Προεικόνισις της Κρίσεως, ήλθεν η ώρα του Θερισμού ( Αποκ. ΙΔ΄14 -20)
Οι δραματικές εικόνες που θα δούμε στο τεμάχιο αυτό της Αποκαλύψεως είναι η μεγαλοπρεπής και εντυπωσιακή προεικόνισις της Κρίσεως που θα συμβή κατά την Δευτέρα Παρουσία. (Αποκ. ΙΔ΄14). Πάνω στο σύννεφο κάθεται ο Ίδιος ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, όπως Τον είδε στο όραμά του ο Προφήτης. Κάθεται πάνω σε λευκή νεφέλη Το σύννεφο είναι σημάδι της παρουσίας του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη. Εν νεφέλη παρουσιάζεται ο Θεός στην Σκηνή του Μαρτυρίου και μέσα από την νεφέλην ακούγεται η φωνή Του. Ο Ίδιος ο Κύριος όταν Τον ανέκρινεν ο Αρχιερεύς, έδωσε την εικόνα της ελεύσεώς Του εν μέσω των νεφελών λέγων: «Απ άρτι όψεσθε τον υιόν του ανθρώπου καθήμενον εκ δεξιών της δυνάμεως και ερχόμενον επί των νεφελών του ουρανού (Ματθ. ΚΣΤ΄64). Και στο Όρος Θαβώρ όταν έδειξε την δόξα Του την θεϊκή κατά την Μεταμόρφωσι Του πάλι με νεφέλη φωτεινή περιεβλήθη. Το χρυσό στεφάνι είναι διακριτικό της υπερτάτης εξουσίας του Βασιλέως –Κριτού. Ο Θρόνος της δόξης δέχεται τον στεφανωμένο Κύριο σαν Βασιλέα νικητή. Ο ακάνθινος στέφανος της θυσίας Του έγινε στέφανος χρυσούς, στέφανος αστραφτερός της νίκης…Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός είναι συνδεδεμένος με εικόνες σποράς και θερισμού στην Καινή Διαθήκη. Χρησιμοποιούσε συχνά παραστάσεις και εικόνες σποράς και θερισμού όταν ήθελε να υπογραμμίση την αμοιβή των δικαίων και την τιμωρία των αμαρτωλών με την δικαία Κρίσι Του. Ο θερισμός είναι η συντέλεια του αιώνος. Κατά τον θερισμόν αυτόν τα ζιζάνια θα καούν…Το οξύ δρέπανο του Μεγάλου Κριτού, που κάθεται στην νεφέλη, φανερώνει ότι κανένας από τους κακούς δεν θα ξεφύγη από την τιμωρία, από την δικαιοσύνη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, που κρατάει το μυτερό, το κοφτερό δρεπάνι. Τον βλέπομε τον Κύριο στην Κ. Διαθήκη και σ’άλλη εικόνα να κρατάη φτυάρι συλλογής και διαχωρισμού του καρπού από τα άχυρα (Ματθ. Γ΄12). Ο Άγγελος παρακαλεί βγαίνοντας από τον Ναόν, που βρίσκεται στον Ουρανό, μέσα στο οποίο είναι ο Θρόνος του Θεού, τον Κύριο, να θερίση γιατί έφθασε το τέλος. Ήρθε ο καιρός της συγκομιδής, διότι η καλλιέργεια ωρίμασε. Εδώ ο Άγγελος δεν προστάζει αλλά η προστακτική έχει παρακλητικό χαρακτήρα, είναι σαν τις προστακτικές που χρησιμοποιούμε στην λατρεία. Όταν λέμε «Κύριε ελέησον» παρακαλούμε τον Θεό να μας συγχωρήση και δεν Τον προστάζομε. Το λέγει όχι για να Τον πληροφορήση, διότι Εκείνος είναι η πηγή της γνώσεως, αλλά για να τον υπηρετήση, για ν’αναγγείλη την μεγάλη στιγμή, για να το ακούσουν οι άνθρωποι και να καταλάβουν ότι η ώρα της Κρίσεως πλησιάζει. Κι’επακολουθεί η εκτέλεσις της αποφάσεως του Θεού που είναι ο θερισμός. Ο Κύριος δηλαδή δίνει το σύνθημα του θερισμού. Ο θερισμός αυτός, του οποίου η περιγραφή παραλείπεται εδώ, γίνεται από Αγγέλους, όπως βλέπομε σε άλλες εικονικές περιγραφές της Κ. Διαθήκης (Ματθ. ΙΓ΄41-42). Λέγοντας όμως εδώ «θερισμό» δεν εννοεί τον θερισμό, την συλλογή και την τιμωρία των κακών, πράγμα το οποίον θα ιδούμε στη συνέχεια, αλλά εννοεί την περισυλλογή και διάσωσι των δικαίων. Έχει την ίδια σημασία πολλών χωρίων της Καινής Διαθήκης που μιλούν για την διάσωσι των πιστών όπως (Ματθ. Θ΄37), (Λουκ. Ι΄2), (Ιωάν. Δ΄35). Ο χόρτος ο οποίος ωρίμασε και είναι έτοιμος για θερισμό που λέει εδώ η Αποκάλυψις είναι η ωρίμανσις των καλών και των κακών. Και οι μέν καλοί θα συναχθούν σαν σιτάρι στην αποθήκη, οι κακοί θα καούν σαν τα άχυρα. Οι πρώτοι θα πάνε στον Παράδεισο, οι δεύτεροι στην Κόλασι. Μέση κατάστασις δεν υπάρχει. Μερικοί ερμηνευταί νομίζουν ότι ο θερισμός είναι γενική έννοια, που σημαίνει τερματισμό της κακίας επάνω στη γή. Ο ερμηνευτής Ανδρέας λέγει ότι η ξήρανσις και ο θερισμός σημαίνουν ότι έφθασε ο καιρός της συντελείας.
Ακολουθεί και άλλος Άγγελος, που ενεργεί και αυτός σαν λειτουργικό όργανο του Θεού, για την εφαρμογή της θείας Δικαιοσύνης κατά των απίστων και αντιχρίστων. (Αποκ. ΙΔ΄17). Ο Άγγελος αυτός βγήκε από το Θυσιαστήριο, κάτω από το οποίο, όπως είδαμε υπήρχαν οι ψυχές εκείνων, που είχαν σφαγή για την Πίστι του Χριστού. Και ο Άγγελος αυτός ήταν όργανο της θείας Δικαιοσύνης, είχε εξουσία στην φωτιά της Κολάσεως που τιμωρεί τους ασεβείς. Εκείνος έκραξε μεγαλόφωνα στον Άγγελο που είχε το κοφτερό δρεπάνι και του είπε νά στείλη όλεθρο και θάνατο στους κακούς, των οποίων η φαυλότης έφθασε στο απροχώρητο. Και έρριξε ο Άγγελος το δρεπάνι του στη γή και τρύγησε τους αμαρτωλούς και τους έρριξε σαν σταφύλια στο πατητήρι του θυμού του Θεού. Και πατήθηκε το πατητήρι αυτό, που ήταν έξω από την πόλι και βγήκε απ’αυτό αίμα, που πλημμύρισε την περιοχή σε έκτασι χιλίων εξακοσίων σταδίων, το δε ύψος της πλημμύρας του αίματος έφθασε μέχρι τα χαλινάρια των ίππων. Ο δεύτερος Άγγελος εξέρχεται από το Θυσιαστήριο των ολοκαυτωμάτων, από εκεί δηλαδή που ακούγονται αι φωνές των δικαίων, που ζητούν την πραγματοποίησι της θείας Δικαιοσύνης και λέγουν : «έως πότε, ο δεσπότης ο άγιος και ο αληθινός, ου κρίνεις και εκδικείς το αίμα ημών εκ των κατοικούντων επί της γής;» (Αποκ. Στ΄10). Ζητούν δηλαδή την πραγματοποίηση της θείας Δικαιοσύνης.
Είναι η τρομακτική στιγμή της τιμωρίας των διωκτών της Χριστιανωσύνης. Στο έργο της συλλογής των ανόμων, όπως παρατηρεί ο ερμηνευτής Αρέθας, απαξιεί να λάβη μέρος ο Θεός. Το έργο αυτό το αναθέτει στα λειτουργικά Του πνεύματα, στους Αγγέλους. Τα σταφύλια είναι, σε μεταφορική έννοια, τα ανομήματα των ασεβών. Η ωρίμανσις αυτών είναι το σαρωτικό κατρακύλημα των ασεβών και το ξεχείλισμα της επιβαλλομένης τιμωρίας υπό του Θεού. Κατόπιν ο Ευαγγελιστής μας δίνει την εικόνα της συλλογής των ανόμων υπό των Αγγέλων. Μάζεψε τους ασεβείς σαν σταφύλια μέσα σε μεγάλη ληνό. Γιατί λέγει «ληνόν…μεγάλη»; Ονομάζει «μεγάλη» την ληνόν λόγω του μεγάλου πλήθους των ασεβών. Η ληνός στην Παλαιά Διαθήκη χρησιμεύει σαν όργανο του θυμού του Θεού εναντίον των ασεβών. Επατήθη λέγει εν συνεχεία η ληνός. Πατήθηκαν δηλαδή σαν τα σταφύλια στο πατητήρι, οι ασεβείς. Και όπως από τα πατητήρια των σταφυλιών τρέχει ο χυμός των σταφυλιών, έτσι από την ληνόν των συγκεντρωμένων ασεβών ρέει το αίμα της τιμωρίας των. Από ποιούς πατιέται η ληνός; Ίσως από Αγγέλους μιά και γίνεται από όργανα της θείας Δικαιοσύνης. Η ληνός «επατήθη έξω της πόλεως». Πιθανόν εδώ να εννοή έξω της πόλεως Ιερουσαλήμ. Κοντά στην Ιερουσαλήμ, στην κοιλάδα Ιωσαφάτ, όπου σύμφωνα με τις προφητείες του Ζαχαρίου και του Ιωήλ, διεξάγεται η Κρίσις των εθνών. Και οι προφητείες αυτές είναι σύμφωνες με σχετικά χωρία της Αποκαλύψεως (Ιστ΄16 και Ιθ΄8). Αλλά ας δούμε τι λέγει επί του προκειμένου ο Προφήτης Ιωήλ. (Ιωήλ Δ΄12 -16). «Εξεγειρέσθωσαν και αναβαινέτωσαν πάντα τα έθνη εις την κοιλάδα Ιωσαφάτ διότι εκεί καθιώ του διακρίναι πάντα τα έθνη κυκλόθεν. Εξαποστείλατε δράπανα, ότι παρέστηκεν ο τρυγητός. Εισπορεύσεσθε, πατείτε, διότι πλήρης η ληνός. Υπερεκχείτε τα υπολήνια ότι πεπλήθυνται τα κακά αυτών. Ήχοι εξήχθησαν εν τη κοιλάδι της δίκης, ότι εγγύς ημέρα Κυρίου εν τη κοιλάδι της δίκης. Ο ήλιος και η σελήνη συσκοτάσουσι, και οι αστέρες δύσουσι φέγγος αυτών. Ο δε Κύριος εκ Σιών ανακεκράξεται και εξ’Ιερουσαλήμ δώσει φωνήν αυτού και σεισθήσεται ο ουρανός και η γή»… Μία άλλη ερμηνευτική σημασία είναι το πάτημα, δηλαδή η τιμωρία, είναι το γεγονός, ότι οι αμαρτωλοί στερούνται τον Παράδεισο. Μένουν έξω της άνω Ιερουσαλήμ του Παραδείσου δηλαδή Δεν έχουν αυτοί καμμία θέσι στην αγία πόλι του Θεού.
Ο Χριστός ήρθε στην γή, και θυσιάσθηκε εδώ για να αγιάση όλο τον κόσμο, να του δώση την δυνατότητα της σωτηρίας. Σταυρώθηκε κι’έχυσε το Αίμα Του έξω της πύλης . Η τιμωρία των ασεβών κατά ώρα της Κρίσεως θα είναι μεγάλη. Η πάτησις της ληνού, η αφθονία του αίματος, σε σημείο ώστε να φθάση το αίμα σε έκτασι 1600 σταδίων, δηλαδή 307.200 μέτρα και σε ύψος μέχρι του χαλινού των ίππων δείχνει το μέγεθος της οργής του Θεού. Στο παραπάνω αριθμό, που φανερώνεται η μεγάλη έκτασις του τόπου της σφαγής, βλέπουν πολλοί ερμηνευταί της Αποκαλύψεως την έκτασι της Παλαιστίνης που περιλαμβάνεται στο οδοιπορικό του Αντωνίνου και που είναι από την Τύρο ως τα Αιγυπτιακά σύνορα 1664 στάδια. Λεπτομερής περιγραφή της Κρίσεως γίνεται πιό κάτω στον Ε΄Τόμο.
Οι νικηταί του θηρίου άδουν την ωδήν του Μωϋσέως
Αι εικόνες που προεικονίζουν την μέλλουσα Κρίσι είναι του θερισμού η μία και του τρυγητού η άλλη. Κατόπιν θα δούμε την περιγραφή των προοιμίων της καταστροφής της Βαβυλώνος –Ρώμης και κατ’επέκτασιν του κόσμου ολοκλήρου. Θα ιδούμε την πιό δραματική και συγκλονιστική οπτασία που περιλαμβάνει την φοβερώτερη δοκιμασία του κόσμου προ της Δευτέρας Παρουσίας, όπως αυτή σκιαγραφείται στην οπτασία των επτά φιαλών. Προτού όμως να μας περιγράψη τις τιμωρίες αυτές ο Ευαγγελιστής μας παρουσιάζει την ευτυχία και σιγουριά όπου βρίσκονται οι νικηταί του θηρίου.
Αποκ. ΙΕ΄1. Είδα λέγει επτά Αγγέλους που κρατούσαν επτά πληγές, τις τελευταίες τουτέστιν τιμωρίες εναντίον των ασεβών της γής, προ της Δευτέρας Παρουσίας. Είδα λέγει ακόμη κάτι σαν θάλασσα γυαλίνη, η οποία ήταν ανακατεμένη με φωτιά. Και είδα τους νικητάς στον αγώνα τους εναντίον του θηρίου και της εικόνος αυτού, να στέκωνται πάνω στην γυάλινη αυτή θάλασσα και να έχουν τις κιθάρες του Θεού.
Βλέπει ο Ευαγγελιστής, άλλο σημείο το οποίον ονομάζει έτσι για να κάνη σαφή διάκρισι με έτερο σημείο το οποίο είχαμε σε προηγούμενο κεφάλαιο όπου είδαμε την γυναίκα, την περιβεβλημένην τον ήλιον, να διώκεται υπό του δράκοντος. Εκεί το σημείον ονομαζόταν μέγα, εδώ ονομάζεται επίσης μέγα αλλά επιπροσθέτως και θαυμαστόν. Η εκδηλουμένη Θεία Δικαιοσύνη με τις επόμενες εικόνες είναι η θαυμαστή Δικαιοσύνη του Θεού που έρχεται σαν τιμωρός απάντησις στο πρώτο μέγα σημείον που είδαμε με την διωκομένη Εκκλησία. Η Θεία Δικαιοσύνη θα τιμωρήση τους διώκτας –αντιχρίστους-της ενδόξου γυναικός, της Εκκλησίας. Η Θεία Δικαιοσύνη τιμωρεί την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Τιμωρεί τους αντιχρίστους των διαφόρων εποχών και θα τιμωρήση αφεύκτως και τον πραγματικό Αντίχριστο κατά το τέλος του κόσμου. Εν τω ουρανώ το βλέπει το άλλο σημείο, διότι η τιμωρία των ασεβών ξεκινάει από τον Ουρανό. Η πηγή της τιμωρίας θα είναι ουράνιος και τα εκδηλούμενα φυσικά γεγονότα καταστροφής, δεν θα είναι τυχαία.
Μια εικόνα της ετοιμαζομένης απονομής της δικαιοσύνης του Θεού με την τιμωρία των ασεβών και διωκτών της Χριστιανικής Πίστεως, την βλέπομε ευθύς αμέσως. Βλέπομε δηλαδή τους επτά Αγγέλους να κρατούν επτά πληγάς, επτά θείες τιμωρίες. Ονομάζονται δε «έσχατες» διότι με αυτές τερματίζονται οι τιμωρίες των ασεβών, προ της τελικής Κρίσεως. Μετά από τις τιμωρίες αυτές η Βαβυλών δηλαδή η Ρώμη στην αρχή, κάθε αντίθεος εξουσία στο περάσμα των αιώνων και όλη η αμαρτωλή ανθρωπότης στο τέλος του κόσμου θα καταστραφούν. «Εν αυταίς ετελέσθη ο θυμός του Θεού» προλέγει ο Ευαγγελιστής. Η έκφρασις εδώ είναι ανθρωποπαθής. Ο Θεός, φυσικά, δεν θυμώνει. Οι τιμωρίες είναι φυσικόν επακόλουθον της αμαρτίας. Ο νόμος της θείας Δικαιοσύνης λειτουργεί και θα λειτουργή κανονικά. Είναι δε άτεγκτος.
Εν συνεχεία μας δίδει μία εντελώς διαφορετική εικόνα. Είναι ένα διάψαλμα ενθαρρυντικό για τους πιστούς προτού ξεσπάση η καταιγίδα της Δικαιοσύνης του Θεού. Τους νικητάς του θηρίου τους βλέπει ο Ευαγγελιστής να στέκωνται στην θάλασσα την υαλίνη. Εδώ φαίνεται πως είναι η ίδια η υαλίνη θάλασσα η οποία περιγράφεται στον ουράνιο χώρο και εκτείνεται μπροστά στο Θρόνο του Θεού όπως είδαμε στο Β΄τομο. Η θάλασσα παριστάνεται «ως μεμιγμένη πυρί». Θέλει να φανερώση, νομίζομε, ότι εφθάσανε εκεί οι νικηταί, όχι τυχαία, αλλά με αγώνες και θυσίες. Θέλει να δείξη ότι οι δίκαιοι, οι άγιοι, οι μάρτυρες νίκησαν τον Αντίχριστο μέσα σ’ένα συνεχή αγώνα αυτοθυσίας και μαρτυρίου. Η γυάλινη θάλασσα, η οποία είναι ανακατεμένη με φωτιά παρομοιάζεται και με την Ερυθρά Θάλασσα, δια της οποίας σώθηκαν μεν οι Ισραηλίτες, πνίγηκαν δε οι Αιγύπτιοι με τον Φαραώ. Έτσι και οι Χριστιανοί δεν θα υποταχθούν στον Αντίχριστο των τελευταίων ημερών του κόσμου, καθώς και στους άλλους τους ποικιλωνύμους αντιχρίστους δια μέσου των αιώνων, θα σωθούν.
Ας πούμε τώρα ποιοί νοούνται νικηταί του θηρίου. Θεωρούνται οι πιστοί, οι ευσεβείς, οι δίκαιοι, οι άγιοι, οι μάρτυρες, που δεν προσεκύνησαν τα όργανα του αντιχρίστου δια μέσου των αιώνων και όλοι εκείνοι οι πιστοί του Κυρίου που δεν θα υποκύψουν στον αντίχριστο των εσχάτων καιρών ούτε με την πλάνη, ούτε με την βία. Άξιον παρατηρήσεως είναι αυτό που λέγει: «Και είδον…και τους νικώντας εκ του θηρίου και εκ της εικόνος αυτού και εκ του αριθμού αυτού». Η πρόθεσι εκ έχει σημασία. Το θηρίον, η εικών, ο αριθμός και ο αποκλεισμός εις τας εσχάτας ιδίως ημέρας, θα δημιουργήσουν μιά κατάστασιν αφόρητον, φωτιά και θάλασσα. Αυτοί θα περάσουν από την πύρινη αυτή θάλασσα και θα βγούν έξω στη Βασιλεία του Θεού. Θα την περάσουν. Αυτό μας θυμίζει εκείνο που λέγει ο Ψαλμωδός: «Διήλθομεν δια πυρός και ύδατος και εξήγαγεν ημάς εις αναψυχήν». Αυτό είπε και ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, όταν έπειτα από μιά ζωή αγώνων και περιπετειών και διώξεων δια τον Χριστόν επρόκειτο να απαγχονισθή. Και οι μέν πιστοί τελείωσαν, πέρασαν την λίμνη αυτή αβάσανα, οι άλλοι, όμως, από τη λίμνη αυτή θα πέσουν στην άλλη λίμνη την καιομένη πυρί και θείω. Δεν είναι τα πράγματα μικρά και αστεία. Μη τα παίρνομε επιπόλαια. Εδώ παίζεται το μεγάλο παιγνίδι της αιωνιότητος. Τί θα κάμωμεν;
Όπως το θηρίο συμβολίζει κάθε αντίθεο και αντίχριστο δύναμι, έτσι και οι νικηταί του δεν περιορίζονται σε μία συγκεκριμένη εποχή. Ανήκουν σε κάθε εποχή, κατά την οποία η Εκκλησία του Χριστού παλεύει με την αντίχριστο δύναμι. Με τις λέξεις «και τους νικώντας εκ του θηρίου» περιλαμβάνει ασφαλώς όλους τους αγωνιστάς της Στρατευομένης Εκκλησίας, οι οποίοι δεν υποστέλλουν την σημαίαν της πίστεώς των.
Αποκ. ΙΕ΄3. Ποιά ωδή ψάλλουν οι νικηταί; Ψάλλουν οι λελυτρωμένοι όπως έψαλλε άλλοτε ο Μωϋσής πανηγυρίζοντας την απολύτρωσι του Ισραηλιτικού λαού λέγοντας: Μεγάλα και θαυμαστά είναι τα έργα Σου, Κύριε, ο Θεός ο Παντοκράτωρ. Απόλυτα δίκαιοι και κατά πάντα αληθινοί είναι οι δρόμοι και οι τρόποι που χρησιμοποιείς για την καθοδήγησι και τη σωτηρία των ανθρώπων. Σύ, είσαι ο Βασιλεύς των Εθνών. Ενώ μερικοί από τους ερμηνευτάς νομίζουν ότι πρόκειται εδώ για δύο διαφορετικές ωδές η πιθανοτέρα εκδοχή είναι ότι πρόκειται για μία ωδή, αφιερωμένη στον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, του Οποίου η θυσία άνοιξε την πύλην αυτής της ευτυχίας στον Ουρανό για το ανθρώπινο γένος. Με τη βοήθεια του Χριστού πέρασαν την θάλασσα του παρόντος κόσμου και βρίσκονται τώρα στη Βασιλεία του Θεού. Με τις ιδιότητες του αγίου και Δικαίου Θεού συμπεραίνεται και τονίζεται το αλάνθαστο και άφευκτο της τιμωρίας των ασεβών και αντιχρίστων όλων των εποχών μέχρι της συντελείας των αιώνων, καθώς και η βεβαιότης της σωτηρίας όλων των πιστών Χριστιανών, δια μέσου των αιώνων.
Η θριαμβευτική επινίκιος ωδή των σεσωσμένων είναι η Τρίτη και η τελευταία. Έχομε ήδη συναντήσει δύο άλλες ωδές στα κεφάλαια Α΄9 και ΙΒ΄10 της Αποκαλύψεως. (Αποκ ΙΕ΄4). Απο αυτό το χωρίον γίνεται φανερό, ότι θά έλθη εποχή κατά την οποίαν όλα τα έθνη θα προσκυνήσουν τον Αθάνατο Βασιλέα της δόξης. Το ερώτημα «Τις ου μη φοβηθή, Κύριε, και δοξάση το όνομά σου;» έρχεται σαν αποστομωτική απάντησις των θριαμβολογούντων οπαδών και προσκυνητών του θηρίου που έλεγαν «Τίς όμοιος τω θηρίω». Εκθεμελιώνεται και σείεται τρομακτικά η αλαζονεία των οπαδών του θηρίου με τα παραπάνω λόγια της ωδής. Ο δρόμος του Θεού είναι ο πραγματικός και δίκαιος. Τον ακολουθούν οι πιστοί και σώζονται. Τον παραβαίνουν οι αμαρτωλοί και τιμωρούνται. Τελικώς όλοι θα αναγνωρίσουν την παντοδυναμίαν Του, διότι όλοι θα δοκιμάσουν τα δικαιώματά Του, που είναι η θεία Αγιότης και η Δικαιοσύνη. Για τους πιστούς θα είναι δόξα και τιμή, δια δε τους ασεβείς και απίστους τιμωρία. Για τους τελευταίους η αναγνώρισις δεν θα έχη πλέον καμμία σωτήρια σημασία…
Προαναγγελια της Τιμωρίας και Προπαρασκευή της Κρίσεως
Τιμωρία της Βαβιλώνος με εσχατολογική σημασία
Κατ’αρχάς μας δίνεται η παράτασις μιάς επισήμου προπαρασκευής, για την έναρξη των τελευταίων μεγάλων τιμωριών του Θεού εναντίον της ανθρωπότητος. (Απολ ΙΕ΄5). Το άνοιγμα του Ναού της Σκηνής του μαρτυρίου στον Ουρανό φανερώνει την παρουσία του Θεού. Δείχνει την εμφάνισίν του, σαν Νομοθέτου και Δικαστού εναντίον εκείνων, που δεν ετήρησαν τον Νόμον Του. Στο Ναό αυτόν της Σκηνής του μαρτυρίου, κατά την Παλαιά Διαθήκη, υπήρχε ο Θεός και ο αυστηρός Αυτού Νόμος. Η Σκηνή του μαρτυρίου, η οποία επέχει εδώ θέσιν ναού, προτιμάται για την αρχαιοπρέπεια της εικόνος και διότι η κατασκευή αυτής υπεδείχθη υπό του Ιδίου του Θεού. (εξοδ. ΚΕ΄9-10) «Και ποιήσεις κιβωτόν μαρτυρίου εκ ξύλων ασήπων, δύο πήχεων και ημέσους το μήκος και πήχεως και ημίσους το πλάτος και πήχεως και ημίσους το ύψος καικαταχρυσώσεις χρυσίω καθαρώ έσωθεν και έξωθεν χρυσώσεις αυτήν». Επίσης στην (Εβρ. Η΄5), όπου ο Θεός είπε στον Μωϋσή να κατασκευάση την Σκηνή του μαρτυρίου σύμφωνα με υπόδειγμα, που του είχε δείξει στο Όρος Σινά.
Η έξοδος των Αγγέλων εκ του Ναού και η «υπηρεσιακή» λειτουργική στολή τους, φανερώνουν αποστολήν. Η έξοδος αυτή των Αγγέλων φέρνει στο νού μας παρόμοια έξοδο, που αναφέρεται στην Π. Διαθήκη (Ιεζ. Θ΄2). Εκεί οι εξερχόμενοι Άγγελοι σκοπεύουν να τιμωρήσουν την Ιερουσαλήμ. Και εδώ οι εξερχόμενοι Άγγελοι κρατούν τις φιάλες, κρατούν δηλαδή τις πληγές, τις τιμωρίες εναντίον της ανθρωπότητος. Δείχνει ακόμη το σημείο, απ’όπου βγαίνουν οι Άγγελοι, που σαν λειτουργικά πνεύματα εκτελούν τις εντολές του Θεού, για να φανερώση, ότι οι πληγές και οι τιμωρίες των ασεβών είναι αποτέλεσμα της θείας Δικαιοσύνης και όχι αποτέλεσμα φυσικών ενεργειών και συμπτώσεων. Το συμπέρασμα είναι, ότι ο Καθαρός και Δίκαιος Θεός δικαιούται να τιμωρήση τους αδίκους και ακαθάρτους ασεβείς, οι οποίοι έγιναν άξιοι τιμωρίας με τα αμαρτωλά έργα τους.
Αποκ. ΙΕ΄7. Και στους επτά Αγγέλους, που βγαίνανε από τον Ναό, ένα από τα τέσσαρα ζώα τους έδωσε επτά χρυσές φιάλες, γεμάτες από τον θυμό του Θεού, ο Οποίος είναι Αιώνιος, Ατέρμων και Αναλλοίωτος. Και γέμισε ο Ναός από καπνό, ο οποίος καπνός συμβολίζει την παρουσία του ενδόξου Παντοδυνάμου Θεού. Και κανένας δεν μπορούσε να μπή στο Ναό εκείνο, που ήταν παρών ο Θεός, ο γεμάτος δικαία οργή εναντίον των ασεβών. Κανένας δεν μπορούσε να μπή εκεί, προτού πάρουν τέλος οι επτά πληγές των επτά Αγγέλων, εναντίον της αμαρτωλής ανθρωπότητος. Κανένας δηλαδή δεν μπορούσε να μπή να μεσολαβήση. Ήταν αμετάκλητη η απόφασις του Θεού να πέσουν οι επτά φιάλες, οι έσχατες πληγές. Οι Άγγελοι, λέγει, παίρνουν από τα Χερουβείμ τις επτά φιάλες τις χρυσές, γεμάτες από την οργή του Θεού. Τί σημαίνει τούτο; Μας φανερώνει, ότι η αμαρτωλή ανθρωπότης, προτού ξεσπάσουν οι έσχατες πληγές, θα έχη γίνει τρομερά προκλητική και αμετανόητη. Με τις λέξεις «γεμούσας θυμού του Θεού του ζώντος εις τους αιώνας των αιώνων»υπογραμμίζει την ζωτικότητα και αιωνιότητα του Θεού και εξαίρεται έτσι το έργον Του, ως Κριτού του Σύμπαντος. Σημειώνομε ακόμη, ότι οι φιάλες είναι χρυσές, διότι η οργή του Θεού είναι τιμία «κάν οι κολαζόμενοι ανιώνται», έστι και αν οι τιμωρούμενοι λυπούνται και δυσανασχετούν, όπως λέγει ο αρχιεπίσκοπος Καισαρείας Αρέθας. Η πλήρωσις του Ναού από καπνό είναι σύμβολο της θείας οργής και δυνάμεως. Ας θυμηθούμε το όρος Σινά που εκαπνίζετο όλον όταν κατέβηκε ο Θεός να δώση τις Δέκα Εντολές στον Μωϋσή. «Και ουδείς εδύνατο εισελθείν. Απροσπέλαστος είναι ο Ναός του Θεού. Απροσπέλαστες και οι βουλές του Θεού, κατά την περίοδον της εκρήξεως της οργής του, με τις έσχατες πληγές. Η δήλωσις του Συγγραφέως «ουδείς εδύνατο εισελθείν» φανερώνει την μεγάλην οργήν του Θεού κατά της αμαρτίας, ώστε κανείς να μη μπορή να Τον πλησιάση, μέχρις ότου εκδηλώσει ην δικαίαν Του τιμωρίαν.
Η Πρώτη Φιάλη
Το κακό και πονηρό έλκος
Τώρα ο Ευαγγελιστής συνοπτικά θα μας περιγράψη το περιεχόμενο της τιμωρίας κάθε φιάλης. Θα ιδούμε τα δεινά που έπληξαν, πλήττουν και θα πλήττουν, δια μέσου των αιώνων μέχρι των εσχάτων καιρών, την αμαρτωλή και αμετανόητη ανθρωπότητα. Θα ιδούμε τις παιδαγωγικές τιμωρίες του Θεού, όπως με αλληγορικό τρόπο τις διατυπώνει ο Ευαγγελιστής στις επτά φιάλες. Είναι, ίσως, παρόμοιες τιμωρίες με εκείνες που είδαμε ήδη με το άνοιγμα των επτά σφραγίδων και το σάλπισμα των επτά σαλπίγγων, αλλά εις την μεγίστην έντασίν των. Και ακούγεται η θεία ουράνια φωνή που δίνει την εντολή στους επτά Αγγέλους να εκχύσουν τις επτά φιάλες «του θυμου του Θεού». (Αποκ. Ιστ΄1). Είναι η μεγάλη φωνή του Παντοδυνάμου Θεού που δίνει εντολή στους Αγγέλους του, στα πνευματικά όργανά του να αρχίσουν το ξέσπασμα της θείας τιμωρίας. Οι ασεβείς και οι αμετανόητοι αμαρτωλοί, (Αποκ. Ιστ΄9) θα εκδηλώσουν την βλασφημία τους εναντίον του Αγίου Θεού, εξ’αιτίας των τιμωριών, από τις οποίες πλήττονται. Θα βλασφημήσουν τον Θεόν, διότι αναγνωρίζουν ότι ο Κύριος έχει εξουσίαν «επί τας πληγάς ταύτας». Στην Αγία Γραφή ο αριθμός επτά έχει την έννοια του μεγάλου, όπου εδώ σημαίνει πολλές ποινές, μέγα πλήθος τιμωριών και καταστροφών. Οι τιμωρίες αυτές δεν εντάσσονται χρονικώς σε μιά συγκεκριμένη εποχή και μόνον. Οι τιμωρίες αυτές αναφέρονται στη διά μέσου των αιώνων αμαρτωλή ανθρωπότητα. Αναφέρονται κατ’αρχάς στην ειδωλολατρική Ρώμη και εν συνεχεία σε κάθε πόλι, χώρα και έθνος, που φεύγει μακρυά από την πίστι του Αληθινού Θεού και γίνεται όργανο κα προσκυνητής του θηρίου –Σατανά. Οι τιμωρίες αυτές θα έχουν διαφορετική έντασι σε κάθε εποχή. Οπωσδήποτε όμως θα κορυφωθούν ολίγον προ της καταστροφής της αμαρτωλής Βαβυλώνος, ολίγον προ της Δευτέρας Παρουσίας. Θα κορυφωθούν τότε, που η ανθρωπότης θα πέση σε τρομερή αποστασία από τον Θεόν.
Αποκ. Ιστ΄2. Και απήλθε ο πρώτος Άγγελος και έχυσε το περιεχόμενο της φιάλης του στην γή και έγινε μιά κακή πληγή, γεμάτη πόνους για τους ανθρώπους, που είχαν το χάραγμα της σφραγίδος του θηρίου και γιά κείνους, που προσκυνούσαν το είδωλο αυτό. Και φανερώθηκε πληγή οδυνηρή. Αρρώστεια λοιμώδης, βασανιστική. Αρρώστεια με έλκη. Τέτοια αρρώστεια εκδηλώθηκε στην ειδωλολατρική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, προ της καταλήσεώς της, όπως αναφέρουν ο Διονύσιος Αλεξανδρείας και ο Άγιος Κυπριανός. Ενέσκηψε τότε πανώλης στην αντίχριστο Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, η οποία αυτοκρατορία, όπως αναφέραμε, χαρακτηρίζεται σαν τύπος του Αντιχρίστου. Αλλά τέτοιες αρρώστειες λοιμικές θα συγκλονίσουν την ανθρωπότητα, με φοβερό τρόπο λίγο προ της Δευτέρας Παρουσίας. Θα έλθουν τότε κατά το αψευδές στόμα του Κυρίου «λοιμοί» νόσοι δηλαδή μολυσματικαί. Παρόμοιες αρρώστειες θα πλήττουν ασφαλώς και δια μέσου των αιώνων την αμετανόητη ανθρωπότητα. Βεβαίως λέγει ότι από την νόσο, από την πληγή της πρώτης φιάλης επλήγησαν μόνον οι οπαδοί του Αντιχρίστου. Η πανώλης που έπληξε την αντίχριστο Ρώμη δεν ήταν νόσος, που έπληξε μόνον τους ειδωλολάτρας, αλλά και τους Χριστιανούς. Για τους Χριστιανούς όμως έγινε η αρρώστεια αυτή μέσον καταρτισμού και αφορμή εκδηλώσεως της αγάπης προς τους πάσχοντας συνανθρώπους. Όπως μάλιστα βεβαιώνει ο Διονύσιος Αλεξανδρείας, ο Χριστιανοί τότε, όχι μόνον υπέμειναν καρτερικά την δοκιμασίαν, αλλά με συγκινητική συμπόνοια περιποιόντουσαν τους απίστους, τους προσβληθέντας από την πανώλη, τους οποίους σε πολλές περιπτώσεις είχαν εγκαταλείψει και οι πιό στενοί συγγενείς των! Ο πιστός ενώ υποφέρει, ατενίζει με βεβαιότητα στην χαρμονή του τέλους. Γιά τους απίστους όμως, για κείνους, που έχουν συναριθμηθή στους οπαδούς του Αντιχρίστου, που δήλωσαν πίστι και υποταγή στο θηρίο, για κείνους που έγιναν προσκυνηταί της εικόνος του θηρίου το πλήγμα από το ξέσπασμα της θείας τιμωρίας, θα είναι σκληρό, οδυνηρό, απαίσιο. Οι άπιστοι, που έφεραν με κομπασμό το χάραγμα του θηρίου επί των μετώπων τους, που ήταν κάποτε γι’αυτούς μέσον σωτηρίας και απαλλαγής από τις διώξεις, γίνεται τώρα χαρακτηριστικό γνώρισμα του ολέθρου τους. Ναί! Το έλκος το κακόν και το πονηρόν είναι τιμωρία για τους έχοντας το χάραγμα του θηρίου και τους προσκυνητάς της εικόνος του. Είναι πιστοί οπαδοί του ψυχοκτόνου Σατανά, και συμπολεμισταί του Αντιχρίστου. Αυτοί δεν συνετίζονται από το πλήγμα της θείας τιμωρίας. Ισως συνταράζονται στην συνείδησί τους, ίσως τους βασανίζει το κατάντημά τους Δεν μετανοούν όμως. Από την Π. Διαθήκη βλέπομε ότι ο Θεός εχρησιμοποίησε ως παιδαγωγικό μέσον εναντίον του Φαραώ, τα έλκη. Ο Μωϋσής κατά θεία εντολή πήρε στάχτη από καμίνι και την πέταξε στον ουρανό εναντίον του Φαραώ και των Αιγυπτίων και σηκώθηκε τότε μεγάλος κονιορτός και έγινε θαυμαστή τιμωρία. Έβγαλαν οι άνθρωποι και τα ζώα έλκη, πληγές, φλικτίδες, φουσκάλες και πονούσαν τρομερά. Η έκχυσις της πρώτης φιάλης δεν σημαίνει την εφάπαξ εκδήλωσι της θείας τιμωρίας με το βασανιστικό έλκος. Αρρώστιες με έλκη εκδηλώθηκαν πολλές δια μέσου των αιώνων. Έλκη πολλά και φοβερά θα ιδή δια μέσου των αιώνων η αποστατούσα και αμετανόητη ανθρωπότης. Το ποτήρι αυτό θα είναι ασφαλώς πιό πικρό κατά το τέλος του κόσμου, οπότε και η αποστασία θα είναι τρομακτική και άνευ προηγουμένου.
Η Δευτέρα Φιάλη
Η ματωμένη θάλασσα
Αποκ. Ιστ΄3. Και ο δεύτερος άγγελος έχυσε το περιεχόμενο της φιάλης του στην θάλασσα και έγινε η θάλασσα αίμα, γέμισε από αίμα, σαν ανθρώπου σκοτωμένου. Και κάθε ζωή, που υπήρχε μέσα στην θάλασσα εξοντώθηκε. Αυτή η τιμωρία μοιάζει με την πρώτη πληγή του Φαραώ. Επίσης θυμίζει την τιμωρία που επηκολούθησε μετά το β΄σάλπισμα όπου εκεί είδαμε να μεταβάλλεται το ένα τρίτο της θαλάσσης σε αίμα. Εδώ όμως το μέγεθος της συμφοράς είναι πιό μεγάλο. Η θεία τιμωρία αναφέρεται σ’όλη την θάλασσα. Το πλημμύρισμα της θαλάσσης φανερώνει σε μικρογραφία τους αιματηρούς αγώνες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας προς της καταλύσεώς της. Συμβολίζει μεγάλους σπαραγμούς και αιματοχυσίες της αμαρτωλής ανθρωπότητος πάνω στο υγρό στοιχείο. Δίνει την εικόνα των φοβερών γεγονότων, που θα ξεσπάσουν στους ωκεανούς από τις συγκρούσεις των εθνών, που θα βρίσκωνται μακρυά από τον Θεό της ειρήνης και θα κάνουν το θέλημα του Σατανά. Και το θέλημα του Σατανά δεν είναι άλλο από εκρήξεις σεισμικών πολέμων και πλημμυρίδα αίματος αλληλοεξοντώσεως. Οταν θα φουντώση η αποστασία, ο αιμοδιψής Σατανάς θα κατευθύνη τα όργανά του στις μεγάλες και εξοντωτικές συγκρούσεις. Οι ωκεανοί σαν πεδίο συγκρούσεων, θα καταστούν τότε απέραντα νεκροταφεία. Το αίμα του θανάτου, το αίμα της σφαγής, το νεκρό αίμα θα είναι τότε μιά εικόνα τραγική. Την τρομακτική εικόνα του μακάβριου σκηνικού μας το δίνει με λιτότητα και ανατριχιαστική επιγραμματικότητα ο Ευαγγελιστής «Καί πάσα ψυχή ζώσα απέθανεν εν τη θαλάσση». Στην εποχή μας με τους υπερατομικούς εξοπλισμούς και τις υδρογονοβόμβες είναι εύκολο να γίνη αισθητή μιά τέτοια γεύσις εξολοθρευτικού πολέμου. Από μιά σύγκρουσι με τα «εξελισσόμενα» ατομικά όπλα, τα όπλα αυτά της καταστροφής και του αφανισμού, είναι επόμενον να εκλείψη και «πάσα ψυχή ζώσα» στις θάλασσες.
Η Τρίτη Φιάλη
Έγιναν αίμα τα πόσιμα νερά
Αποκ. Ιστ΄4. Μοιάζει να μας υπενθυμίζει την τιμωρία, που είδαμε ήδη στην ερμηνεία της Τρίτης Σάλπιγγος, υπάρχει όμως μιά βασική διαφορά. Εκεί μιλούσε για τιμωρία πλήγμα, εναντίον του ενός τρίτου των ποσίμων υδάτων, εδώ μιλάει για το σύνολο των ποταμών και των πηγών. Μιλάει δηλαδή για μεταβολή σε αίμα, όλων γενικώς των ποσίμων νερών. (Αποκ. Ιστ΄5). Και άκουσε ο Ευαγγελιστής τον άγγελο που εποπτεύει τα νερά να λέγη ότι σωστά και δίκαια τιμωρεί ο Θεός τους ασεβείς με το να τους δίνη να πίνουν, αντί νερού, αίμα, διότι οι ασεβείς έχυσαν το αίμα των αγίων και των προφητών του. Είναι άξιοι αυτής της τιμωρίας.
Το χύσιμο της τρίτης φιάλης στα πόσιμα νερά της γής σημαίνει ίσως τους εμφυλίους πολέμους και τον αλληλοσπαραγμό που εκδηλώθηκαν στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία λίγο προ της καταλύσεώς της. Η ερμηνευτική αυτή άποψις στηρίζεται στο κείμενο που λέγει «αίμα αυτοίς έδωκας πιείν». Η πόσις του αίματος φανερώνει το αβυσσαλέο μίσος, που κυριαρχεί κατά τους εμφυλίους πολέμους. Το αίμα δεν χύνεται απλώς, αλλά πίνεται! Θα επιτρέψη ο Θεός, ώστε οι άπιστοι και οι αμετανόητοι ασεβείς να αλληλοεξοντωθούν, να πνιγούν στο αίμα. Για την έκρηξι πολέμων κατά τους εσχάτους καιρούς μιλάει το αψευδές στόμα του Κυρίου, το οποίον λέγει για «πολέμους και ακοάς πολέμων». Για πολέμους δηλαδή κοντινούς και μακρινούς.
Ο Θεός έχει τάξει σε όλα τα στοιχεία Αγγέλους. «Κατεύθεν δείκνυται τοις στοιχείοις επιτετάχθαι αγγέλους, ως ανωτέρω είρηται, ως ένα και τον επί υδάτων, φησίν, υμνείν τον Θεόν», λέγει ο ερμηνευτής Ανδρέας. Ένας απ’αυτούς είναι κι’εκείνος που εγκρίνει την τιμωρία των ασεβών ως δικαία. Εξαίρει και υμνεί ο άγγελος την θεία δικαιοσύνη του Ανάρχου Θεού. Τον ονομάζει ο Ων και ο Ην. Παραλείπεται ο ερχόμενος διότι θεωρείται ήδη ως παρών. Θεωρείται παρών, διότι είναι εμφανής η παρουσία του Θεού, με την τιμωρία δια της πληγής αυτής. Την τιμωρό πληγή κατά των αξίων της τιμωρίας ασεβών, την επικροτεί και η φωνή από το θυσιαστήριο (Αποκ. Ιστ΄7). Το θυσιαστήριον εδώ παρουσιάζεται σαν προσωποποίησις. Μιλάει το θυσιαστήριο σημαίνει μιλάν οι ψυχές των Μαρτύρων, των πεπελεκημένων και σφαγιασθέντων, για το όνομα του Κυρίου. Μιλάνε οι ψυχές των εσφαγμένων διά τον λόγον του Θεού και την μαρτυρίαν του Ιησού Χριστού. Είναι οι δίκαιοι που είδαμε να κράζουν και να ζητάνε επίσπευσι της απονομής της θείας δικαιοσύνης. Τώρα που βλέπουν να εφαρμόζεται η δικαιοσύνη του Θεού ξεσπούν σε ευχαριστήριο ύμνο και δοξολογική αναγνώρισι της δικαίας Κρίσεως, της σοφίας και της παντοδυναμίας του Θεού. «Ναί Κύριε ο Θεός ο Παντοκράτωρ αληθιναί και δίκαιαι αι κρίσεις Σου».
Η Τέταρτη Φιάλη
Ο τρομερός καύσωνας
Αποκ. Ιστ΄8. Ο τέταρτος άγγελος άδειασε το περιεχόμενο της φιάλης του επάνω στον ήλιο. Και δόθηκε δύναμις στον ήλιο να εξαπολύση μεγάλο καυτερό κύμα λαύρας, φωτιάς εναντίον των ανθρώπων. Και σχεδόν ζεματήσθηκαν οι άνθρωποι μέσα σ’εκείνο το φοβερό λιοπύρι. Και αντί να μετανοιώσουν και να ζητήσουν το έλεος του Θεού οι άνθρωποι, βλασφήμησαν οι αμετανόητοι το όνομά Του. Εβλασφήμησαν τον Θεόν αντί να τον δοξάσουν αναγνωρίζοντες την παντοδυναμίαν Του. Και αυτή η πληγή βλέπομε να έχη μία ομοιότητα με την πληγή που επηκολούθησε μετά το σάλπισμα του τετάρτου αγγέλου, όπου επλήγη το ένα τρίτον του ηλίου, της σελήνης και των αστέρων. Η πληγή που επακολουθεί μετά την έκχυσι του περιεχομένου της τετάρτης φιάλης είναι ο τρομερός καύσωνας. Είναι η φρικτή τιμωρία που προκαλεί δεινό βασανισμό στους ανθρώους από την λειψυδρία. «Εκαυματίσθησαν οι άνθρωποι» λέγει ο Ευαγγελιστής, θέλοντας να δηλώση τους θανάτους των ανθρώπων, από ηλίασι, ανομβρία και πείνα. Η πληγή αυτή όπως και οι προηγούμενες, θα ξεσπάση και άλλες φορές εναντίον της αμαρτωλής ανθρωπότητος, αλλά η κορύφωσίς της θα εκδηλωθή περί το τέλος του κόσμου. Ο Διονύσιος ο Αλεξανδρείας μας λέγει ότι προ της καταλύσεως της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, ο μεγάλος ποταμός Νείλος ξεράθηκε από υπερβολική θερμοκρασία και ανομβρία. Το ιστορικό αυτό γεγονός το συμπληρώνει ο Άγιος Κυπριανός ο οποίος τονίζει ότι κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο έπεσε στο Ρωμαϊκό κράτος φοβερή πείνα.
Η αμαρτωλή ανθρωπότης όμως δεν θα συνετισθή από την τιμωρία. Και όχι μόνο δεν θα γονατίση σε μετάνοια αλλά θα κάνη κάτι πιό ανατριχιαστικό, πιό εξωφρενικό. Θα βλασφημήση το όνομα του Παντοδυνάμου Θεού. Η βλασφημία των ανθρώπων κατά του Θεού, πάνω στην δίνη των συμφορών, φανερώνει την σκλήρυνσι των Ρωμαίων ειδωλολατρών προ της καταλύσεως της Ρώμης. Φανερώνει επίσης την βλασφημία την αμετανοησία των ανθρώπων δια μέσου των αιώνων στις ψυχοσωτήριες παιδαγωγικές τιμωρίες του Θεού, καθώς και την τρομακτική πώρωσι του αμαρτωλού κόσμου κατά τους εσχάτους καιρούς. Πρέπει εδώ να υπογραμμίσωμε ότι η βλασφημία ταιριάζει προς τους θιασώτες του Αντιχρίστου. «Και εδόθη αυτώ στόμα λαλούν μεγάλα και βλασφημίαν» (Αποκ ΙΓ΄5).
Η Πέμπτη Φιάλη
Τά έλκη και οι πόνοι των ασεβών
Ο πόνος και οι πληγές των τιμωριών δεν οδηγούν τον ασεβή αμαρτωλό κόσμο στην μετάνοια και την απάρνησι των πονηρών έργων τους. Ο πόνος και οι πληγές των τιμωριών κάνουν τους ασεβείς πιό προκλητικούς στην κατά του Θεού βλασφημία τους. (Αποκ. Ιστ΄10). Και ο πέμπτος άγγελος άδειασε το περιεχόμενο της φιάλης του πάνω στο θρόνο του θηρίου και έγινε η βασιλεία του «εσκοτωμένη», σκοτεινή με περιωρισμένη δύναμι. Και οι ασεβείς, οι οπαδοί και δούλοι του θηρίου μασούσαν τις γλώσσες τους, δάγκωναν τις γλώσσες τους από τον αφόρητο πόνο. Η πληγή αυτή φέρνει στον νού μας την ενάτη αιγυπτιακή πληγή . Η πληγή εκείνη είχε σαν επίκεντρο τον τρόμο από το πυκνό, βαθύ, αδιαπέραστο σκοτάδι και την θύελλα που επεκράτησε τρείς ημέρες. Έχει επίσης ομοιότητα με την πληγή του πέμπτου σαλπίσματος όπου είδαμε να πέφτη αστέρας εκ του ουρανού και ν’ανοίγει το φρέαρ της αβύσσου.
Πού ήταν ο θρόνος αυτός του θηρίου; Δεν αναφέρεται πουθενά σαφώς. Εν τούτοις απο συνδυασμούς με προηγούμενα σχετικά χωρία και εν συγκρίσει με αμέσως επόμενα ο θρόνος αυτός φαίνεται να εντοπίζεται στην περιοχή του Ευφράτου, στην Βαβυλώνα. Σε προηγούμενο κεφάλαιο αναφέρεται ότι οι κακοποιοί άγγελοι, οι δαίμονες, δηλαδή οι δεμένοι, η πηγή, ο θρόνος του κακού, ευρίσκοντο στον μεγάλο ποταμό Ευφράτη, (Αποκ. Θ΄14). Η μάσησις της γλώσσης των οπαδών του θηρίου, είναι θαυμάσια παραστατική έκφρασις που φανερώνει την απελπισμένη προσπάθειά τους να συγκρατήσουν τον μεγάλο πόνο. «Δηλοί την υπερβολήν της οδύνης» τονίζει και ο ερμηνευτής Ανδρέας. Οι οπαδοί του Αντιχρίστου βλέπουν και αισθάνονται πλέον την έναρξι της καταλύσεώς της βασιλείας του θηρίου.
Η Έκτη Φιάλη
Ο πόλεμος της ημέρας της μεγαλης
Αποκ. Ιστ΄12. Ο έκτος άγγελος έχυσε την φιάλη του στον ποταμό Ευφράτη. Θα ιδούμε εδώ εν συνεχεία τί σημαίνει η έκχυσις της φιάλης στον ποταμό Ευφράτη, τι σημαίνει η ξήρανσις του ποταμού προς διευκόλυνσιν της διόδου των Βασιλέων από Ανατολής, ποιά είναι τα τρία ακάθαρτα πνεύματα και ο τόπος Αρμαγεδών. Ας σημειωθεί ότι από το σημείο τούτο της Αποκαλύψεως οι λόγοι του Προφήτου γίνονται όλο και πιό δυσερμήνευτοι, ενώ ο ορίζων επίσης γίνεται πιό ζοφερός. Από εδώ αρχίζει η περιγραφή του μεγαλύτερου και τρομακτικότερου πολέμου. Ο πόλεμος αυτός δεν είναι σύγκρουσις μεταξύ απίστων και πιστών. Είναι σύγκρουσις μεταξύ των βασιλέων της γής, των κοσμικών και των αδιαφόρων, αλλά και της Βαβυλώνος, της έδρας, δηλαδή του Αντιχρίστου, της αμαρτωλής Βαβυλώνος.
Η έκχυσις της έκτης φιάλης στον ποταμό Ευφράτη γίνεται όχι διότι ο ποταμός είναι εμπόδιο στο δρόμο των βασιλέων, δεν θέλει να υπογραμμίση αυτό αλλά να επισημάνη και να υπενθυμίση ότι οι ξηράνσεις ποταμών και θαλασσών στην Παλαιά Διαθήκη είναι έργο θαυματουργικό του Θεού. Όπως με τη ξήρανσι του ποταμού Ιορδάνου προς διάβασιν των Εβραίων φανερώνεται η ενεργός παρουσία του Θεού, έτσι και εδώ η ξύρανσις του ποταμού Ευφράτου αυτόν τον συμβολικό σκοπό εξυπηρετεί. Σαν ιστορική επιφάνεια η ξήρανσις αυτή σημαίνει την δια του ποταμού Ευφράτου, κατόπιν παραχωρήσεως του Θεού, διευκόλυνσιν των βαρβάρων λαών να επιτεθούν και να καταλύσουν την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Στην βαθύτερη όμως ερμηνευτική σημασία νοείται η κατά το τέλος του κόσμου, με Θεού παραχώρησι, συγκέντρωσις των κακών, οι οποίοι θα έχουν σαν αφετηρία την πλησίον του ποταμού Ευφράτου Βαβυλώνα, στον αλληλοσπαραγμό τους και στην ορμητική επέλασί τους κατά των οπαδών του Αρνίου. Κοντά στον Ευφράτη βρισκόταν η διαβόητος Βαβυλών, που εκπροσωπούσε την αντίθεο δύναμι. Εκεί στον Ευφράτη ήσαν δεμένοι οι άγγελοι του κακού, τα κακοποιά πνεύματα, όπως είδαμε. Ποιοί είναι οι βασιλείς από ανατολής ηλίου, των οποίων διευκολύνεται η συγκέντρωσις; Είναι οπαδοί του θηρίου, αλλά παρά ταύτα εξεγείρονται κατά θείαν βουλήν προκειμένου να τιμωρηθή η Βαβυλών, η πόλις η μεγάλη. Η αμαρτωλή και αποστάτις, όπως θα δούμε παρακάτω.
Αποκ. Ιστ΄13. Και είδα λέει ο Ευαγγελιστής από το στόμα του δράκοντος, του διαβόλου και από το στόμα του θηρίου, του αντιχρίστου και από το στόμα του ψευδοπροφήτου, να βγαίνουν τρία ακάθαρτα πνεύματα, που έμοιαζαν με βατράχια. Και ήσαν αυτά δαιμονικά πνεύματα, που έκαναν κάλπικα θαύματα, μαγικά. Και τα δαιμονικά αυτά πνεύματα, που ξεπήδησαν από τα στόματα εκείνων, έτρεξαν στους βασιλείς όλης της οικουμένης για να τους περιμαζέψουν με τις δολιότητές τους σε πόλεμο. Να τους συγκεντρώσουν σε πόλεμο, που θα γινόταν κατά την μεγάλη εκείνη ημέρα, την οποία είχε ορίσει ο Κύριος, ο Θεός ο Παντοκράτωρ, για να καταλύση και συντρίψη, ολοσχερώς τον Αντίχριστο.
Βλέπομε εδώ την παρουσία του σατανικού τριπτύχου, της σατανικής τριάδος με τον δράκοντα, το θηρίον και τον ψευδοπροφήτην. Τα τρία πονηρά πνεύματα συμβολίζουν σαν ιστορική επιφάνεια τους σατανικούς Μάγους και επαοιδούς βαρβάρους και Ρωμαίους, οι οποίοι εξαπάτησαν οι μέν τους δέ «προφητεύοντας» για το ευτυχές πέρας της συγκρούσεως. Πρόκειται για τους Μάγους που έβλεπαν αίσια για τους Ρωμαίους την έκβασι του πολέμου στην σύγκρουσί τους με τους υποτελείς τους βαρβάρους λαούς. Να ληφθή δε υπ’όψιν ότι και οι δύο εκείνοι συγκρουόμενοι ήσαν εχθροί του θελήματος του Θεού. Στην βαθύτερη έννοια όμως τα τρία αυτά πονηρά πνεύματα συμβολίζουν τους αμοιβαίους κακεντρεχείς λόγους των απίστων βασιλέων, των οπαδών του Αντιχρίστου κατά το τέλος του κόσμου, εναντίον των πιστών. Η χρησιμοποιουμένη εδώ εικόνα των βατράχων θέλει να φανερώση ότι, όπως οι βάτραχοι είναι βρωμεροί, φλύαροι και εύθικτοι, έτσι και οι αρχηγοί του κακού έχουν αμοιβαίες υποψίες, βορβορώδη υπόβαθρο σκοτεινών επιθυμιών και «λαλιστάτην ματαιοδοξίαν», όπως λέγει ο ιερός Αυγουστίνος. Φανερώνει το «ιώδες και ακάθαρτον και βορβορώδες» αυτών, όπως επίσης ερμηνεύει ο Ανδρέας. Τα σημεία των δαιμονίων, ή άνθρωποι με πνεύματα σατανικά μάγοι κ.λ.π. έχουν τεράστια δύναμι και ασκούν επιρροή σε βασιλείς και άρχοντες. Από τα σημεία αυτά επηρεαζόμενοι οι βασιλείς θα κατευθύνωνται και θα καθοδηγούνται. Οι μάγοι, όπως είπαμε, κατηύθυναν τους Ρωμαίους και τους υποτελείς αυτών βαρβάρους εις τας μεταξύ των συγκρούσεις. Μάγοι κατηύθυναν τον αντίχριστο Χίτλερ και τον συνεβούλευαν να κάνη τις επιθέσεις του κατά τις Κυριακές. Ο Σατανάς, εκμεταλλευόμενος τις ευαισθησίες των υποχειρίων του κατά το τέλος του κόσμου, θα συγκεντρώση όλους αυτούς τους βασιλείς και όχι μονάχα τους «από ανατολής ηλίου», και θα τους ανάψη το μένος του αλληλοσπαραγμού και το μένος εναντίον του λαού του Θεού. Όλοι αυτοί οι βασιλείς παρίστανται εδώ σαν όργανα του δράκοντος Αντιχρίστου και εχθροί του Χριστού. Τους βλέπει ο ιερός συγγραφεύς συγκεντρωμένους και υπεξούσιους του Σατανά, έτοιμους για την μεγάλη μάχη, για τον μεγάλο πόλεμο, τον πόλεμο του Αρμαγεδώνος, στον οποίο τους αναμένει η συντριβή…
Ο πόλεμος της καταστροφής επί Ρωμαίων και βαρβάρων και ο μεταξύ Αντιχρίστου και λαού του Θεού πόλεμος, ονομάζεται εδώ «πόλεμος του Θεού του Παντοκράτωρος». Και οι δύο αυτές συγκρούσεις, τόσο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, όσο και της κατά το τέλος του κόσμου, είναι μάχες οικονομίας και παραχωρήσεως του Θεού προς τιμωρίαν των αντιχρίστων. Καταλύεται η χριστιανομάχος Ρώμη στην πρώτη περίπτωσι και συντρίβεται περί το τέλος του κόσμου ο Αντίχριστος στην δεύτερη.
Επιβεβαίωσι του γεγονότος, ότι ο πόλεμος αυτός αναφέρεται κυρίως στην συντριβή του Αντιχρίστου περί το τέλος του κόσμου, μας παρέχει ο χρονικός προσδιορισμός του προαναγγελλομένου πολέμου με χαρακτηριστικές εκφράσεις της Αγίας Γραφής. Μας μιλάει για τον πόλεμο της ημέρας εκείνης της μεγάλης. Ημέρα εκείνη και ημέρα μεγάλη χαρακτηρίζεται από τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης ο χρόνος της Δευτέρας Παρουσίας, της παγκοσμίου Κρίσεως και του θριάμβου του Θεού.
«μεγάλη η ημέρα Κυρίου, επιφανής σφόδρα και τίς έσται ικανός αυτής;»(Ιωήλ Β΄11). «εγγύς ημέρα Κυρίου η μεγάλη, εγγύς και ταχεία σφόδρα» (Σοφον. Α΄14). Ο θρίαμβος του Θεού χαρακτηρίζεται επίσης και ως «ημέρα Κυρίου» και ως «ημέρα Θεού» σε αντίστοιχες επιστολές των Αποστόλων Παύλου και Πέτρου.
Αποκ. Ιστ΄15. Ο ιερός συγγραφεύς παραθέτει παραμυθητικήν και ενισχυτικήν παραίνεσιν εκ μέρους του Χριστού ως Κριτού. Η παραίνεσις αυτή υπογραμμίζει την επιβεβλημένην εκ μέρους των πιστών υπερέντασι της προσοχής των, την εγρήγορσιν. Ιδού –λέγει ο Κύριος – έρχομαι ξαφνικά σαν κλέπτης. Μακάριος, ευτυχής είναι εκείνος, που μένει άγρυπνος και προσεκτικός και διατηρεί αγνά και καθαρά τα ενδύματα της ψυχής του και κατορθώνει έτσι να μή ζή και περιπατή γυμνός από αγαθά έργα και να μη κινδυνεύη να τον βλέπουν οι άγιοι και οι άγγελοι του ουρανού σε ασχήμια ηθικής γυμνότητος. Η εν λόγω παραίνεσις έρχεται στην πιό κατάλληλη στιγμή. Ενώ δηλαδή προηγουμένως γίνεται λόγος για τα ακάθαρτα πνεύματα και την σύναξι των βασιλέων της οικουμένης όλης, υπό των πνευμάτων αυτών, για τον πόλεμο της ημέρας εκείνης της μεγάλης, είναι απαραίτητη η παραίνεσις και αναγκαία η εμψύχωσις των πιστών. Οι συγκεντρωμένοι βασιλείς είναι δεδηλωμένοι εχθροί των πιστών. Το μένος των, στον επικείμενο πόλεμο, εναντίον των οπαδών του Χριστού στρέφεται. «Ιδού έρχομαι ως κλέπτης» λέγει. Τούτο σημαίνει ότι είναι άγνωστη η ημέρα του πολέμου εκείνου, είναι άγνωστη η ημέρα που ο Κύριος θα έλθη σαν Κριτής, αφού προηγουμένως συντρίψη βουλάς ανόμων. Επιβάλλεται λοιπόν εγρήγορσις, προετοιμασία. Επιβάλλεται να είναι οι πιστοί ντυμένοι οπλισμένοι με έργα πνευματικά. Επιβάλλεται να έχουν καθαρή ηθική και πνευματική πανοπλία. Η παρομοίωσις της ώρας της Κρίσεως κατά την Δευτέρα Προυσία ή της κρίσεως δια του θανάτου ενός εκάστου, σαν ερχομός κλέπτου, υπογραμμίζεται και σε άλλα χωρία της Καινής Διαθήκης όπως (Αποκ. Γ΄3) «Εάν ου μη γρηγορήσης, ήξω σε ως κλέπτης, και ου μη γνώση ποίαν ώραν ήξω επί σέ». Πολλά είναι τα σχετικά χωρία όπως (Αποκ. Γ΄18), (Λουκ. ΙΒ΄39-40), (Ματθ. ΚΔ΄42), (Α΄Θες. Ε΄2), (Β΄Πέτρ. Γ΄10). Όλα τα παραπάνω χωρία μιλούν για τον αιφνίδιο ερχομό του Χριστού σαν Κριτού. Ο ιερός συγγραφεύς διακόπτει την διήγησί του εδώ, για να συστήση στους πιστούς οι οποίοι θα ζούν από της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και επέκεινα μέχρι το τέλος του κόσμου επαγρύπνησι, στολισμό της ψυχής και προφύλαξι αυτής με τα ιμάτια της αγνότητος και των αρετών. Εδώ ο ερχομός του Κυρίου στερεώνει την πίστι των οπαδών του και ζεσταίνει τις καρδιές τους. Είναι σαν ν’απευθύνεται σ’όλες τις γενεές και να λέγη: Μή σας τρομάζουν οι συνάξεις των φαύλων αυτών βασιλέων. Άλλος ερχομός να σας απασχολή, ο ερχομός του Κυρίου σας. Μη σας ζαλίση ο ίλιγγος της μεγάλης αυτών συνάξεως και λιπόψυχοι γενόμενοι ξεχάσετε την προετοιμασία της στολής της ψυχής σας. Άλλως δε όπως λέγει ο υμνωδός: Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός. Και μακάριος ο δούλος ον ευρήσει γρηγορούντα, ανάξιος δε πάλιν ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ούν, ψυχή μου μη των ύπνω κατενεχθής ίνα μη τω θανάτω παραδοθής και της βασιλείας έξω κλεισθής, αλλά ανάνηψον κράζουσα. Άγιος, Άγιος, Άγιος εί ο Θεός, διά της Θεοτόκου, ελέησον ημάς.
Εδώ λήγει η ενθαρρυντική και παραινετική παρένθεσις και ο Ευαγγελιστής μας μεταφέρει και πάλι στην διήγησι περί της συγκεντρώσεως των σατανοκινήτων βασιλέων. Την σύναξι λοιπόν θα την έχουν επιτύχη τα «πνεύματα δαιμονίων», τα οποία θα έχουν κάνει τις ψυχές των ασεβών βασιλέων κατοικητήριό τους και ορμητήριο. (Αποκ. Ιστ΄16). Ο τόπος συγκεντρώσεως είναι ο καλούμενος Αρμαγεδών. Αρμαγεδών κατ’αρχή, σύμφωνα με την επικρατούσα εκδοχή είναι σύνθετος εβραϊκή λέξις και σημαίνει όρος της Μαγεδών. Η Μαγεδών ήταν πόλις, η οποία βρισκόταν σ’ένα άκρο της ιστορικής πεδιάδος της Παλαιστίνης, της πεδιάδος Εσδρηλών. Ο τόπος αυτός χαρακτηρίζεται σαν «κλασσικόν πεδίον αιματηρών μαχών» στην Βίβλο. Με την λέξι Αρμαγεδών φέρομε στο νού μας το όρος Κάρμηλον, διότι στους νοτιοανατολικούς πρόποδάς του βρισκόταν η πόλις Μαγεδδώ, όπου ο προφήτης Ηλίας είχε κατασφάξει τους «ιερείς της αισχύνης». Με τη πόλιν αυτή εξ’άλλου συνεδέοντο μια σειρά ευτυχών, αλλά και δυσαρέστων ιστορικων αναμνήσεων για τον Ισραηλιτικό λαό. Εκεί διεξήχθησαν εκτός των άλλων μαχών και η νικηφόρος μάχη της Δεβώρας εναντίον των βασιλέων της Χαναάν. Την εκστρατεία, λοιπόν, της αντιθέου δυνάμεως, από την Βαβυλώνα προς την Παλαιστίνην ήτοι από την πρωτεύουσα του Αντιχρίστου προς την Ιερουσαλήμ, στο μέρος δηλαδή που υποτίθεται ότι ευρίσκονται οι πιστοί, οραματίζεται εδώ ο Συγγραφεύς. Κατά την γνώμη πολλών ερμηνευτών δεν πρέπει να δοθή πολλή σημασία στην γεωγραφική έννοια των λέξεων αλλά στην αλληγορική. Σημασία μεγάλη δεν έχει ο συγκεκριμένος τόπος του γεγονότος αλλά το ίδιο το γεγονός. Σημασία μεγάλη και παρήγορη για τους πιστούς είναι η ήττα και η συντριβή και η εξολόθρευσις των οπαδών το Αντιχρίστου, των συγκεντρωμένων δηλαδή ασεβών βασιλέων μετά των στρατευμάτων τους, που επελαύνουν κατά του λαού του Θεού. Σημασία έχει, ότι όλοι οι κινούμενοι από «πνεύματα δαιμονίων» κατά τις τελευταίες ημέρες του κόσμου θα καταστραφούν στον Αρμαγεδώνα, σ’ένα τόπο που θα είναι γι’αυτούς η αρχή της αιωνίας τιμωρίας.
Η Εβδόμη Φιάλη
Ο μέγας σεισμός και η ταλαντιαία χάλαζα
Η έκχυσις της φιάλης αυτής προκαλεί συγκλονισμό. Επακολουθούν τρομερά ατμοσφαιρικά και γεωλογικά φαινόμενα. Εκδηλώνεται σεισμός πρωτοφανής στην ιστορία του κόσμου, τέτοιος που δεν ξανάγινε ποτέ στην γή. (Αποκ. Ιστ΄17). Μετά από την έκχυσι της φιάλης αυτής βγήκε μεγάλη φωνή από τον επουράνιο Ναό και από τον θρόνο του Θεού, η οποία έλεγε μία μόνο λέξι: «γέγονε», που σημαίνει «έγινε», δηλ. Ετελείωσε.
Το οτι ο άγγελος χύνει το περιεχόμενο της φιάλης του στον αέρα, στην ατμόσφαιρα σημαίνει ότι η πληγή αυτή κατά της αμαρτωλής ανθρωπότητος θα εκδηλωθή και με τρομερά ατμοσφαιρικά και γεωλογικά φαινόμενα. Η φωνή που ακούγεται είναι η φωνή του Θεού κατά τον ερμηνευτή Αρέθα, ή φωνή αγγέλου κατά τον Ανδρέα, η οποία εννοεί εν μέρει ότι με τις επτά φιάλες «ετελέσθη ο θυμός του Θεού» (Αποκ. ΙΕ΄1). Στην πλατειά όμως και μεγάλη σημασία της η λέξις «γέγονε» εξαγγέλει την ειλημμένη απόφασι του Θεού περί τερματισμού της ιστορίας του κόσμου. Τη πραγματοποιουμένη αυτή απόφασι την βλέπει ο άπειρος άχρονος Θεός, σαν γεγονός τετελεσμένο. Η θεία απόφασίς Του είναι γεγονός τελεσίδικο. Η αρχή της αποφάσεως αυτής γίνεται με την τιμωρία της αντιθέου δυνάμεως, που εκπροσωπεί η ειδωλολατρική Βαβυλώνα — Ρώμη και θα καταλήξη στην συντριβή του Αντιχρίστου. Το «γέγονε» φέρνει στο νού μας μιά άλλη παρόμοια μονολεκτική φωνή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, από του Σταυρού της θυσίας Του, την λέξι «τετέλεσται». (Ιωαν ΙΘ΄30). Με το «τετέλεσται» εκείνο ο Κύριος μας βεβαίωσε για την εκπλήρωσι του κοσμοσωτηρίου σχεδίου του Θεού. Η σωτηρία είναι πλέον γεγονός βεβαιότατον για τους πιστούς. Με το «γέγονε» της Αποκαλύψεως μας βεβαιώνει για τον τερματισμό της Ιστορίας του κόσμου.
Στην ενδιάμεσο ιστορία του κόσμου, προτού σημάνη το τέλος της ανθρωπότητος, η παντοδύναμος φωνή του Κυρίου θα ηχεί με διαφόρους τρόπους το «γέγονε». Και στο λόγο Του θα συντρίβωνται τα θεμέλια των αμαρτωλών εθνών. Θα συντρίβωνται με πολέμους, με σεισμούς και με μάστιγες ανεκδιηγήτων συμφορών. Μετά το «γέγονε» αστραπές, φωνές και βροντές βλέπει ο Ιωάννης. Οι λέξεις αυτές είναι ένα είδος στεροτύπου εκφράσεως που χρησιμοποιεί ο ιερός Συγγραφεύς και σε άλλα χωρία, όπου περιγράφονται δεινά για τον αμαρτωλό κόσμο.
Για σεισμό δεν μας μιλάει πρώτη φορά ο ιερός Συγγραφεύς. Το είδαμε και κατά το άνοιγμα της εβδόμης σφραγίδος, (Αποκ. Η΄5), και της έκτης σφραγίδας (Αποκ στ΄12), όμως τούτος εδώ ο σεισμός είναι τέτοιος που δεν έχει προηγούμενο σε μέγεθος και ένταση.
Περιγράφει εν συνεχεία ο Ιερός Συγγραφεύς με πολύ συνοπτικό και λιτό τρόπο τα αποτελέσματα του τρομερού σεισμού (Αποκ. Ιστ΄19). Και χωρίστηκε –λέγει- η πόλις η μεγάλη (η Ιερουσαλήμ) σε τρία μέρη και οι ειδωλολατρικές πόλεις έπεσαν σε ερείπια, με ολοσχερή καταστροφή. Και την Βαβυλώνα, την νέα Βαβυλώνα –Ρώμη, την θυμήθηκαν και την μνημόνευσαν ενώπιον του Θεού, για να της δώσουν από το ποτήρι του οίνου της οργής του Θεού. Και κάθε νησί έφυγε και χάθηκε και τα βουνά έγιναν άφαντα και δεν βρέθηκαν.
Ποιά είναι η πόλις η μεγάλη; Μεγάλη πόλις δεν σημαίνει εδώ πόλις πολυάνθρωπος, αλλά μεγάλη στην ιστορία και στην πνευματική έννοια. Δεν είναι η Βαβυλώνα η μεγάλη πόλις, όπως υποστηρίζουν πολλοί ερμηνευταί, αλλά πρόκειται μάλλον για την Ιερουσαλήμ. Την άποψι αυτή ενισχύει και το γεγονός ότι η πόλις η μεγάλη αντιδιαστέλεται ρητώς προς τις πόλεις των εθνών και την Βαβυλώνα-Ρώμη. Στο χωρίο της αποκαλύψεως κάνει λόγο α) για την πόλι την μεγάλη β) για τις πόλεις των εθνών και γ) για την Βαβυλώνα. Το ίδιο ερμηνεύει και ο Ανδρέας. «Πόλιν δε μεγάλην, ου πλήθει και μεγέθει οικοδομημάτων, αλλ’εν θεοσεβεία αρχαιοτάτην και μεγίστην, την Ιερουσαλήμ υπολαμβάνομεν, άτε μεγαλυνθείσαν τοις Χριστού παθήμασι και διαστελλομένην ταις εθνικαίς πόλεσιν». Στην παρούσα λοιπόν προαναγγελία της παγκοσμίου Κρίσεως έχει προ των οφθαλμών του ο θεόπτης Συγγραφεύς την καταστροφή και αυτής της μεγάλης ιστορικής πόλεως, της Ιερουσαλήμ. Η καταστροφή όμως ταύτης είναι μερική. Η δε εις τα τρία κατάτμησις, λέγει νοεί: «Το τριπλούν γένος των εν αυτή οικούντων Χριστιανών, Ιουδαίων και Σαμαρειτών ή των βεβαιοπίστων και των ρυπαραίς πράξεσι μολυνάντων το βάπτισμα και των μηδόλως δεξαμένων το κήρυγμα Ιουδαίων». Ομιλεί λοιπόν εδώ περί τριχοτομήσως ήτοι μερικής καταστροφής της Ιερουσαλήμ διότι αυτή πρόκειται να ανακαινισθή όπως θα δούμε στην Αποκάλυψι, ενώ η Βαβυλών και οι άλλες εθνικές πόλεις θα καταστραφούν.
Οι εθνικές ειδωλολατρικές πόλεις μεταξύ των οποίων εξέχουσα θέσι κατέχει η Βαβυλώνα –Ρώμη θα πέσουν και θα συντριβούν τελείως. Βαβυλών εδώ νοείται, όχι η αρχαία Βαβυλώνα, ούτε η Βαβυλώνα των εσχάτων καιρών, αλλά η εκπρόσωπος της αντιθέου δυνάμεως, κατά τους χρόνους της Καινής Διαθήκης, ειδωλολατρική Ρώμη. Βαβυλώνα αποκαλεί την Ρώμη και ο Απόστολος Πέτρος στην πρώτη του επιστολή (Α΄Πέτρ. Ε΄13). Η Βαβυλών και οι εθνικές πόλεις συμβολίζουν δια μέσου των αιώνων τις πόλεις και τα έθνη που εκφράζουν την αντίθεο δύναμι. Τις πόλεις όμως αυτές και τα έθνη θα συντρίβη και θα αφανίζη η σεισμική τιμωρία της οργής του Δικαίου Θεού. Για τον αφανισμό αυτό και την καταστροφή θέλει να μας πή ο ιερός Συγγραφεύς, όταν αναφέρεται σε μετακινήσεις νήσων και αφανισμό ορέων. Με τις εκφράσεις αυτές νοείται η πτώσις, ο αφανισμός και η διάλυσις μεγάλων κρατών που εκπροσωπούν την αντίθεο δύναμιν. Η δήλωσις, ότι δεν υπάρχουν όρη και νήσοι θέλει ειδικώτερα να τονίση ότι η καταστροφή θα είναι πλήρης και στην κατά ξηρά και στην κατά θάλασσα κυριαρχία των αντίχριστων κρατών.
Αποκ. Ιστ΄21. Για την τιμωρία των ασεβών με πρωτοφανές χαλάζι μας μιλάει στην συνέχεια ο Ευαγγελιστής. Μας πληροφορεί δε ότι ούτε η πληγή αυτή κάνει τους ανθρώπους να συνέλθουν από τον ζόφο της αμαρτίας. Οι αμετανόητοι θνητοί αντί μετανοίας εκτρέπονται θρασύτατα σε βλασφημία κατά του Θεού. Δεν πρόκειται, λέγει ο συγγγραφεύς για συνηθισμένο χαλάζι, αλλά για χάλαζα «μεγάλη», «ταλαντιαία» δηλαδή για χαλάζι που το μέγεθος κάθε κρυστάλλου θα είναι ίσον με το βάρος ενός ταλάντου, ήτοι 42 κιλών περίπου. Η χάλαζα αυτή έχει στόχο την αμαρτωλή και αμετανόητη ανθρωπότητα και γι ‘αυτό λέγει «κατεβαίνει εκ του ουρανου επί τους ανθρώπους». Αυτό μας θυμίζει την εβδόμη Αιγυπτιακή πληγή. Το αποτέλεσμα όμως της θείας τιμωρίας είναι οτι οι ασεβείς άνθρωποι δεν συνετίζονται. Αντί να μετανοήσουν γίνονται προκλητικοί και άφρονες και πέφτουν σε φρικτή βλασφημία κατά του Παναγίου Θεού. Βλέπομεν λοιπόν τον Ιωάννη να επανέρχεται στην θλιβερή επωδό, «και εβλασφήμησαν οι άνθρωποι τον Θεόν», για να δείξη την εσχάτη πώρωσι των κακών και αμετανοήτων. Να γιατί ακούστηκε τελεσίδικος η φωνή «γέγονε», που προαναγγέλλει το τέλος του αμαρτωλού τούτου κόσμου και βεβαία και άφευκτη την τιμωρία.
Τέλος Δ΄τόμου
Και τω εν Τριάδι Θεώ δόξα.