Σελίδα 1 από 1

Καταλαβαίνεις τι λένε οι παρακλητικοί κανόνες στην Παναγία;

Δημοσιεύτηκε: 11 Αύγ 2015, 22:00
από dominique
Μέρος Α'

῾Φῶς ἡ τεκοῦσα, Θεοτόκε, σκοτισθέντα με νυκτὶ ἁμαρτημάτων, φωταγώγησον σύ, φωτὸς οὖσα δοχεῖον, τὸ καθαρὸν καὶ ἄμωμον, ἵνα πόθῳ σε δοξάζω’.
Εικόνα
Σύ Θεοτόκε

πού εἶσαι τό καθαρό καί ἁγνό δοχεῖο

τοῦ φωτός τοῦ Θεοῦ

καί γέννησες τόν Χριστό

πού εἶναι τό φῶς,

φωταγώγησε ἐμένα

πού ᾽μαι στό σκοτάδι

ἀπό τήν νύκτα τῶν ἁμαρτημάτων,

ὥστε μέ πόθο νά σέ δοξάζω.



Πρωτ. Γεωργίου Δορμπαράκη
῾Φῶς ἡ τεκοῦσα, Θεοτόκε, σκοτισθέντα με νυκτὶ ἁμαρτημάτων, φωταγώγησον σύ, φωτὸς οὖσα δοχεῖον, τὸ καθαρὸν καὶ ἄμωμον, ἵνα πόθῳ σε δοξάζω’.
(Σύ Θεοτόκε πού εἶσαι τό καθαρό καί ἁγνό δοχεῖο τοῦ φωτός τοῦ Θεοῦ καί γέννησες τόν Χριστό πού εἶναι τό φῶς, φωταγώγησε ἐμένα πού ᾽μαι στό σκοτάδι ἀπό τήν νύκτα τῶν ἁμαρτημάτων, ὥστε μέ πόθο νά σέ δοξάζω).
Τήν δοξολογία τῆς Παναγίας ἐπιθυμεῖ ὁ ὑμνογράφος μέ τό συγκεκριμένο τροπάριο. Μία δοξολογία ὅμως πού νά μήν εἶναι ἁπλῶς καρπός χειλέων, συνεπῶς μιά τυπική προσευχή πού ἐπισύρει τήν καταδίκη τοῦ Κυρίου ὡς φαρισαϊκή
προσευχή καί βαττολογία, ἀλλά καρπός καρδιᾶς πού ἀγαπᾶ. Διότι αὐτή εἶναι ἡ ἀληθινή δοξολογική προσευχή πού ἐπαινεῖ καί δέχεται ὁ Κύριος, εἴτε πρός τόν ῎Ιδιο ἀπευθυνόμενη εἴτε πρός τήν Παναγία Μητέρα Του καί ὅλους τούς ἁγίους: αὐτή πού ἐκφράζει τόν ἀληθινό ἑαυτό τοῦ ἀνθρώπου, τόν ἐσωτερικό του κόσμο, αὐτό πού ἡ ῾Αγία Γραφή ὀνομάζει καρδιά. ῾Υἱέ μου, δός μοι σήν καρδίαν᾽ ζητεῖ πάντοτε ὁ Κύριος, διότι πρός αὐτήν καί μόνη ἐπιβλέπει. ῾Θεός εἰς καρδίαν βλέπει᾽. Κι αἰτία τοῦ πόθου τοῦ ὑμνογράφου νά δοξολογεῖ τήν Παναγία, συνεπῶς καί τόν Κύριο, εἶναι ἡ αἴσθηση πού ἔχει γιά τήν ῾ἄμετρον εὐσπλαχνίαν καί συμπάθειαν᾽ πρός αὐτόν τῆς Παναγίας. ῎Εχει νιώσει τήν ἀγάπη της, τήν πρόνοιά της γι᾽ αὐτόν, συνεπῶς αἰσθάνεται τήν ἀνάγκη νά σταθεῖ καρδιακά ἀπέναντί της καί νά τήν δοξολογήσει.

Ἡ αἴσθηση τῆς ἀγάπης καί τῆς πρόνοιας τῆς Παναγίας γιά τόν ἄνθρωπο σημαίνει ὅμως ὕπαρξη τοῦ φωτός καί τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ σ᾽ αὐτόν. Μόνον ἕνας πού ἔχει δεχτεῖ τό φῶς καί τήν χάρη τοῦ Κυρίου μπορεῖ νά δοξολογήσει σωστά Αὐτόν καί τούς ἁγίους Του. ῎Ανθρωπος ὑποκείμενος στίς ἁμαρτίες καί μή ἐπιζητώντας τήν μετάνοια γι᾽ αὐτές ἀδυνατεῖ ἐκ τῶν πραγμάτων νά δοξολογήσει τόν Κύριο. Πῶς νά δοξολογήσει Αὐτόν πού εἶναι τό φῶς καί ὅ,τι περικλείεται μέσα στό φῶς Του: τήν Θεοτόκο γιά παράδειγμα, ὅταν βρίσκεται μέσα στό σκοτάδι τῆς ἀμετανοησίας; ῎Ηδη ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη ἀκούγεται προφητικά ἡ κραυγή τῶν ὑπόδουλων στήν Βαβυλώνα ᾽Ιουδαίων: ῾στά ποτάμια τῆς Βαβυλώνας καί στίς καλαμιές τους ἐκεῖ κρεμάσαμε τά μουσικά μας ὄργανα. Πῶς νά τραγουδήσουμε γιά τόν Θεό σέ ξένη χώρα;᾽ ῞Οπως οἱ ᾽Ιουδαῖοι στήν κατάσταση τῆς αἰχμαλωσίας ἀδυνατοῦσαν νά δοξολογήσουν καί νά ὑμνολογήσουν τόν Κύριο, ἔτσι καί κάθε ἄνθρωπος στήν κατάσταση τῆς αἰχμαλωσίας του ἀπό τά πάθη τῆς ἀτιμίας καί τῆς ἁμαρτίας ἀδυνατεῖ νά δοξολογήσει Αὐτόν.

῾Ο ὑμνογράφος γιά μία ἀκόμη φορά μᾶς καθοδηγεῖ: ἡ μόνη στάση ἀπέναντι στήν Παναγία μας εἶναι ἡ στάση τῆς δοξολογίας καί αὐτή ἀπαιτεῖ τήν μετάνοια τοῦ ἀνθρώπου. ῾Η μετάνοια τόν βγάζει ἀπό τήν τύφλωση καί τό σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας καί τόν γεμίζει μέ τό φῶς τοῦ Κυρίου, ὁπότε τοῦ ἀνοίγει τά μάτια γιά νά βλέπει σωστά καί τόν Κύριο καί τήν Παναγία Μητέρα Του. Τό ῾Δόξα Σοι ὁ Θεός᾽ καί τά ῾χαῖρε᾽ στήν Θεοτόκο περνοῦν πρῶτα ἀπό τό ῾Κύριε ἐλέησον᾽. Αὐτή ἡ ἐναλλαγή συνιστᾶ τήν ἀδιάκοπη προσευχή τοῦ ὀρθοδόξου χριστιανοῦ.


Από το βιβλίο

«Ω ΠΑΝΥΜΝΗΤΕ ΜΗΤΕΡ»
π. Γεωργίου Δορμπαράκη


http://www.synodoiporia.gr/index.php?op ... Itemid=169

Re: Καταλαβαίνεις τι λένε οι παρακλητικοί κανόνες στην Παναγία;

Δημοσιεύτηκε: 13 Αύγ 2015, 16:21
από dominique
Ἱκετεύω Παρθένε, τὸν ψυχικὸν τάραχον, καὶ τῆς ἀθυμίας τὴν ζάλην, διασκεδάσαι μου· σὺ γὰρ Θεόνυμφε, τὸν ἀρχηγὸν τῆς γαλήνης, τὸν Χριστὸν ἐκύησας, μόνη πανάχραντε.
Εικόνα

Ὅταν στρέφομαι στήν Παναγία μας

γιά νά τῆς ζητήσω νά μοῦ διασκορπίσει

τή ζάλη τῆς ἀθυμίας,

στήν πραγματικότητα τῆς ζητῶ

τή δύναμη νά μπορῶ νά συγχωρῶ

τόν συνάνθρωπό μου,

νά μπορῶ νά τόν ἀγαπῶ

μέ ὅλη τήν ἔνταση

τῆς καρδιᾶς μου.


Η αθυμία


Πρωτ. Γεωργίου Δορμπαράκη

Πλησιάζοντας τήν ἀποκορύφωση τῶν θεομητορικῶν ἑορτῶν, τήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου, ἐπιμένουμε οἱ πιστοί νά ἀπευθυνόμαστε παρακλητικά στήν Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου μας. Διότι, ὅπως λέει καί ὁ ποιητής, «δέν ἔχουν τέλος τά πάθια τοῦ κόσμου». Κι αὐτά τά «πάθια» μας καταθέτουμε σέ ᾿Εκείνην, πού ἀφενός τά πέρασε καί ξέρει τί σημαίνουν, καί ἀφετέρου μπορεῖ νά μᾶς ἐνισχύσει καί νά μᾶς παρηγορήσει. Στό προκείμενο τροπάριο ἀπό τήν τρίτη ὠδή τοῦ μικροῦ παρακλητικοῦ κανόνα, ὁ ὑμνογράφος ἐπισημαίνει κάτι πολύ σημαντικό πού συχνά, ἐνῶ τό βιώνουμε ὡς κάτι τό ἀρνητικό, δέν τό κατανοοῦμε, ἀγνοώντας ἑπομένως τήν αἰτία του καί τή δυνατότητα ὑπέρβασής του· τήν ἀθυμία. ῾Η ἀθυμία εἶναι ἐκείνη ἡ ἀρνητική πνευματική κατάσταση, ἡ ὁποία δημιουργεῖ μία ἔλλειψη διάθεσης γιά ὁτιδήποτε πνευματικό, μία «ἀκεφιά» πού λέμε, γεγονός πού κάνει τόν ἄνθρωπο πού τόν διακατέχει νά μή θέλει νά προσευχηθεῖ, νά μή θέλει τόν ἐκκλησιασμό, νά μή θέλει νά μελετήσει τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, νά «σέρνεται» κυριολεκτικά σέ ὅ,τι συνιστᾶ βίωση τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Καί δέν εἶναι τυχαῖο πού ὁ ποιητής τήν κατάσταση αὐτή τήν περιγράφει ὡς κατάσταση ζάλης· ὁ ἄνθρωπος παραπατάει, βρίσκεται σέ μία σύγχυση, ἀδυνατεῖ νά δεῖ καθαρά τόν ἑαυτό του καί τόν γύρω του κόσμο.

Ποιά ἡ αἰτία γιά τή δυσάρεστη πνευματική αὐτή κατάσταση; Καί οἱ ἅγιοί μας, ἀλλά καί ἡ ἴδια ἡ ἐμπειρία μας τό ἐπισημαίνουν· ἡ χαλάρωση στήν πνευματική μας ζωή, δηλαδή ἡ ἐμπλοκή μας στά πράγματα τοῦ κόσμου τούτου, πού μᾶς κάνουν νά χάνουμε τήν προτεραιότητα τῆς ζωῆς· τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ, κατά τόν λόγο τοῦ Κυρίου· «ζητεῖτε πρῶτον τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην Αὐτοῦ...». Κι εἶναι μία πραγματικότητα πού πρέπει νά τήν ἔχουμε πάντοτε κατά νοῦ· ὅταν χάνω τή στενή σχέση μέ τόν Χριστό, ὅταν δηλαδή τά λόγια Του δέν ἀποτελοῦν τόν βασικό ἄξονα τῆς ζωῆς μου, θά πρέπει νά γνωρίζω ὅτι θά ἔρθει τό ἀποτέλεσμα· ἡ ἀκηδία, ἡ ἀθυμία, ἡ θλίψη καί ἡ στενοχωρία. «Θλίψις καί στενοχωρία παντί τῷ ἐργαζομένῳ τό κακόν». Διότι βεβαίως ἡ ἀνατροπή τῶν προτεραιοτήτων, δηλαδή νά θέτω ὡς πρῶτα αὐτά πού πρέπει νά εἶναι δεύτερα· τά πράγματα καί οἱ ἐπιδιώξεις αὐτοῦ του κόσμου, πιστοποιοῦν τήν ἁμαρτία μου καί δέν εἶναι χωρίς πληρωμή. ῞Ο,τι ἐπιλέγω στή ζωή μου, τό ἀντίστοιχο καί θά εἰσπράξω. Κι ἴσως αὐτό θά πρέπει νά ἐπισημαίνουμε καί στούς ἀνθρώπους μέ τούς ὁποίους συναναστρεφόμαστε καί πιθανόν ἡ ζωή τους νά μήν εἶναι σύμφωνη μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ· ὄχι νά τούς ἐλέγχουμε αὐστηρά, ὄχι νά δυσανασχετοῦμε καί νά ὀργιζόμαστε, ἀλλά μέ ταπεινό καί ἠσύχιο τρόπο, καί βεβαίως πάντοτε μέ ἀγάπη καί σεβασμό, νά τούς λέμε· Πρόσεξε, ἀδελφέ, μήν ὁδηγηθεῖς σέ ἀθυμία. Σάν τόν ὅσιο Ποιμένα πού λέει τό Γεροντικό, πού ὅταν εἶδε κάποιον ἀδελφό νά ἁμαρτάνει, ἐνῶ εἶχε τήν ἐξουσία νά τόν ἐλέγξει, ἐκεῖνος τό μόνο πού τοῦ εἶπε, ἦταν ἀκριβῶς αὐτό. Κι αὐτό συνέτισε τόν ἀδελφό.

῾Η ὑπέρβαση τῆς ἀθυμίας λοιπόν εἶναι μονόδρομος· ἡ τήρηση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, ἡ προσπάθεια νά βάζουμε τόν ἑαυτό μας στίς ἅγιες ἐντολές τοῦ Κυρίου, κατεξοχήν δέ στήν ἐντολή τῆς ἀγάπης. Δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος πού προσπάθησε νά ζήσει τήν ἀγάπη καί νά μήν ἔνιωσε αὐτό πού τήν ἀκολουθεῖ· τή χαρά καί τήν εὐτυχία. ῞Οπως τό σημειώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὅταν καταγράφει τόν καρπό τῆς παρουσίας τοῦ ἁγίου Πνεύματος στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου· «῾Ο δέ καρπός τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη...». ᾿Από τήν ἄποψη αὐτή, ὅταν στρέφομαι στήν Παναγία μας γιά νά τῆς ζητήσω νά μοῦ διασκορπίσει τή ζάλη τῆς ἀθυμίας, στήν πραγματικότητα τῆς ζητῶ τή δύναμη νά μπορῶ νά συγχωρῶ τόν συνάνθρωπό μου, νά μπορῶ νά τόν ἀγαπῶ μέ ὅλη τήν ἔνταση τῆς καρδιᾶς μου.



Από το βιβλίο
«Ω ΠΑΝΥΜΝΗΤΕ ΜΗΤΕΡ»
π. Γεωργίου Δορμπαράκη

Re: Καταλαβαίνεις τι λένε οι παρακλητικοί κανόνες στην Παναγία;

Δημοσιεύτηκε: 13 Αύγ 2015, 16:25
από dominique
Σε την αγνήν, * σε την Παρθένον και άσπιλον, * μόνην φέρω, * τείχος απροσμάχητον, * καταφυγήν σκέπην κραταιάν, * όπλον σωτηρίας, μη με παρίδης τον άσωτον, * ελπίς απηλπισμένων, ασθενών συμμαχία, * θλιβομένων χαρά και αντίληψις

Εικόνα

Πρωτ. Γεωργίου Δορμπαράκη

Σέ τήν ἁγνήν, σέ τήν Παρθένον καί ἄσπιλον, μόνην φέρω τεῖχος ἀπροσμάχητον, καταφυγήν, σκέπην κραταιάν, ὅπλον σωτηρίας᾽.

(᾽Εσένα, Παναγία, πού εἶσαι ἡ ἁγνή, ἡ Παρθένος καί ἄσπιλη, ᾽Εσένα μόνη ἔχω σάν ἀπροσμάχητο τεῖχος, καταφυγή, δυνατή σκέπη, ὅπλο σωτηρίας).

῾Ο ὑμνογράφος δέν παύει νά μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι ἡ Παναγία πρός τήν ὁποία ἀπευθυνόμαστε παρακλητικά δέν εἶναι μία ἁπλή γυναίκα, ὑποκείμενη συνεπῶς

στά ἀνθρώπινα πάθη, ἀλλά οὔτε αὐτή πού χαρακτηρίζεται ἀπό κάποιες ἀρετές,

ἔστω καί σπουδαῖες, ὅπως τῆς ἁγνότητας καί τῆς παρθενίας. Οἱ ἀρετές γιά τόν ἄνθρωπο εἶναι πράγμα ἀσφαλῶς σημαντικό, ἀλλά μπορεῖ νά λειτουργοῦν καί ἀρνητικά γιά τήν πνευματική του ζωή, ὅταν αὐτονομοῦνται ἀπό τόν Θεό καί θεωροῦνται καρπός τοῦ προσωπικοῦ ἀγώνα τοῦ ἀνθρώπου. Σέ μία τέτοια περίπτωση ὁδηγοῦν αὐτόν σέ ὑπερηφάνεια καί καύχηση, συνεπῶς ἀντί νά τόν προάγουν τόν καταβαραθρώνουν. Μή λησμονοῦμε ὅτι οἱ πέντε κοπέλες τῆς παραβολῆς τῶν δέκα παρθένων εἶχαν τήν ἀρετή τῆς παρθενίας, ἀλλά ἔμειναν ἐκτός νυμφῶνος Χριστοῦ.

Ἡ Παναγία κατά τόν βασιλιά Θεόδωρο Λάσκαρι τόν Δούκα, ἐκφραστή τοῦ ἤθους τοῦ πιστοῦ ἀνθρώπου τῆς ᾽Εκκλησίας, ἀποτελεῖ τήν ἐνσάρκωση τῶν ἀρετῶν, πού σημαίνει ὅτι εἶναι ἡ ἁγνή, ἡ Παρθένος, ἡ ἄσπιλος, ἡ Μόνη μεταξύ τῶν ἀνθρώπων. Κι αὐτό γιατί Κύριος ὁ Θεός λόγω τῆς φυσικῆς ἀγαθότητάς της ἀλλά καί τῆς θελήσεώς της νά ὑπακούει στό ἅγιο θέλημά Του τήν κατέστησε δικό Του κατοικητήριο, πού θά πεῖ ὅτι οἱ ἀρετές της ἀποτελοῦσαν ἔκχυση τοῦ δικοῦ Του Πνεύματος καί τοῦ δικοῦ Του φωτός μέσα στόν κόσμο. Στό πρόσωπο μέ ἄλλα λόγια τῆς Παναγίας μας ψαύει κανείς ὁρατά καί ἀνάγλυφα τήν ἴδια τήν χάρη καί τήν δόξα τοῦ Οὐρανοῦ.

῾Η Παναγία λοιπόν γίνεται γιά τόν παραπάνω λόγο, μᾶς λέει ὁ ὑμνογράφος, ἡ καταφυγή μας, τό τεῖχος τό ἀπόρθητο, ἡ δυνατή σκέπη μας, κυρίως στίς ὧρες ἐκεῖνες πού ὄχι ἁπλῶς μᾶς συναντοῦν κάποιες θλίψεις καί συμφορές στήν ζωή μας, ἀλλά μᾶς ἔρχονται μέ τόν τρόπο πού ἐπιτίθεται μιά ξαφνική καταιγίδα τόν ἄνθρωπο, ἀπό τήν ὁποία δέν μπορεῖ νά προφυλαχτεῖ, ἤ ὅταν σέ μιά μεγάλη τρικυμία ὁ ἄνθρωπος ἀρχίζει νά καταποντίζεται. Τότε λοιπόν πού φτάνουμε σέ ὁριακά ἐπίπεδα καί ἡ ἀγωνία καταλαμβάνει τήν ψυχή καί τό σῶμα μας ἐνόψει ἑνός ἐπικείμενου θανάτου χωρίς νά ὑπάρχει δυνατότητα διαφυγῆς, ἐκείνη μόνη πού μπορεῖ νά μᾶς σώσει εἶναι ἡ Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου μας. Σάν τό μικρό παιδί πού μπροστά σέ κάτι πού τό φοβίζει βρίσκει καταφύγιο στήν ἀγκαλιά τῆς μάνας του.

῾Ο ὑμνογράφος ὅμως μᾶς δίνει καί μία ἄλλη διάσταση γιά τήν Παναγία. ῎Οχι μόνο εἶναι ἡ καταφυγή καί ἡ σκέπη μας, ἀλλά γίνεται καί τό ὅπλο τῆς σωτηρίας μας. Μᾶς τό ξαναλέει μάλιστα καί στήν ὠδή ε´, στό τροπάριο τῶν χαιρετισμῶν τῆς Παράκλησης: ῾χαῖρε, ὅπλον καί τεῖχον ἀπόρθητον᾽. Μέ ἄλλα λόγια ἡ Παναγία γίνεται καί ἡ ἄμυνά μας καί ἡ ἐπίθεσή μας.
Μᾶς δέχεται φοβισμένους καί ἀπορημένους ἀπό ὅλα καί μᾶς ἀλλάζει τήν φορά, ὥστε νά σταθοῦμε μέ γενναιότητα καί ῾ἐπιθετικά᾽ ἀπέναντι στόν κόσμο. Γιατί; Διότι μᾶς παραπέμπει στόν Κύριο καί Θεό της, ὁπότε ἐν Αὐτῷ καί δι᾽ Αὐτοῦ νά ἀντιμετωπίζουμε τόν κόσμο μέ τήν δύναμη ᾽Εκείνου πού εἶναι ὁ παντοδύναμος. Κι ὅταν λέμε κόσμο ἐννοοῦμε καί τά πάθη μας καί τά ἁμαρτωλά στοιχεῖα τοῦ κόσμου καί τόν Πονηρό διάβολο. ῎Ετσι τά κλαυθμηρίσματα τῶν παρακλήσεών μας στήν Παναγία γίνονται μετά τήν καταφυγή μας σ᾽ αὐτήν βρυχηθμοί λιονταριοῦ. Ἡ ἀδυναμία μας μεταποιεῖται σέ παντοδυναμία.


Από το βιβλίο
«Ω ΠΑΝΥΜΝΗΤΕ ΜΗΤΕΡ»

π. Γεωργίου Δορμπαράκη


http://www.synodoiporia.gr/index.php?op ... Itemid=169

Re: Καταλαβαίνεις τι λένε οι παρακλητικοί κανόνες στην Παναγία;

Δημοσιεύτηκε: 17 Αύγ 2015, 22:03
από dominique
“Λύσον την αχλύν των πταισμάτων μου Θεόνυμφε, τω φωτισμώ της σής λαμπρότητος, η φως τεκούσα το θείον και προαιώνιον”.




του Πρωτ. π. Θωμά Βαμβίνη

Ένα θαυμάσιο τροπάριο από τον κατανυκτικότατο Μικρό Παρακλητικό Κανόνα της Παναγίας μας, μου δίνει την αφορμή να καταγράψω κάποιες σκέψεις, θα έλεγα “σημειώσεις της μνήμης”, από διάφορες θεολογικές αναγνώσεις, ιδιαίτερα από την ανάγνωση μιας εισήγησης σε ιερατικό συνέδριο του Σεβ. Μητροπολίτου μας κ. Ιεροθέου, που έχει τίτλο: “Εξομολόγηση και Ψυχοθεραπεία”. Το τροπάριο στο οποίο θα αναφερθώ είναι μια εξομολόγηση μέσα στην οποία καταγράφεται η ουσία της αμαρτίας, αλλά και το περιεχόμενο της μετανοίας, που συνιστά την θεραπεία της ψυχής.

Στο τρίτο, λοιπόν, τροπάριο της πέμπτης ωδής του Μικρού Παρακλητικού Κανόνα ψάλλουμε: “Λύσον την αχλύν των πταισμάτων μου Θεόνυμφε, τω φωτισμώ της σής λαμπρότητος, η φως τεκούσα το θείον και προαιώνιον”. Ο συνοπτικός λόγος του τροπαρίου είναι εμποτισμένος από τον πόνο του ανθρώπου που αισθάνεται την πληγή της αμαρτίας. Ταυτόχρονα όμως είναι γεμάτος ελπίδα στην προστασία της Θεοτόκου, στο φωτισμό της λαμπρότητάς της, η οποία είναι λαμπρότητα του προαιωνίου θείου φωτός, που γέννησε ως άνθρωπο.

Τα τροπάρια της υμνολογίας μας δεν είναι ελαφρά συναισθηματική στιχοπλοκία. Ο λόγος τους είναι θεολογικός και παρακλητικός, έχει πνευματική θερμότητα και μεγάλη διεισδυτικότητα στην ψυχή, όταν φυσικά η ακοή της συντονίζεται με τα νοήματα που εκείνος μεταφέρει. Δεν έχουν ανθρώπινους αυτοδικαιωτικούς στοχασμούς· έχουν ρεαλισμό που συντρίβει, χωρίς να απογοητεύη. Η φαντασία, που γεμίζει την ποίηση με υποκρισία, και την κάνει τοίχο πίσω από τον οποίο κρύβεται το πραγματικό πρόσωπο του ποιητή, αδυνατίζει από την πίεση της αυτοκαταδικαστικής ταπείνωσης του υμνογράφου.

Στις πολύ λίγες λέξεις του τροπαρίου είναι ευδιάκριτες τρεις πραγματικότητες. Η πρώτη είναι ότι η αμαρτία σκοτίζει την ψυχή, την τυλίγει με μια ομίχλη, η οποία περιορίζει την όρασή της και δεν της επιτρέπει να δη το φως του Θεού, ούτε ακόμη να απολαύση την δημιουργία, γιατί δεν μπορεί να δη μέσα σ’ αυτήν την σοφία, την αγάπη και την δύναμη του Θεού. Ταυτόχρονα της δημιουργεί αθυμία και πνιγμό. Η ικετευτική κραυγή “Λύσον την αχλύν” βγαίνει από ψυχή που ασφυκτιά, που πνίγεται και θέλει να απαλλαγή από τον κλοιό που την περισφίγγει· θέλει να διαλυθή το σύννεφο που την καταθλίβει. Η μεταφορική σημασία της λέξης αχλή είναι: μελαγχολία, ψυχική κατάθλιψη (Λεξικό Τεγόπουλου-Φυτράκη). Ο σκοτασμός των πταισμάτων, δηλαδή, γίνεται αιτία ψυχικών ασθενειών.

Η δεύτερη πραγματικότητα, που γίνεται φανερή από την ένταση που υποδηλώνει το αίτημα του τροπαρίου, είναι ότι ο υμνογράφος είχε αίσθηση της εσωτερικής “αχλύος”. Αυτή η αίσθηση είναι μια σημαντικότατη γνώση. Είναι αίσθηση της μεταπτωτικής πραγματικότητος, όραση της αμαυρωμένης εικόνας του Θεού μέσα στον άνθρωπο. Αυτό είναι προνόμιο των αγωνιζομένων να αποκαθάρουν το “κατ’ εικόνα”. Η αίσθηση αυτή δημιουργεί “καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην”, την οποία δεν εξουθενώνει ο Θεός, όταν στέκεται ενώπιον του προσώπου Του τελωνικά.

Η τρίτη πραγματικότητα, που είναι πολύ καθαρά διατυπωμένη μέσα στο τροπάριο, είναι ότι ο σκοτασμός της αμαρτίας διαλύεται από το φως της λαμπρότητος της Θεοτόκου, η οποία λαμπρότητα προέρχεται από τον “τόκο” της, τον Χριστό. “Λύσον την αχλύν... τω φωτισμώ της σής λαμπρότητος”. Η λαμπρότητά της δωρίζει φωτισμό. Η απαλλαγή από την αμαρτία δεν είναι η τακτοποίηση κάποιων νομικών εκκρεμοτήτων. Είναι η είσοδος μέσα στο νού του θείου φωτισμού, της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, το οποίο έχει “ταμιευθή” στην Εκκλησία και ζη μέσα στους αγίους. Η Εκκλησία το παρέχει στον κόσμο με τα μυστήρια και οι άγιοι το μεταδίδουν με τον λόγο τους και με την πρεσβεία τους, σε όσους τους επικαλούνται. Το Άγιο Πνεύμα κατοικεί πρωτίστως στην Θεοτόκο. Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς σε ομιλία του στην Κοίμηση της Θεοτόκου λέει ότι η Παναγία δέχεται πρώτη το πλήρωμα της χάριτος του Θεού, το οποίον κατόπιν το καθιστά χωρητό σε όλους “νέμουσα προς δύναμιν εκάστω κατά την αναλογίαν και το μέτρον της εκάστου καθαρότητος, ώστε ταύτην είναι και ταμείον και πρύτανιν του πλούτου της θεότητος”.

Στο σημείο αυτό μπορεί να γίνη μία “σχολαστική” παρατήρηση. Η λαμπρότητα της Θεοτόκου χαρακτηρίζεται στο τροπάριο δική της λαμπρότητα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι αυτή είναι ανθρωπίνης τάξεως, δηλαδή κτιστή ενέργεια ή ιδιότητα. Αν ήταν έτσι, τότε το τροπάριο θα πρέσβευε ότι ο φωτισμός της ψυχής επιτυγχάνεται με ανθρώπινες κτιστές ενέργειες και ότι η σωτηρία μπορεί να επιτευχθή με παρόμοιο τρόπο. Δεν είναι όμως αυτό το νόημα της εκφράσεως “...τής σής λαμπρότητος”. Η λαμπρότητα της Θεοτόκου έχει πηγή τον Χριστό. Αυτό φαίνεται από την πρόταση που ακολουθεί, η οποία έχει χαρακτήρα επεξηγηματικό –“η φως τεκούσα το θείον και προαιώνιον”–, εξάγεται όμως και από την ανθρωπολογία της Εκκλησίας μας, η οποία μας λέει ότι ο ακέραιος κατά Θεόν άνθρωπος αποτελείται από τρία στοιχεία: σώμα, ψυχή και Πνεύμα. Αυτή η διδασκαλία δεν έχει καμμιά σχέση με την αίρεση του τρισυνθέτου που κήρυξε ο Απόστολος Μακράκης, γιατί το Πνεύμα δεν είναι κτιστό στοιχείο, ανθρώπινο, αλλά το Άγιο Πνεύμα. Ο ακέραιος κατά Θεόν άνθρωπος έχει μέσα του την χάρη του Αγίου Πνεύματος, που τον λαμπρύνει. Έτσι, η λαμπρότητα του ανθρώπου είναι ο κατοπτρισμός του Θεού μέσα στον καθαρό καθρέπτη της ψυχής του, η οποία μεταδίδει αυτό το φως και στο σώμα. Η Παναγία είναι ο γνησιότερος εκπρόσωπος του ανθρωπίνου γένους. Έφερε στο σώμα της τις συνέπειες της αποστασίας των Πρωτοπλάστων –ήταν ένας άνθρωπος, όπως όλοι μας–, διέσωσε όμως στην ψυχή της το πρωτόκτιστο κάλλος. Γι’ αυτό μέσα της κατοικούσε το Άγιο Πνεύμα. Ήταν “κεχαριτωμένη”. Δηλαδή, η λαμπρότητά της έχει πηγή τον Θεό.

Κλείνοντας τις γραμμές αυτές θέλω να υπογραμμίσω, ότι μέσα στο τροπάριο που ανέφερα, βρίσκεται η θεολογική αντίληψη για την αμαρτία και την άφεσή της. Μέσα στους στίχους της δεν χωρά η παραμικρή υποψία ηθικισμού ή νομικισμού. Η αμαρτία δεν είναι απλώς παράβαση κάποιας ηθικής δεοντολογίας ή διατάραξη των κοινωνικών σχέσεων του ανθρώπου. Ούτε είναι η αποτυχία του ανθρώπου να ενωθή με τα φιλοσοφικά αρχέτυπα, όπως είναι οι ανύπαρκτες ιδέες του Πλάτωνα. Πριν από όλα η αμαρτία είναι “Θεού αλλοτρίωσις”. Είναι η απουσία της αγάπης για τον Θεό. (Μ. Βασίλειος). Είναι η στέρηση “τής αυτοπροσώπου προς Θεόν ομιλίας” (άγ. Γρηγόριος Παλαμάς). Αυτή η στέρηση είναι συνέπεια της ασθένειας “τού γνωστικού οργάνου του ανθρώπου, που είναι ο νούς”· “είναι ο σκοτασμός του νοός” (Σεβ. Μητρ. Ναυπάκτου Ιερόθεος). Αυτή η εσωτερική τύφλωση ή “αχλύς” μας κάνει να μη γνωρίζουμε την κατάσταση του εαυτού μας και να μην έχουμε αίσθηση της κακίας των πράξεών μας, “ουδέ εν οίς εσμέν αισθανόμεθα, ουδέ ότι κακώς πράττομεν επιστάμεθα” (άγ. Συμεών νέος Θεολόγος).

Ανάλογη με την αντίληψη της αμαρτίας είναι και η ποιότητα της μετανοίας, καθώς και η αναζήτηση της αφέσεως των αμαρτιών. Άφεση των αμαρτιών είναι η έλευση του φωτός της χάριτος μέσα στο νού και την καρδιά του ανθρώπου. Έτσι, “η αχλύς των πταισμάτων λύεται τω φωτισμώ της λαμπρότητος του Θεού”. Όλος ο προσωπικός αγώνας του πιστού με την προσευχή, την προσπάθεια τηρήσεως των ευαγγελικών εντολών, την μετοχή στο μυστήριο της μετανοίας και στο μυστήριο της θ. Ευχαριστίας, αποβλέπει στο να ανοιχθή μέσα στον άνθρωπο τόπος για να κατοικήση ο Θεός, “τό φως το αληθινόν”, το οποίο διαλύει την εσωτερική καταχνιά των πταισμάτων, καθαρίζει το οπτικό της ψυχής και παρέχει στον άνθρωπο την άφεση “ών έπραξε δεινών”.


http://parembasis.gr/index.php/menu-tey ... 2001-67-04

Re: Καταλαβαίνεις τι λένε οι παρακλητικοί κανόνες στην Παναγία;

Δημοσιεύτηκε: 10 Αύγ 2016, 22:10
από dominique
῾Ῥοήν μου τῶν δακρύων, μὴ ἀποποιήσῃς, ἡ τὸν παντὸς ἐκ προσώπου πᾶν δάκρυον, ἀφῃρηκότα Παρθένε, Χριστὸν κυήσασα’.
Εικόνα

(Μήν ἀρνηθεῖς, Παρθένε, τήν ροή τῶν δακρύων μου, Σύ πού γέννησες τόν Χριστό, ὁ ῾Οποῖος ἀφαίρεσε κάθε δάκρυ ἀπό κάθε πρόσωπο).

Ὁ ὑμνογράφος φαίνεται νά κινεῖται λίγο ἀντιφατικά στόν συγκεκριμένο ὕμνο. ᾽Αναγνωρίζει ἀπό τήν μία ὅτι ὁ Χριστός μέ τόν ἐρχομό Του στόν κόσμο μέσω τῆς Παναγίας

Μητέρας Του ἀφαίρεσε κάθε δάκρυ ἀπό κάθε ἄνθρωπο, διότι ὡς γνωστόν

κατήργησε τό αἴτιο τῆς θλίψης καί τοῦ πόνου καί τοῦ ἴδιου τοῦ θανάτου, τήν ἁμαρτία. ῾Διά τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος᾽. ῞Ο,τι ὁ ἴδιος ὡς Δημιουργός ἀπαρχῆς ἔδωσε στόν ἄνθρωπο: νά χαίρεται τήν κοινωνία του μέ Αὐτόν μέ δυναμική αὐξητικῆς τάσης τῆς χαρᾶς αὐτῆς μέχρι ἀπειρίας καί ὁ ἄνθρωπος τό ἔχασε λόγω τῆς πτώσης του στήν ἁμαρτία, τοῦ τό ἔδωσε καί πάλι ὡς δυνατότητα ἀφότου ἦλθε στόν κόσμο, ἀρκεῖ βεβαίως ὁ ἄνθρωπος νά ἀποδεχτεῖ τόν ἐρχομό Του ὡς ἀνθρώπου καί νά πιστέψει στήν προσφορά τῆς ἀγάπης Του. ῾Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε᾽ εἶναι ἡ προτροπή τῶν ἁγίων ἀποστόλων σέ ὅλους τούς πιστούς. ᾽Από τήν ἄλλη ὅμως ὁ ἴδιος ὑμνογράφος κινεῖται πρός τήν Παναγία καί δι᾽ αὐτῆς πρός τόν Κύριο ὄχι ἁπλῶς μέ δάκρυα, ἀλλά μέ ροή δακρύων, πού σημαίνει ὅτι τό πλῆθος αὐτῶν πλημμυρίζουν τήν ὕπαρξή του. ῾Η ἀντίφαση λοιπόν φαίνεται ὅτι εἶναι προφανής: δέξου τά δάκρυά μου, λέει ὁ ὑμνογράφος, πού ὅμως Κύριος ὁ Υἱός σου τά κατήργησε.

Ἡ ἀπάντηση βεβαίως εἶναι εὔκολη καί γνωστή: μπορεῖ ὁ Κύριος πράγματι νά ἐξάλειψε τά δάκρυα, γιατί κτύπησε στήν ρίζα τήν αἰτία τους, ὅμως ἡ καθημερινή διαπίστωση εἶναι ὅτι συνεχίζουμε οἱ ἄνθρωποι, ἔστω καί πιστοί, νά ἁμαρτάνουμε, λόγω τῆς λησμονιᾶς τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ καί τῆς πνευματικῆς μας χαλάρωσης, ὅπως καί ὅτι ἐξακολουθοῦμε καί ζοῦμε μέχρι τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου σ᾽ ἕναν κόσμο πού ῾κεῖται ἐν τῷ πονηρῷ᾽, συνεπῶς ἡ θλίψη καί ὁ πόνος ἐξακολουθοῦν νά τόν σφραγίζουν. Τά δάκρυα λοιπόν καί ἐξαλείφθηκαν ἀλλά καί ἐξακολουθοῦν νά ὑπάρχουν, κατεξοχήν μάλιστα ἐκεῖνα πού ἐκφράζουν τόν ἄνθρωπο τῆς πίστης, ὁ ὁποῖος συνειδητοποιεῖ τήν ἁμαρτωλότητά του καί προστρέχει στήν ἀγάπη τοῦ Κυρίου, δηλαδή ὅταν μετανοεῖ. Γι᾽ αὐτό καί τό κύριο γνώρισμα πιά τοῦ χριστιανοῦ εἶναι ἡ μετάνοια, ἐνῶ τά δάκρυα ἀποτελοῦν ἰσχυρό ἀποδεικτικό τῆς ὑπάρξεώς της.

Χρειάζεται ὅμως καί σ᾽ αὐτό τό σημεῖο προσοχή. ῾Υπάρχουν ἄνθρωποι πού ἐκ φύσεως καί χαρακτῆρος ἔχουν τά δάκρυα ῾πρόχειρη᾽ ἔκφρασή τους. Αὐτά τά δάκρυα δέν ἀξιολογοῦνται θετικά ὡς φανέρωση τῆς γνήσιας μετανοίας τους. ᾽Εκεῖνα τά δάκρυα στά ὁποῖα ἐπιβλέπει ὁ Κύριος εἶναι ἐκεῖνα πού πηγάζουν ἀπό τήν καρδιά καί δηλώνουν τό πένθος καί τήν συντριβή τοῦ ἀνθρώπου λόγω τῶν ἁμαρτιῶν του. Αὐτά εἶναι τά ἀληθινά δάκρυα μετανοίας, τά ὁποῖα συνυπάρχουν πάντοτε καί μέ τήν γενναία ἀπόφαση τοῦ ἀνθρώπου γιά ἀλλαγή τρόπου ζωῆς, ζωῆς δηλαδή προσαρμοσμένης στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Σέ μία τέτοια περίπτωση τά δάκρυα τοῦ πένθους σιγά σιγά πράγματι ἐξαλείφονται καί μεταποιοῦνται σέ δάκρυα εὐγνωμοσύνης καί χαρᾶς ἀπό τήν ἐνέργεια τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία κάνει τόν ἄνθρωπο στό βάθος τῆς καρδιᾶς του νά ἀκούει ῾τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου᾽.

PANYMNHTEΑπό το βιβλίο

«Ω ΠΑΝΥΜΝΗΤΕ ΜΗΤΕΡ»

π. Γεωργίου Δορμπαράκη

http://www.synodoiporia.gr/