ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΕΤΡΕΛΑΪΚΟΙ ΚΟΛΟΣΣΟΙ!
7 ΑΔΕΛΦΕΣ
7 SISTERS
Σήμερα, οι βασικές διεθνείς πετρελαϊκές εταιρίες, αυτές που είναι γνωστές ως οι κύριες είναι πέντε (5) σε αριθμό και έχουν ως παρακάτω:
α. Exxon/Mobil: Αμερικανική, σχηματίστηκε από τη συγχώνευση της Exxon και της Mobil.
β. BP : Βρεττανική, αποτέλεσμα της συγχώνευσης της BP και της AMOCO.
γ. Shell: Αγγλο- Ολλανδική.
δ. Total: Γαλλική, το αποτέλεσμα της συγχώνευσης της Elf, Fina και Total.
ε. Chevron/Texaco: Αμερικανική, που προέκυψε από τη συγχώνευση της Chevron και της Texaco.
Ο παρακάτω πίνακας δείχνει το μέγεθος τους (Έτους 2003):
|
||||||||||||||||||||||||
|
Οι δύο παλαιότερες από τις κύριες πετρελαϊκές εταιρίες δημιουργήθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα:
Η Αμερικανική Στάνταρντ Όιλ (Standard Oil) ιδιοκτησίας Ρόκφελερ (Rockefeller,) και η Αγγλο- Ολλανδική Βασιλική Royal Dutch/Shell.
Το 1911, η εξουσία της Standard Oil ήταν τέτοια , που το Αμερικανικό Κογκρέσο [(το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής είναι το νομοθετικό όργανο του πολιτικού συστήματος και αποτελείται από δύο νομοθετικά σώματα, τη Βουλή των Αντιπροσώπων (House of Representatives) και τη Γερουσία (Senate)] ψήφισε τον διάσημο Νομο Περί Αθέμιτου Ανταγωνισμού (Antitrust Law). Ο νόμος αυτός (United States antitrust law) είναι ένα σύνολο νόμων, που απαγορεύει τον αθέμιτο αναταγωνισμό (μονοπώλιο) και τις άδικες επιχειρηματικές ενέργειες (απάτη κατά των πελατών, ψευδείς δηλώσεις ή υποσχέσεις σχετικά με ένα προϊόν ή επιβολή μίας συμφωνίας στο αδύναμο μέρος με βάση την υπέρτερη διαπραγματευτική της δύναμη).
Ο στόχος τους νόμου ήταν η κατάτμηση της Standard Oil για τη μείωση της δύναμης της, η οποία έγινε ως εξής:
α. Τη Στάνταρντ Όιλ του Nιου Τζέρσεϋ (Standard Oil of New Jersey)- τη μελλοντική Exxon-,
β. Τη Στάνταρντ Όιλ της Νέας Υόρκης (Standard Oil of New York) – τη μελλοντική Mobil) και
γ. Τη Στάνταρντ Όιλ της Καλιφόρνια (Standard Oil of California – Socal).
Οι τρεις αυτές εταιρίες θα γίνονταν αργότερα μέρος μίας ομάδος – γκρουπ, που θα ονομάζονταν 7 Αδελφές (7 Sisters):
α. Η Εξον (Exxon),
β. Η Σοκάλ (Socal), που αργότερα ονομάστηκε Σέβρον (Chevron),
γ. Η Μόμπιλ (Mobil),
δ. Η Τέξακο (Texaco),
ε. Η Γκαλφ (Gulf),
στ. Η Μπι Πι (BP – η κληρονόμος της AIOC, της Αγγλο – Ιρανικής Πετρελαϊκής Εταιρίας) και
ζ. Η Σελ (Shell).
Σε αυτές τις 7 Αδελφές παραδοσιακά προστίθεται και η Γαλλικής CFP (Compagnie Française des Pétroles) η μελλοντική Τοτάλ (Total) για να καταδειχθούν οι αρχικές 8 μεγαλύτερες Πετρελαϊκές Βιομηχανίες.
Πολύ γρήγορα οι κύριες Αμερικανικές επένδυσαν στο εξωτερικό ελκυόμενες από τα τεράστια κέρδη, που παράγονταν λόγω του πετρελαίου χαμηλού κόστους (Μέση Ανατολή) και πωλούνταν στη συνέχεια στην ίδια τιμή ενώ το αργό πετρέλαιο της Βενεζουέλας και του Τέξας ήταν πολύ ακριβότερο να παραχθεί.
Τον Ιούλιο του 1928 οι BP, Shell, Exxon, Mobil και η CFP υπέγραψαν τις “Συμφωνίες Κόκκινης Γραμμής” (“Red Line Agreements”). Επρόκειτο για μία συμφωνία για σύμπραξη στις περιοχές ερευνών τους και για να μοιραστούν με αμοιβαία συμφωνία τα αποθέματα πετρελαίου, που ανακαλύφθηκαν ή θα ανακαλύπτονταν στις παλαιές επαρχίες της “νεκρής” πλέον οθωμανικής αυτοκρατορίας, δηλαδή από την Παλαιστίνη έως το Βόρειο Ιράκ, συμπεριλαμβανομένης και της Αραβικής Χερσονήσου. Με αυτόν τον τρόπο, παντοδύναμες συνεργασίες (Consortiums) δημιουργούνταν, τα οποία αργότερα θα εθνικοποιούνταν:
α. ΑϊΠιΣι-Πετρελαϊκή Εταιρία του Ιράκ (IPC – Iraq oil Company),
β. ΈιΝτιΠιΣι – Πετρελαϊκή Εταιρία του Άμπου Ντάμπι (ADPC (Abu Dhabi oil Company),
γ. ΚιουΠιΣι – Πετρελαϊκή Εταιρία του Κατάρ (QPC – Qatar oil Company),
δ. ΚέιΌουΣι – Πετρελαϊκή Εταιρία του Κουβέιτ (KOC- Kuwait Oil Company) και
ε. Αράμκο – ΑραβοΑμερικάνικη Πετρελαϊκή Εταρία της Σαουδικής Αραβίας (ARAMCO -Arabian American Oil Company of Saudi Arabia).
Στη δεκαετία του 1950 το μερίδιο των οικονομικών εσόδων των πετρελεοπαραγωγών χωρών αυξήθηκε σημαντικά, ενώ παράλληλα τα έσοδα των κυρίων εταιριών παρέμειναν ανεπηρέαστα χάρη σε οικονομικά πλεονεκτήματα, που τους χορηγήθηκαν από τις κυβερνήσεις των χωρών αυτών.
Μεταξύ του 1958 και του 1972 τα έσοδα των 7 Αδελφών ανήλθαν σταθερά από 1,6 σε 4,5 Δισεκατομμύρια Δολάρια (US$ 1.6 to US$ 4.5 billion,) ενώ αντιθέτως η τιμή του βαρελιού έπεφτε σταδιακά.
Το 1973, αυτά τα κέρδη εκτοξεύτηκαν σε 8 Δισεκατομμύρια Δολάρια (US$ 8 billion). Μόλις μετά την πετρελαϊκή κρίση, χαρη στην ιλιγγιώδη άυξηση των τιμών, οι 7 Αδελφές ανέβασαν τα κέρδη τους σε 17,5 Δισεκατομμύρια Δολάρια (US$ 17.5 billion) για το έτος 1974 μόνο από την παραγωγή τους στις χώρες του ΟΠΕΚ – Οργανισμός των ΠετρελαιοΕξαγωγικών Χωρών (ΟPEC- Algeria, Angola, Ecuador, Iran, Iraq, Kuwait, Libya, Nigeria, Qatar, Saudi Arabia, the United Arab Emirates, and Venezuela)!
Οι επόμενες δύο δεκαετίες, που ακολούθησαν την καμπή της πρώτης πετρελαϊκής κρίσης σηματοδοτούνται από αυξανόμενες τάσεις στα έσοδα για τις πετρελαϊκές εταιρίες λόγω αύξησης των τιμών και ταυτόχρονα, σε τάσεις μείωσης των εσόδων λόγω της συνεχόμενης αύξησης εσόδων των πετρελαοπαραγωγών χωρών. Η σταδιακή εγκατάλειψη της Συναίνεσης (Concession) των συμφωνιών δηλαδή να διεξάγουν έρευνες με συμβόλαια και να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους, κατέληξε σε μεγάλες απώλειες εσόδων, που αντισταθμίστηκε με την άυξηση της τιμής του βαρελιού και την ανάπτυξη της εμπορικής δραστηριότητας (εμπορία του αργού πετρελαίου και των παραγώγων του πετρελαίου).
Μ΄ αυτόν τον τρόπο το 1985, οι 5 κύριες Αμερικάνικες Εταιρίες είχαν το 1/7 των κερδών των 500 Πλουσιότερων (Fortune 500) μια κατηγοριοποίηση με βάση την περιουσία από το περιοδικό Φόρτσουν (Fortune), του οικονομικού περιοδικού των 500 ηγετικών Αμερικανικών εταιριών από πλευράς εσόδων δηλαδή αποκόμιζαν όσα και πριν την πετρελαϊκή κρίση του 1974.
Τη δεκαετία του 1980 και του ‘ 90 εμφανίστηκε μία νέα παράμετρος :
Η τρομακτική αύξηση των εξόδων για την εξόρυξη και την παραγωγή, που αντισταθμίστηκε ως ένα βαθμό από το τεράστιο μέγεθος των κοιτασμάτων, που ανακαλύφθηκαν. Αυτή η αύξηση είχε ως αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση της τιμής του “νέου” βαρελιού πετρελαίου. Καθώς οι πολύ πλούσιες σε πετρέλαιο ζώνες γίνονταν ολοένα και σπανιότερες, ο αναταγωνισμος επιδεινώθηκε και οι εμπλεκόμενες χώρες εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση (τα πάντα είναι δίκαια στον έρωτα και στον πόλεμο) ώστε να αποκτήσουν επιπλέον οφέλη μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων κατά τον χρόνο της κατανομής – επιμερισμού των αδειών για έρευνα και εξόρυξη πετρελαίου.
Συνεπώς, πολλές από τις μικρές αλλά και μεσαίες εταιρίες εξαγοράστηκαν, καθώς τους έλειπαν τα επαρκή διαθέσιμα κεφάλαια για τη χρηματοδότηση της ανανέωσης του αποθεματικού τους, καθώς η εξόρυξη είχε καταστεί πολύ ακριβή. Όσον αφορά τις μεγαλύτερες εταιρίες τις κύριες, ένα κύμα Μέγα-Συγχωνεύσεων ( “Μega Μergers” ) ξεκίνησε το 1984 [(συγχώνευση της Γκαλφ (Gulf) και της Σέβρον (Chevron)] και η αποκορύφωση στα τέλη της δεκαετίας του ’90, προκάλεσε αναστάτωση στον τομέα του πετρελαίου, γεννιώντας 5 γίγαντες:
α. Έξον/ Μόμπιλ (Exxon/Mobil) δηλαδή η Standard Oil επέστρεψε (δες αρχή του άρθρου)
β. Η Βασιλική Ολλανδική Σελ (Royal Dutch Shell) η μοναδική, που δε συγχωνεύτηκε με άλληεταιρία,
γ. Η ΜπιΠι/ΑΜΟΚΟ ( BP/Amoco) σήμερα BP,
δ. Η Σέβρον/ Τέξακο (Chevron/Texaco) και
ε. Η ΤόταλΦίναΈλφ (TotalFinaElf) σήμερα Total.
Οι πετρελαϊκές εταιρίες συνεχίζουν να έχουν τεράστια έσοδα. Τα χρήματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να χρηματοδοτηθεί η μεταβολή σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας σε αναπτυσσόμενες χώρες (όπως η Ελλάδα). Οι Ευρωπαϊκές εταιρίες έλαβαν το μήνυμα:
α. Η BP με την ηλιακή ενέργεια είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στην οαραγωγή φωτοβολταϊκών,
β. Η Shell με τη βιομάζα, την ηλιακή και αιολική ενέργεια, που κατείχε το 10% της παγκόσμιας αγοράς σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας το 2005 και
γ. Η Total με τη σχεδίαση και εμπόριο των φωτοβολταϊκών συστημάτων και επενδύσεις σε άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (αιολική, εκμετάλλευση της κινητικής ενέργειας των κυμάτων κ.λ.π.).
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Σ.Ι.Κ., Ε.Β. http://www.terastiokolpo.com/2011/02/blog-post_698.html |