Νηστεία Δεκαπενταυγούστου

Στη νηστεία της Παναγίας νηστεύουμε κρέας, γαλακτερά, ψάρι, λάδι, κρασί. Ας δούμε περισσότερες λεπτομέρειες από διάφορες πηγές.

Από την 1η Αυγούστου μέχρι και την 14η Αυγούστου νηστεύουμε προς τιμήν της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, της μεγαλύτερης Θεομητορικής εορτής του ορθοδόξου εορτολογίου. Η νηστεία αυτή είναι αυστηρή. Νηστεύουμε από λάδι όλες τις ημέρες. Κατάλυση οίνου και ελαίου έχουμε μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές που παρεμβάλλονται.



Ψάρι καταλύουμε μόνο στην εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος μας (6 Αυγούστου).

Εάν η ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15 Αυγούστου),όπως φέτος(2014) συμπέσει ημέρα Τετάρτη ή Παρασκευή, τρώμε μόνο ψάρι και όχι κρέας.

2.Η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι μια Θεομητορική εορτή των Χριστιανικών Εκκλησιών, η οποία εορτάζεται στις 15 Αυγούστου. Στην Ελλάδα γιορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα σε πολλά μέρη της χώρας, ονομάζεται δε και «Πάσχα του καλοκαιριού».

Κατά την παράδοση, όταν η Παναγία πληροφορήθηκε άνωθεν τον επικείμενο θάνατό της, προσευχήθηκε στο όρος των Ελαιών, ετοιμάστηκε και ανέφερε το γεγονός στους Αποστόλους. Επειδή κατά την ημέρα της κοίμησης δεν ήταν όλοι οι Απόστολοι στα Ιεροσόλυμα, μια νεφέλη τους άρπαξε και τους έφερε κοντά της. Την τοποθέτησαν στο μνήμα της Γεσθημανής. Μετά από τρεις μέρες ο τάφος ήταν άδειος. Η Παναγία ανελήφθη στους ουρανούς.

Νηστεία

Κατά την παράδοση, είθισται περίοδος νηστείας για τη συγκεκριμένη εορτή, που καθιερώθηκε τον 7ο αιώνα. Αρχικά ήταν χωρισμένη σε δύο περιόδους, εκείνη πριν την γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα και εκείνη πριν της γιορτής της Κοίμησης της Θεοτόκου. Το 10ο αιώνα, συνενώθηκαν σε μια νηστεία που περιλαμβάνει 14 ημέρες και ξεκινά την 1η Αυγούστου. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης νηστείας, νηστεύεται το λάδι εκτός του Σαββάτου και της Κυριακής, ενώ στη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα καταλύεται το ψάρι. Κατά τη γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου καταλύονται τα πάντα, εκτός κι αν η γιορτή πέσει σε ημέρα Τετάρτη ή Παρασκευή, οπότε καταλύεται μόνο το ψάρι.


www.agioritikovima.gr


Ο Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης αναφέρει ότι η νηστεία αυτή «εις τιμήν αποβλέπει της του Θεού Λόγου Μητρός, η οποία προγνωρίζουσα την αγίαν της μετάστασιν από τον κόσμον, πάντοτε ηγωνίζεται υπέρ υμών, και ενήστευεν, αν και χρείαν δεν είχε νηστείας, ως καθαρά και πανάμωμος, ζώσα δε αγγελικώς η υψηλοτέρα και των Αγγέλων και προσευχομένη συνεχώς και πάντοτε δι’ ημάς ικετεύουσα. Διά τούτο και ημείς χρεωστούμεν να νηστεύσωμεν εκμιμούμενοι τον βίον της».

«Ἡ δέ γε τοῦ Αὐγούστου νηστεία εἰς τιμὴν ὑπάρχει τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγου Μητρός, ἥτις προγνοῦσα τὴν μετάστασιν ἑαυτῆς, καὶ πάντοτε μὲν ἦν ἀγωνιζομένη ὑπὲρ ἡμῶν νηστεύουσα, μὴ χρείαν ἔχουσα νηστείας ἡ καθαρὰ καὶ πανάμωμος... Διὸ καὶ ἡμεῖς τότε νηστεύειν καὶ ἀνυμνεῖν αὐτὴν ὀφείλομεν, τόν τε βίον αὐτῆς ἐκμιμούμενοι καὶ εἰς τὰς ὑπὲρ ἡμῶν διεγείροντες ἱκεσίας»

Θ.Στουδίτης

Βεβαίως, οἱ ἑορτὲς τοῦ Δεκαπενταύγουστου εἶναι δύο: Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος καὶ ἡ Κοίμηση τῆς Θεοτόκου, ὁπότε φαίνεται ὅτι εἶναι δύο ξεχωριστὲς νηστεῖες. Ὁ Βαλσαμών, ἀναφερόμενος γενικῶς σ' αὐτὲς τὶς τέσσερεις νηστεῖες (ἀπ' ὅπου συνάγεται καὶ ἡ νηστεία τῆς ἑορτῆς τῆς Μεταμορφώσεως), γράφει: «... λέγω τὴν μὲν νηστείαν τῶν τοιούτων τεσσάρων ἑορτῶν ἀπαραίτητον εἶναι, τὴν δὲ ποσότητα τῶν ἡμερῶν ταύτης μὴ εἶναι εἰς πάντας ἰσάριθμον• ὅπερ εἰς τὴν μεγάλην ἐστὶ Τεσσαρακοστήν• ἀλλὰ πρὸ μὲν ἑπτὰ ἡμερῶν ἑκάστης τῶν τοιούτων ἑορτῶν πάντες οἱ πιστοί, λαϊκοὶ δηλονότι καὶ μοναχοί, ἀναγκάζονται νηστεύειν κατὰ τὸ ἀπαραίτητον, καὶ οἱ μὴ οὕτω ποιοῦντες ἐκ τῆς κοινωνίας τῶν ὀρθοδόξων Χριστιανῶν ἀλλοτριωθήσονται»(129).


Βεβαίως, κατὰ τὴν περίοδο τοῦ δεκαπενταύγουστου ἑορτάζεται καὶ ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος, καὶ θεωρεῖται, καὶ αὐτὴ ἡ ἑορτή, πρόξενος τῆς σχετικῆς νηστείας. ὁ Συμεὼν Θεσσαλονίκης τονίζει τοῦτο ἰδιαιτέρως, γι' αὐτὸ καὶ ἀναφερόμενος πρῶτον στὴν ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, λέγει: «Διὸ καὶ ἡμεῖς τότε νηστεύειν καὶ ἀνυμνεῖν αὐτὴν ὀφείλομεν, τόν τε βίον αὐτῆς ἐκμιμούμενοι, καὶ εἰς τὰς ὑπὲρ ἡμῶν διεγείροντες ἱκεσίας»• καταγράφων ὅμως καὶ τὴν γνώμην ὡρισμένων ὅτι ἡ νηστεία αὐτὴ πραγματοποιεῖται «διὰ τὸ δύο εἶναι ἑορτάς..., τῆς τε Μεταμορφώσεως καὶ Κοιμήσεως», προτείνει νὰ γίνεται μνεία καὶ τῶν δύο ἑορτῶν μὲ ξεχωριστὸ γιὰ τὴν καθεμία λόγον, ὅπως ἄλλωστε εἶναι παραδεδομένο(130): «Ἐγὼ δὲ ἀναγκαῖον νομίζω καὶ τῶν δύο μὲν μεμνῆσθαι ἑορτῶν, τῆς μὲν φωτισμοῦ παραιτίας, τῆς δὲ ὡς ἱλασμοῦ καὶ μεσιτείας ὑπὲρ ἡμῶν». Τονίζων λοιπὸν συγχρόνως τὸ κεντρικὸν ἔργον τῆς Θεοτόκου στὴν ἀποδοχὴ τῶν ἱκεσιῶν τῶν ἀνθρώπων καὶ τὴν μεσιτείαν τῆς πρὸς τὸν Θεόν, πρὸς τὸν Ὁποῖον ἀνάγονται τὰ πάντα καὶ ὁ Ὁποῖος εἰσακούει τὶς μεσιτεῖες τῆς Θεοτόκου, λέγει: «Ὅμως χρεὼν τὴν Παναγίαν ἐν πάσαις ἐπικαλεῖσθαι Παρθένον τὴν Θεοτόκον, ἵνα δι' αὐτῆς ἵλεως ἡμῖν εἴη ὁ ἐξ αὐτῆς, καὶ τῆς θείας αὐτοῦ δι' αὐτῆς λαμπρότητος ἐπιτύχωμεν. Τούτου οὖν χάριν αἱ νηστεῖαι• καὶ ἀναγκαῖαι παντὶ πιστῷ• καὶ οὐ μόνον ἐν τούτῳ τῷ καιρῷ, ἀλλὰ καὶ πάντοτε καὶ διηνεκῶς ὅτι νηστεία ἔργον Θεοῦ»(131).

Περὶ αὐτῆς τῆς νηστείας τοῦ Αὐγούστου γίνεται λόγος στὴν Τρίτη (γ) ἐρώτηση τῶν Κανόνων τοῦ Νικολάου Κωνσταντινουπόλεως(132), ἀλλὰ καὶ στὴν σημείωση ἕνα (α) τῆς ἑρμηνείας τοῦ Γ' κανόνος τῆς ἐν Νεοκαισαρείᾳ τοπικῆς Συνόδου, ὅπου σημειώνεται ὅτι αὐτὴ ἡ νηστεία ἀναφέρεται στὸν τόμο Ἑνώσεως τοῦ 922, πρᾶγμα ποὺ σημαίνει ὅτι ἦτο πιὸ παληὰ ἀπ' αὐτὴν τὴν ἡμερομηνία. Γράφει συγκεκριμένα ὁ ἅγιος Νικόδημος: «Ὅθεν φέρωντες (sic) εἰς τοῦτο καὶ ἄλλας ἀποδείξεις, στοχαστικώτατα ἔφερε καὶ τὸν τόμον τῆς Ἑνώσεως, ὅπου ἔγινεν, ὡς εἴπομεν, εἰς τοὺς 922, εἰς τὸν ὁποῖον βλέπομεν, πῶς οἱ Πατέρες ἐκείνης τῆς Συνόδου ἀναφέρουν κοντὰ εἰς τὴν ἁγίαν Τεσσαρακοστὴν καὶ τὰς ἄλλας δύω (sic), ὅθεν συμπεραίνεται καὶ ἐκεῖθεν ἡ αὐτῶν ἀρχαιότης. Καὶ ἀληθινά, διὰ νὰ εἰποῦμεν καὶ ἡμεῖς ὡς ἐν παρόδῳ πρέπει νὰ ἔχουν καὶ αὐταῖς τὸ αἰδέσιμον, διὰ τί, ὅταν εἰς τὰ 922 ἔτη σημειώνονται (sic), καὶ ἡμεῖς τώρα εὑρισκόμεθα εἰς τοὺς 1790 καὶ ἐπέκεινα, πῶς ἠμποροῦμεν νὰ τὰς λέγωμεν νεωτερίσματα; ἔπειτα τότε σημειώνωνται, μὰ ἀπὸ τότε δὲν ἄρχισαν, ἀλλὰ καὶ προτήτερα ἦσαν, ἤγουν ἐξ ἀρχαίων χρόνων ἐσυνειθίζοντο εἰς τὴν Ἐκκλησίαν...» Πράγματι, ἡ νηστεία πρὸς τιμὴν τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου «εἶχε διαμορφωθῆ ἤδη κατὰ τὸν Η' αἰῶνα»(134).


Μαρία Σωτηροπούλου
Δρ. θεολογίας

Οι προ των εορτών νηστείες της Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας

Από ΘΕΟΛΟΓΙΑ, τόμος 76, τεύχος 1, Αθήναι 2005.