Αγαθάγγελος Γκιουρτζίδης: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ
ΑρχικήΔιπλωματία
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΚΑΡΦΙΤΣΩΜΕΝΑΑγαθάγγελος Γκιουρτζίδης: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ
April 5, 2022
2
1565
Του Αγαθάγγελου Γκιουρτζίδη*«[…] Πες στον αγαπητό σου γέροντα Μπουτόβσκι, ότι εγώ με αληθινή ευχαρίστηση διαβάζω το βιβλίο του για τους ολυμπιακούς αγώνες – πρώτον είναι ενδιαφέρον από μόνο του, και δεύτερον όλη η μπροσούρα είναι γραμμένη σε ευμενές πνεύμα και αμερόληπτα, κάτι που για ‘μένα είναι ιδιαίτερα ευχάριστο επειδή, γενικά σε μας [στην Ρωσία] είναι καθιερωμένο να βρίζουμε το κάθε τι ελληνικό και να βλέπουμε όλα στην Ελλάδα με μια δόση εχθρότητας. […]»*.* Απόσπασμα από την επιστολή της Όλγας βασίλισσας των Ελλήνων προς τον ανιψιό της αυτοκράτορα της Ρωσίας Νικόλαο Β΄. Βλ.:
Соколовская О.В., Греческая королева Ольга Константиновна – «Под молотом судьбы», Москва, 2011, С. 39Στην ιστορία της Ρωσίας η ιδεολογία κατέχει μείζονα θέση, καθώς η ύπαρξη του κράτους, των δομών και λειτουργιών του, κάθε φορά, καθοριζόταν από την κυρίαρχη ιδεολογία της κάθε περιόδους. Τέτοιες μπορούμε να διακρίνουμε (κυρίως) τρεις: τη βυζαντινή, την πανσλαβιστική και την κομμουνιστική.Η ανάπτυξη του πολιτικού συστήματος του Κράτους των Ρως μετά τον εκχριστιανισμό, σε γενικές γραμμές αντιστοιχούσε στο δυτικοευρωπαϊκό μοντέλο εκείνης της εποχής, το κύριο γνώρισμα του οποίου ήταν οι διάφορες κρατικές οντότητες, ή μορφώματα τα οποία καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορικής τους παρουσίας επιχειρούσαν να υπερασπίσουν και έτσι να διατηρήσουν την κυριαρχία τους και τα δικαιώματα επί των εδαφών και των ανθρώπων που συνιστούσαν κάθε ένα από αυτά.Το πρότυπο αυτού του πολιτικού μοντέλου ήταν οι αρχαιοελληνικές πόλεις οι οποίες είχαν ως βασικό χαρακτηριστικό την αυθυπαρξία ενός πολιτικού κέντρου για κάθε μία από αυτές ενώ όλες μαζί συνιστούσαν το σύνολο του τότε ελληνικού κόσμου.Από τον 10
ο αιώνα, υπό την επήρεια του προτύπου της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας άρχισε στη Δυτική Ευρώπη η διαδικασία σχηματισμού της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (962-1806). Στην Ανατολική Ευρώπη παρόμοιες διαδικασίες θα ξεκινήσουν από τα μέσα του 15
ου αιώνα, αλλά στο διάστημα αυτό το Κράτος των Ρως κατακτήθηκε από τους Μογγόλους και βρέθηκε για δύο αιώνες υπό το ζυγό της Χρυσής Ορδής. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε, ότι το ρωμαϊκό μοντέλο δεν προϋποθέτει την ύπαρξη άλλων πολιτικών κέντρων επιρροής. Αυτό το πρότυπο το επιδίωκαν οι περισσότεροι αυτοκράτορες της Δυτικής Ευρώπης.Κατά την περίοδο του μογγολοταταρικού ζυγού παρατηρείται βαθμιαία εξασθένηση των χαρακτηριστικών του δυτικοευρωπαϊκού μοντέλου (όπως αυτό περιγράφεται παραπάνω) στο Κράτος των Ρως. Η απελευθέρωση απ’ το ζυγό συμπίπτει με την αρχή της διαμόρφωσης του νέου πολιτικού μοντέλου, το οποίο φαίνεται ότι δέχεται βαθιά επιρροή από την υστερορωμαϊκή ή -όπως συνηθίζετε να την αποκαλούν- βυζαντινή ή ανατολικορωμαϊκή ιδεολογία. Αυτή συνέδεε το ρωμαϊκό πολιτικό υπόδειγμα με τον Χριστιανισμό. Οι Ρως εισήλθαν σ’ αυτή την περίοδο με τον γάμο του Ιωάννη Γ΄ με την Ζωή (Σοφία) Παλαιολογίνα, η οποία έφερε μαζί της ως προίκα το σύμβολο αυτής της ιδεολογίας
. τον δικέφαλο αετό.
Από εκείνη την περίοδο ανοίγει μία νέα σελίδα στην ιστορία του ρωσικού κράτους: επί του Ιωάννη Δ΄ -ο επονομασθείς και Τρομερός- από Μεγάλο Πριγκιπάτο της Μόσχας που ήταν μετεξελίχθηκε στο Ρωσικό Βασίλειο [1]. Τότε έγινε και η οριστική υιοθέτηση του υστερορωμαϊκού -βυζαντινού- πολιτικού μοντέλου και η εγκατάλειψη του δυτικοευρωπαϊκού.Η διαδικασία της διαμόρφωσης του νέου κράτους υπό την επιρροή της βυζαντινής ιδεολογίας ολοκληρώθηκε κατά την περίοδο της κυριαρχίας του Πέτρου του επονομαζόμενου Μεγάλου. Αυτός ανεβαίνοντας στον θρόνο δέχθηκε τον τίτλο του Ηγεμόνα, Βασιλεία και Μεγάλου Πρίγκιπα των Ρως, ενώ στο απόγειο της βασιλείας του έλαβε από την γερουσία τον τίτλο του Αυτοκράτορα πάσης Ρωσίας [2], σηματοδοτώντας μ’ αυτόν τον τρόπο το πέρασμα στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι η ονομασία Ρωσία είναι μέρος της βυζαντινής παράδοσης, καθώς έτσι στο Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος (Βυζάντιο) ήταν γνωστό το Κράτος των Ρως [3].
Η μετά από αυτά ανάπτυξη της Ρωσικής Αυτοκρατορίας υπήρξε ραγδαία χάρη στο γεγονός ότι ενσωμάτωσε τέτοια γνωρίσματα του ρωμαϊκού προτύπου όπως η διαρκής εδαφική εξάπλωση, η μη κληρονομική διαδοχή στο θρόνο, η εξέλιξη στα δημόσια αξιώματα βάσει των αξιολογικών κριτήριων και ανεξαρτήτως καταγωγής και θρησκεύματος, η εισροή διακεκριμένων σε διάφορους τομείς αλλοδαπών, η θρησκευτική ελευθερία κ.ά.
ΠανσλαβισμόςΤο επίπεδο αυτής της ανάπτυξής έφτασε στο σημείο ώστε ο γαλλικός πολιτισμός έγινε πολιτισμός της ρωσικής αριστοκρατίας. Αλλά, η εισβολή του Ναπολέοντα στην Ρωσία, η επική Μάχη του Μποροντινό, η παράδοση και η ακόλουθη αποτέφρωση της Μόσχας, η υποχώρηση και καταστροφή της Μεγάλης Στρατιάς που επέτρεψε τελικά την κατάληψη του Παρισιού, αποτέλεσαν σημείο καμπής, μετά από το οποίο στην Ρωσία άρχισε η εκτροπή από την διαμόρφωση της υπερεθνικής ρωσικής ταυτότητας προς την αναζήτηση της αυτής εθνικής. Παράλληλα, με τον εξωτερικό παράγοντα (η εισβολή του Ναπολέοντα) καθοριστικό ρόλο στην διαδικασία αυτή έπαιξε η εξέγερση των Δεκεμβριστών [4].Ακριβώς από εκείνη την περίοδο στην Ρωσία αρχίζει η εποχή της διαμόρφωσης και αργότερα της επιβολής του Πανσλαβισμού ως κυρίαρχης ιδεολογίας. Φορείς της θα γίνουν οι Σλαβόφιλοι στους κύκλους των οποίων αναπτύχθηκε στη συνέχεια ο ρωσικός εθνικισμός και ο ρωσικός σωβινισμός.Παρ’ όλο που η ιδεολογία του Πανσλαβισμού βρήκε πρόσφορο έδαφος στην Ρωσία, πρέπει να σημειώσουμε ότι η ιδεολογία αυτή είναι πολιτικό παράγωγο της ιστορικά εχθρικής προς την Ρωσία ιδεολογίας, και συγκεκριμένα του Καθολικισμού.Πρώτος πανσλαβιστής ήταν ο καθολικός ιεραπόστολος Γιούρι Κριζάνιτς, με καταγωγή από την Κροατία, οποίος προπαγάνδιζε την ιδέα της ενότητας των σλαβικών λαών. Ο Κριζάνιτς ήταν απόφοιτος του Ελληνικού Κολλεγίου του Αγίου Αθανασίου, το οποίο ιδρύθηκε από το Βατικανό για να υπηρετήσει την προπαγάνδα της Ουνίας ανάμεσα στους οπαδούς της ελληνικής πίστης.
Συνέχεια εδώ
https://www.anixneuseis.gr/%ce%bf-%cf%8 ... %84%ce%b7/
