Πρωτοβουλία "ASTRONET":Ένα 20ετές σχέδιο για το συντονισμό της παρακολούθησης των ουρανών στην ΕΕ












Η αστρονομία ζει διεθνώς μια χρυσή εποχή ανακαλύψεων και η Ευρώπη βρίσκεται στην πρώτη γραμμή εδώ και χρόνια, διαθέτοντας το πιο πετυχημένο οπτικό αστρονομικό παρατηρητήριο στον κόσμο και υψηλού επιπέδου παρατηρητήρια ραδιο-αστρονομίας. Για να διασφαλίσει ότι θα συνεχίσει να βρίσκεται στο προσκήνιο και τις επόμενες δύο-τρεις δεκαετίες, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να συντονίσει τις αστρονομικές δραστηριότητες και επενδύσεις της, στον τομέα του εξοπλισμού και του ανθρώπινου δυναμικού, τόσο των κρατών μελών της, όσο και της ΕΕ.
Έτσι, έχει δημιουργηθεί το δίκτυο ASTRONET (www.astronet-eu.org), το οποίο πρόσφατα παρουσίασε ένα συγκεκριμένο "οδικό χάρτη" υποδομών, που υποστηρίζεται από όλη την ευρωπαϊκή αστρονομική επιστημονική κοινότητα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το συντονισμό της όλης προσπάθειας έχει αναλάβει το Εθνικό Ινστιτούτο Επιστημών της Γης & Αστρονομίας του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) της Γαλλίας. Στο ASTRONET συμμετέχει και η Ελληνική Εθνική Αστρονομική Επιτροπή, που αποτελεί σύμβουλο της κυβέρνησης για αστρονομικά ζητήματα και διορίζεται από τη ΓΓΕΤ.
Στόχος είναι η από κοινού, από όλους τους ευρωπαίους αστρονόμους, αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων παρατήρησης του διαστήματος, με τρόπο οικονομικά αποδοτικό. Η Ευρώπη σήμερα δαπανά περίπου 2 δισ. ευρώ το χρόνο για την αστρονομία, με την ευρύτερη έννοια. Η υλοποίηση του "οδικού χάρτη" του ASTRONET σημαίνει αύξηση κατά 20% των κονδυλίων αυτών. Οι προτεραιότητες του ASTRONET διατυπώθηκαν μετά από μια ευρεία πανευρωπαϊκή επιστημονική διαβούλευση.







Ανάμεσα στα κορυφαίας προτεραιότητας έργα που περιλαμβάνονται στη λίστα των προγραμματισμένων νέων ευρωπαϊκών αστρονομικών υποδομών, είναι τα εξής:

- Το "Ευρωπαϊκό Υπερβολικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο", το μακράν μεγαλύτερο διεθνώς οπτικό τηλεσκόπιο που θα έχει ποτέ κατασκευαστεί, με κάτοπτρο 42 μέτρων, το οποίο θα μελετά τον ουρανό στο ορατό και το υπέρυθρο φως.

- Το SKA (Square Kilometer Array), ένα πελώριο ραδιοτηλεσκόπιο, που θα καταλαμβάνει μεγάλο μέρος μιας ηπείρου.

- Το "Ευρωπαϊκό Ηλιακό Τηλεσκόπιο", τεσσάρων μέτρων, που θα κτισθεί στα ισπανικά Κανάρια Νησιά.

- Μια διάταξη εξειδικευμένων οπτικών τηλεσκοπίων για ανίχνευση της εκπομπής ακτίνων γάμμα από μαύρες τρύπες και άλλα γεγονότα υψηλής ενέργειας στο σύμπαν.

- Ένα υποθαλάσσιο τηλεσκόπιο ανίχνευσης νετρίνων (υποατομικών σωματιδίων που διαπερνούν τη Γη και μεταφέρουν πληροφορίες για μερικά από τα πιο βίαια συμπαντικά φαινόμενα).


Επίσης, όσον αφορά τις μεγαλύτερες διαστημικές αποστολές, οι κύριες προτεραιότητες του ASTRONET είναι:

- Η αποστολή μελέτης των βαρυτικών κυμάτων από το "Μπινγκ Μπανγκ" και τις μαύρες τρύπες.

- Η μελέτη με ακτίνες Χ γαλαξιών και άστρων με μεγαλύτερη από ποτέ λεπτομέρεια.

- Η μελέτη των πλανητών Δία και Κρόνου και των δορυφόρων τους.

- Μια αποστολή αποκάλυψης των μυστικών της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας.

- Μια αποστολή κατανόησης με μεγαλύτερη από ποτέ λεπτομέρεια των δραστηριοτήτων στον Ήλιο μας.









Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ