ευρωπαϊκή συνείδηση. Όμως η μεγάλη σημασία του γεγονότος για τον δυτικό πολιτισμό, δεν είναι στην σημερινή, παγκοσμιοποιημένη κοινωνία μας , πολύ γνωστή. Το πιο γνωστό παγκοσμίως μέρος της μάχης του Μαραθώνα είναι ο μαραθώνιος δρόμος. Μετά την αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων, το κατόρθωμα του Αθηναίου οπλίτη, που ξεψύχησε φέρνοντας το άγγελμα της μεγάλης νίκης, έγινε πανανθρώπινο μήνυμα, πραγματικό και αιώνιο.
Εκατομμύρια άνθρωποι ακολουθούν τα βήματα του οπλίτη και 2500 χρόνια μετά κρατούν ζωντανό το όνομα του Μαραθώνα, αποδεικνύοντας τη δύναμη του «εμείς» απέναντι στο «εγώ».Αν η ίδια η μάχη μας υπενθυμίζει ότι οφείλουμε να είμαστε πρόθυμοι ανά πάσα στιγμή, να υπερασπιστούμε με κάθε τίμημα την ελευθερία μας, και όσα χάρη στην ελευθερία απολαμβάνουμε, ο μαραθώνιος δρόμος συμβολίζει ότι η πορεία του πολιτισμού και της ελευθερίας είναι μακρά και δύσκολη. Απαιτεί δέσμευση , αντοχή, υπομονή και επιμονή.
Σήμερα , η Ευρώπη αλλά και ολόκληρη η ανθρωπότητα έχει περισσότερο από ποτέ ανάγκη τις αξίες, τα ιδανικά, τις ιδέες που γεννήθηκαν στην αττική γη, στον κάμπο του Μαραθώνα, πριν 2500 χρόνια.
Εμείς, σήμερα, ως φυσικοί θεματοφύλακες έχουμε ένα μεγάλο χρέος. Την συνεχή υπενθύμιση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Θεωρώ ότι είναι πολιτική απόφαση η στήριξη, η αξιοποίηση και η προβολή της κληρονομιάς μας σε κάθε γωνιά της γης. Και η μεγάλη επέτειος της Μάχης μας δίνει μια μοναδική ευκαιρία που δεν πρέπει να αφήσουμε να χαθεί.
Το κείμενο το πήραμε απο το marathon.gr
Σχολιασμός : Παρά το γεγονός οτι η επέτειος των 2.500 χρόνων απο την πραγματοποίηση της μάχης του Μαραθώνα,εχει ξεκινήσει απο την αρχή του 2010,ωστόσο ενω έχουμε φτάσει ήδη στον Αύγουστο,ελάχιστα έχει αναφερθεί απο τα Μ.Μ.Ε.,ούτε αφίσες στην Αθήνα και στις άλλες μεγάλες πόλεις,ελάχιστες εκδηλώσεις και για μια άλλη φορά η ιστορία που πρέπει να αποτέλει πρότυπο προς μίμηση σε μια εποχή που οι αξίες και τα ιδανικά θεωρούνται ανάξια αναφοράς, παραμένει στο παρασκήνιο.