Βιοτεχνολογία χαρακτηρίζεται η τεχνολογία των βιολογικών διεργασιών με χρήση οργανισμών, των μερών ή των επεξεργασιών τους, για την κατασκευή ή παραγωγή χρήσιμών ή εμπορικών ουσιών, καθώς και για την παροχή υπηρεσιών προς όφελος του ανθρώπου, (επεξεργασία αποβλήτων).
Ο όρος υποδηλώνει ένα ευρύ φάσμα διαδικασιών από τη χρήση γαιοσκωλήκων για παραγωγή πρωτεΐνης μέχρι τη παραγωγή ανθρώπινων γονιδίων, όπως η ορμόνη ανάπτυξης. Στα βιοτεχνολογικά προϊόντα περιλαμβάνονται φαρμακευτικές πρωτεΐνες, τροφές, απορρυπαντικά κ.α., ενώ στις υπηρεσίες περιλαμβάνεται ένα πλήθος εφαρμογών, από την επεξεργασία λυμάτων και αποβλήτων ως την ιατρική διάγνωση, ή τα ελπιδοφόρα επιτεύγματα της γονιδιακής θεραπείας.
Οι μεγαλύτερες πολυεθνικές που ορίζουν το τοπίο της Αγρο-βιοτεχνολογίας είναι η Syngenta (που δημιουργήθηκε από την συγχώνευση τομέων της AstraZeneca και Novartis), η Bayer (που αγόρασε την αγροβιομηχανία Aventis το 2002), η Monsanto, η Dow Agrosciences (η οποία ανήκει στην Dow Chemicals), η DuPont (περιλαμβάνοντας την Pioneer Hi-Breed) και η BASF.
(Προσέξτε τα ονόματα!!!)
Αυτοί μαζί με άλλους Αγρο-βιοτεχνολογικούς μηχανισμούς έχουν αρχίσει να επενδύουν στην ανάπτυξη και έρευνα της βιοτεχνολογίας από τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Ελέγχουν το 100% της αγοράς των γενετικά τροποποιημένων (γ.τ.) σπόρων, σχεδόν το ¼ της διεθνής αγοράς σπόρων και το 80% της διεθνούς αγοράς αγροχημικών.
Πολλές από τις παραπάνω εταιρείες ξεκίνησαν να πουλάνε τους γ.τ. σπόρους τους γύρω στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Μαζί με τους γ.τ. σπόρους επήλθε και μια καινούργια εταιριακή εικόνα που ονομάστηκε Επιστήμες Ζωής (Life Sciences). Αυτή χρησιμοποιήθηκε κυρίως από βιομηχανικές κοινοπραξίες που ασχολούνταν με τη σποροπαραγωγή, τα αγροχημικά, τα φαρμακευτικά παρασκευάσματα και τα τρόφιμα και είχαν επενδύσει από χρόνια στην έρευνα και ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας.
Για πολυεθνικές όπως η Monsanto, η Novartis, η AstraZeneca και μέχρι ένα βαθμό και η Du Pont, αυτή η εικόνα χρησιμοποιήθηκε ως μέρος μια γενικότερης στρατηγικής για την προώθηση της βιοτεχνολογίας καθώς και για να ξεφύγουν από την φήμη τους ως μεγάλες “βρώμικες” εταιρείες χημικών.
Novartis
Η Novartis άρχισε να διαμορφώνει το προσωπείο των Επιστημών της Ζωής το 1996, όταν δημιουργήθηκε από την συγχώνευση 2 Ελβετικών εταιρειών χημικών/αγρο-επιχειρήσεων/ φαρμακευτικών, την Ciba Geigy και την Sandoz. Το όνομα Novartis σχηματίστηκε από λατινικές λέξεις που μεταφράζονται ως Νέες Τέχνες. Για λόγους προώθησης, ο διευθύνων σύμβουλος (CEO) Daniel Vasella θέλησε αυτό το όνομα να φανεί σαν μια κίνηση απομάκρυνσης από τα να είναι γνωστή η εταιρεία ως επιχείρηση χημικών και να εκληφθεί ως μια εταιρεία των νέων επιστημών της ζωής.
Πράγματι, ο Vasella είχε κάνει καλό ξεκίνημα με τη νέο-μεταμορφωμένο πρόσωπο που της είχε προσδώσει. Το 1996 η Novartis ήταν η Νο1 εταιρεία Αγροχημικών παγκοσμίως, Νο2 στους σπόρους και Νο3 στα φαρμακευτικά, χωρίς να αναφερθεί η 9η θέση στον τομέα των προϊόντων ζωικής υγιεινής. Ωστόσο καθώς οι εταιρείες των Επιστημών της Ζωής άρχισαν να παίρνουν τα πάνω τους, κύματα αντίστασης άρχισαν επίσης να ξεπηδάνε. Ο κόσμος άρχισε να μιλά για αυτά τα θέματα και να αντιδρά.
Πολίτες διαμαρτύρονταν στα καταστήματα και απαιτούσαν να απομακρυνθούν τα γ.τ. προϊόντα από τα ράφια. Ομάδες άρχισαν να καταστρέφουν πειραματικές καλλιέργειες γ.τ. φυτών θέλοντας να εμποδίσουν γενετική επιμόλυνση και την παραπέρα ανάπτυξη αυτών των προϊόντων. Οι κτηματίες άρχισαν να ανησυχούν ότι η εμπορική αξία των γ.τ. σοδειών θα μειώνονταν. Αγρότες στον παγκόσμιο Νότο διαδήλωναν και έκαιγαν γ.τ. καλλιέργειες.
Ως συνέπεια αυτών οι επενδυτές άρχισαν σιγά-σιγά να αποσύρονται από τον βιοτεχνολογικό τομέα. Οι οικονομικοί σύμβουλοι έδίναν οδηγίες στους πελάτες τους να μην επενδύουν σε μετοχές Βιοτεχνολογίας, ιδιαίτερα αυτών που έχουν σχέση με τον αγροτικό τομέα. Τα σχέδια του Vasella για τις Επιστήμες Ζωής γρήγορα πήραν νέα μορφή.
Η αλλαγή είναι ορατή συγκρίνοντας τις ετήσιες αναφορές της εταιρείας του 1998 και 1999. Το 1998 η ετήσια αναφορά της Novartis υπο τον τίτλο Παγκόσμιες Αποδόσεις στις Επιστήμες Ζωής περιαυτολογούσε για την ηγετική της θέση στις Επιστήμες Ζωής. Μόνο ένα χρόνο αργότερα, ο όρος Επιστήμες Ζωής δεν περιλαμβάνονταν πουθενά στην προπαγάνδα της εταιρείας και η Novartis άρχισε να προωθεί ένα νέο σλόγκαν: “Υγεία, Φροντίδα και Ευ-ζην”. Αυτή η αλλαγή συνοδεύτηκε από την απομάκρυνση της εταιρείας από τον Αγρο-επιχειρησιακό της τομέα, ο οποίος τελικά συγχωνεύτηκε με τον αντίστοιχο τομέα ενός άλλου γίγαντα των Επιστημών της Ζωής, της AstraZeneca. Οι δυο τομείς σχημάτισαν τελικά μια νέα εταιρεία, την Syngenta η οποία έγινε παγκοσμίως η Νο1 εταιρεία στις Αγρο-επιχειρήσεις το 2000, με ετήσιες πωλήσεις κοντά στα 7 δις δολάρια. Οι Novartis και η AstraZeneca θεωρούνται τώρα εταιρείες “Αγνής Φροντίδας της Υγείας” η απλά φαρμακευτικές εταιρείες.
Για να διατηρήσει ένα ευπροσάρμοστο μέτωπο ο Vasella, όπως και οι περισσότεροι υποστηρικτές της βιοτεχνολογίας, αρνείται ότι οι ανασχηματισμοί της Novartis είχαν σχέση με την αντίσταση του κόσμου κατά των γ.τ. φυτών και τροφίμων. Στη ετήσια αναφορά του 1999, ο Vasella δηλώνει:
Πράγματι, η βιοτεχνολογία φυτών δημιούργησε συνεργίες μεταξύ των σπόρων και φυτοπροστασίας. Ωστόσο, καθώς η εμπειρία μας αυξάνονταν, αυξάνονταν επίσης και η συνειδητοποίηση πως οι συνεργίες μεταξύ των Αγρο-επιχειρήσεων και των άλλων δραστηριοτήτων θα παρέμεναν υποβαθμισμένες….Η απόφαση μας (να σχηματισθεί η Syngenta) πάρθηκε λόγω της
Για να διατηρήσει ένα “ευπροσάρμοστο” μέτωπο ο Vasella, όπως και οι περισσότεροι υποστηρικτές της βιοτεχνολογίας, αρνείται ότι οι ανασχηματισμοί της Novartis είχαν σχέση με την αντίσταση του κόσμου κατά των γ.τ.ο.
Η πραγματικότητα όμως λέει άλλα.
Τον Αύγουστο του 2000 αντιδρώντας στις αποκαλύψεις της Greenpeace-Η.Π.Α. ότι σειρά παιδικών τροφών Gerber της Novartis περιείχε γ.τ. συστατικά, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι δεν θα χρησιμοποιούσε πλέον τέτοια σε κάποιο από τα προϊόντα του τμήματος της “Υγεία του καταναλωτή”. (Ας σημειωθεί ότι παρόλο που η Novartis διαφοροποιήθηκε από τις Αγρο-επιχειρησιακές της λειτουργίες δεν παράτησε τις επιχειρήσεις τροφίμων της η οποία λειτουργεί υπό το όνομα Novartis Consumer Health)
Εντωμεταξύ, παρόλη την άρνηση του Vasella και τις προσπάθειες να κατευνάσουν την δημόσια ανησυχία με το να απομακρύνουν τα γ.τ. συστατικά, το Βόρειο-Αμερικάνικο τμήμα της Novartis Consumer Health είναι μέλος εταιρειακών lobby που προωθούν την βιοτεχνολογία. Ένα από αυτά είναι το Grocery Manufacturer’s of America (GMA) το οποίο συμπνέει με πολυεθνικές του τομέα των τροφίμων όπως η Nestle, η Coca-Cola, η Pepsi και η Unilever, καθώς και με φαρμακευτικούς γίγαντες όπως η Pharmacia, η Johnson & Johnson και η Pfizer. Επιπρόσθετα, το GMA είναι μέλος της Συμμαχίας για Καλύτερη Τροφή- άλλον ένα υπέρμαχο της βιοτεχνολογίας. Ο Gary Kushner, νομικός σύμβουλος του GMA, εξηγεί τον σκοπό της Συμμαχίας:
Δρώντας ομαδικά, εταιρείες τροφίμων, νομοθέτες, επιστήμονες, κτηματίες και ρυθμιστές πρέπει να δουλέψουν για να διασφαλίσουν ότι οι ακτιβιστές με πολιτικό πρόγραμμα δεν θα δολοφονήσουν την υπόσχεση των τροφίμων βιοτεχνολογίας. Δρώντας ομαδικά πρέπει να πραγματοποιήσουμε την υπόσχεση των τροφίμων βιοτεχνολογίας για παροχή άφθονης, υγιεινής και θρεπτικής τροφής για την Αμερική και όλον τον κόσμο
Η Συμμαχία δημιουργήθηκε από μια ομάδα βιομηχανικών γκρουπ και ιδρύθηκε το 1999, αμέσως μόλις η Novartis και η AstraZeneca δημιούργησαν την Syngenta.
Η ιστορία της Novartis είναι ένα καλό παράδειγμα του πως η συγκεκριμένη και οι υπόλοιπες εταιρείες της βιοτεχνολογίας δεν αποτάσσονται των γ.τ.ο αλλά θέλουν απλώς να απεμπλακούν από την διένεξη ώστε να δημιουργηθεί ένα λιγότερα αντιφατικό και περισσότερο φιλικό προς τους γ.τ.ο. κλίμα για να πουλήσουν τα προϊόντα τους.
Βιοτεχνολογία:Σωτηρία ή μέσο καταστροφής ;
1''...δεν είναι η πάλη ημών εναντίον εις αίμα και σάρκα, αλλ' εναντίον εις τας αρχάς, εναντίον εις τας εξουσίας, εναντίον εις τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, εναντίον εις τα πνεύματα της πονηρίας εν τοις επουρανίοις''\n [/align]