H Βολαπιούκ ή Volapük (προφορά : volaˈpyk [1]) είναι μια τεχνητή γλώσσα, που δημιουργήθηκε το 1879–1880 από τον Γιόχαν Μάρτιν Σλάιερ (γερμ. Johann Martin Schleyer), έναν Ρωμαιοκαθολικό ιερέα στο Μεγάλο Δουκάτο της Βάδης στη Γερμανία.
Ο Σλάιερ ένιωσε ότι ο Θεός του είπε στον ύπνο του να δημιουργήσει μια διεθνή γλώσσα. Τα πρώτα συνέδρια της Βολαπιούκ έλαβαν μέρος το 1884 στο Φριντριχσχάφεν, το 1887 στο Μόναχο και το 1889 στο Παρίσι. Στα 2 πρώτα συνέδρια χρησιμοποίησαν τα Γερμανικά, ενώ στο τελευταίο συνέδριο χρησιμοποίησαν μόνον την Βολαπιούκ. Το 1889, υπολογίζονταν ότι υπήρχαν 283 όμιλοι, 25 περιοδικά για την και σχετικά με την Βολαπιούκ, και 316 βιβλία σε 25 γλώσσες.[2] Σήμερα οι ομιλητές της Βολαπιούκ υπολογίζονται σε 20 με 30 παγκοσμίως. Η Βολαπιούκ σε μεγάλο βαθμό αντικαταστάθηκε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα από απλότερες και πιο εύκολες στην εκμάθηση γλώσσες, όπως η Εσπεράντο, η Ίντο και η Ιντερλίνγκουα.
Δεν υπάρχουν δίφθογγοι, ενώ κάθε φωνήεν προφέρεται ξεχωριστά. Οι πολυσύλλαβες λέξεις τονίζονται πάντα στο τελευταίο φωνήεν. Για παράδειγμα, neai που σημαίνει "ποτέ" προφέρεται ως [ne.a.ˈi]. (Αν και, η ερωτηματική κατάληξη "-li" δεν επηρεάζει τον τονισμό της λέξης στην οποία επικολλάται.)
Το γράμμα r αποφεύχθηκε να χρησιμοποιηθεί στην αρχική Βολαπιούκ του Σλέϋερ, με το σκεπτικό ότι θα ήταν δύσκολο για τους Κινέζους να το προφέρουν, και με την υιοθέτηση ξένων ριζών λέξεων το r γενικά διαμορφώθηκε σε l. Για παράδειγμα, το αγγλικό rose γίνεται lol. Εντούτοις, άλλα ασυνήθιστα φωνήματα, όπως τα ö /ø/ και ü /y/, δεν αποφεύχθηκαν,[3] και ο Arie de Jong πρόσθεσε το /r/ στην δική του αναθεώρηση της γλώσσας. Η σύγχρονη Βολαπιούκ έχει ελάχιστα ζευγάρια l-r όπως τα rel (που σημαίνει "θρησκεία") vs lel (που σημαίνει "σίδηρος").
Λεξιλόγιο
Ο Σλέϋερ υιοθέτησε το λεξιλόγιο κυρίως από την Αγγλική, με μικρότερα δάνεια από την Γερμανική και την Γαλλική. Μερικές λέξεις τροποποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό για την μη εύκολη αναγνωρίσιμοτητά τους, παρόλο που πολλές άλλες παρέμειναν ευκόλως αναγνωρίσιμες για έναν ομιλητή των γλωσσών που αποτελούν πηγή για το λεξιλόγιο της Βολαπιούκ.[4] Για παράδειγμα, οι λέξεις vol και pük προέρχοναι από τις Αγγλικές λέξεις world και speak. Αν και γλωσσολογικά ασήμαντες, και αδιάφορες σχετικά με την απλότητα και συνοχή του κανόνα του τονισμού, αυτές οι παραμορφώσεις των λέξεων λοιδορήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από τους δυσφημιστές της γλώσσας. Φάνηκε όμως ότι ήταν στην πρόθεση του Σλέϋερ, εντούτοις, να τροποποιήσει τις δανεικές λέξεις με τέτοιο τρόπο που θα ήταν δύσκολο να τις αναγνωρίσεις, χάνοντας έτσι τους δεσμούς τους με τις γλώσσες (και κατ΄επέκταση με τα έθνη) από τα οποία προήλθαν. Ας το συγκρίνουμε με την κοινή κριτική που ασκήθηκε ότι η Εσπεράντο και η Ιντερλίνγκουα είναι πολύ ευκολότερες στην εκμάθηση για τους Ευρωπαίους παρά για εκείνους που έχουν ως μητρικές γλώσσες μη-Ευρωπαϊκές.
Γραμματική
Η γραμματική είναι περίπου βασισμένη σε αυτήν των Ινδοευρωπαϊκών γλωσσών αλλά με έναν ομαλοποιημένο συγκολλητικό χαρακτήρα: τα γραμματικά χαρακτηριστικά υποδηλώνονται με την σύμπηξη αναλοίωτων στοιχείων περισσότερο, παρά με την προσφυγή σε κλίσεις με πολυσημία νοημάτων.
Όπως και στα Γερμανικά, το ουσιαστικό στην Βολαπιούκ έχει τέσσερις πτώσεις: την ονομαστική, την γενική, την δοτική και την αιτιατική. Στις σύνθετες λέξεις, το πρώτο μέρος της σύνθετης λέξης συνήθως χωρίζεται από το δεύτερο από την κατάληξη της γενικής -a, e.g. Vola-pük, "του-κόσμου γλώσσα". Αν και, οι καταλήξεις για τις άλλες πτώσεις (-e για την δοτική, και -i για την αιτιατική) χρησιμοποιούνται μερικές φορές, ή οι ρίζες μπορεί να προστίθενται στην ονομαστική, χωρίς κανένα διαχωριστικό φωνήεν.
Ακολουθεί η κλίση της Βολαπιούκ λέξης vol, που σημαίνει "κόσμος" στα ελληνικά:
Κλίση της Βολαπιούκ Ενικός Πληθυντικός
Ονομαστική vol (ο κόσμος) vols (οι κόσμοι)
Γενική vola (του κόσμου) volas (των κόσμων)
Δοτική vole (εις τον κόσμο) voles (εις τους κόσμους)
Αιτιατική voli (τον κόσμο) volis (τους κόσμους)
Volapuk,η πρωτη τεχνητη γλώσσα.
1''...δεν είναι η πάλη ημών εναντίον εις αίμα και σάρκα, αλλ' εναντίον εις τας αρχάς, εναντίον εις τας εξουσίας, εναντίον εις τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, εναντίον εις τα πνεύματα της πονηρίας εν τοις επουρανίοις''\n [/align]