Για πρώτη φορά οι αστρονόμοι μπόρεσαν να μελετήσουν πιο προσεκτικά τον νάνο πλανήτη Χαουμέια, που κινείται στις παγωμένες εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος. Παράλληλα, επίσης για πρώτη φορά, οι επιστήμονες δημιούργησαν ένα γεωλογικό χάρτη του Γανυμήδη, του παγωμένου δορυφόρου του Δία, που είναι και ο μεγαλύτερος δορυφόρος του ηλιακού μας συστήματος. Τόσο η Χανουμέια, όσο και ο Γανυμήδης, θεωρούνται από τα πιο δυσκολοθώρητα ουράνια σώματα.
Οι παρατηρήσεις της παγωμένης Χανουμέια, η οποία ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 2005, έγιναν από αστρονόμους με επικεφαλής τον Πέδρο Λακέρδα του ιρλανδικού πανεπιστημίου Κουίνς στο Μπέλφαστ, με την χρήση ενός γιγάντιου τηλεσκοπίου υπερύθρου ακτινοβολίας στη Χαβάη, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο.
Η Χανουμέια βρίσκεται σε μακρινή τροχιά γύρω από τον ήλιο μας, σε μια περιοχή πέρα από τον Ποσειδώνα, που λέγεται «ζώνη Κούιπερ». Είναι το τέταρτο μεγαλύτερο γνωστό ουράνιο σώμα σε αυτή τη ζώνη, μετά την Έριδα, τον Πλούτωνα (που το 2006 υποβιβάστηκε από κανονικό πλανήτη σε νάνο-πλανήτη) και τον Μακεμάκε.
Η Χανουμέια περιστρέφεται με φοβερά μεγάλη ταχύτητα γύρω από τον άξονά της, μεγαλύτερη από κάθε άλλο ουράνιο αντικείμενο στο ηλιακό μας σύστημα, πιθανότατα εξαιτίας σφοδρής σύγκρουσης με κάποιο άλλο ουράνιο σώμα πριν περίπου 1 δισ. χρόνια. Μια μέρα της Χανουμέια αντιστοιχεί σε μόλις 3,9 γήινες ώρες.
Η μεγάλη ταχύτητα περιστροφής έχει προκαλέσει την παραμόρφωσή της, με συνέπεια να έχει αποκτήσει σχήμα επιμήκους διαμαντιού ή μπάλας του αμερικανικού «φούτμπολ», με διαστάσεις περίπου 2.000 χλμ. επί 1.600 χλμ. επί 1.000 χλμ.
Όμως το πιο αξιοπερίεργο χαρακτηριστικό που αποκάλυψαν οι νέες αστρονομικές παρατηρήσεις, είναι ότι πάνω της εντοπίστηκε μια μεγάλη πολύ σκούρα περιοχή, που πιθανώς υποδηλώνει ύπαρξη πλούσιων ορυκτών και οργανικών ουσιών (πλούσιων σε άνθρακα) ή ίσως οφείλεται στο ότι η περιοχή αυτή έχει μεγαλύτερη ποσότητα κρυσταλλικού πάγου.
Νέες φασματομετρικές μετρήσεις που θα γίνουν το 2010, με την χρήση του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου, ελπίζεται ότι θα ρίξουν φως στην χημική σύνθεση αυτής της μυστηριώδους σκούρας περιοχής, πιθανώς βοηθώντας έτσι και στην καλύτερη κατανόηση του σχηματισμού των ουρανίων σωμάτων στη «ζώνη Κούιπερ».
Εξάλλου, μια άλλη ομάδα αστρονόμων, υπό τον Γουές Πάτερσον του αμερικανικού πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, μετά από εννιάχρονη προσπάθεια, κατάφερε να παρουσιάσει τον πρώτο γεωλογικό χάρτη του Γανυμήδη.
Αυτό κατέστη δυνατό με την αξιοποίηση στοιχείων από τις αποστολές της NASA «Βόγιατζερ» 1 και 2 το 1979, καθώς και «Γαλιλαίος» την περίοδο 1995-2003.
Ο χάρτης είναι μόλις ο τρίτος που υπάρχει σήμερα και δίνει μια πλήρη εικόνα της επιφάνειας ενός δορυφόρου. Είχε προηγηθεί η χαρτογράφηση της Σελήνης και ενός άλλου δορυφόρου του Δία γεμάτου κρατήρες, της «Καλλιστώς».
Και οι δύο επιστημονικές ανακοινώσεις για την Χανουμέια και το Γανυμήδη έγιναν στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Πλανητικής Επιστήμης, που πραγματοποιείται στο Πότσνταμ της Γερμανίας.
enet.gr
