Γράφει ὁ οἰκονομολόγος MBA, κ. Νικόλαος Διάκος.
Ἡ κυβέρνηση, κατ’ ἐπιταγή τοῦ νέου μνημονίου, ἔχει συστήσει εἰδική ὁμάδα ἐργασίας -task force- γιά τή δραστική διάδοση χρήσης τοῦ λεγόμενου πλαστικοῦ χρήματος. Ἡ μελλοντική στόχευση, δέν ἀποκρύπτεται ὅτι, στήν οὐσία, ἀφορᾶ τή γενίκευση τῆς χρήσης τοῦ μέσου αὐτοῦ, πού μόνο καταχρηστικά μπορεῖ νά ὀνομάζεται «χρῆμα», δηλαδή πράγμα, ἀφοῦ εἶναι ἄυλο, δηλαδή μή-πράγμα.
Στήν πραγματικότητα, αὐτό πού ἐπιχειρεῖται, εἶναι ἡ ἀποϋλοποίηση τῶν μετρητῶν.
Εἰδικά ὁ ἑλληνικός λαός, θυμᾶται καλά τόν τραυματικό αὐτό ὅρο καί τήν ἀποϋλοποίηση τῶν μετοχῶν πού συντελέστηκε στήν ἰδιωτική οἰκονομία … Τό θυμᾶται καλά, γιατί λίγα χρόνια μετά, ἐπακολούθησε ἡ μεγαλύτερη ληστεία ἰδιωτικῆς περιουσίας, πού χαρακτηρίσθηκε ἀπό τήν ἀπερίγραπτη ἀδιαφάνεια μέ τήν ὁποία ἄλλαζαν τότε χέρια τά πακέτα τῶν μετοχῶν: ἀρχικά ἐντός τῆς χώρας, γιά νά φυγαδευτοῦν τελικά ἔξω ἀπό αὐτή. Ἄραγε θά εἶχε συμβεῖ τό σκάνδαλο τοῦ χρηματιστηρίου μέ τίς χάρτινες μετοχές πού ὑπῆρχαν πρίν;
Στή σχεδιαζόμενη ἀποϋλοποίηση τῶν μετρητῶν, προβάλλεται σταθερά μόνον ἡ μία ὄψη, αὐτή τῶν ἐπιδιωκομένων πλεονεκτημάτων, καί κυρίως, ὁ εὐρώ-ἀστικός μύθος τῆς «πάταξης τῆς φοροδιαφυγῆς».
Φοροδιαφυγή. Ἡ πιό χρησιμοποιημένη λέξη στά ἐκ τῆς ἀγγλικῆς μεταφραζόμενα νομοσχέδια καί στά ἐπίσης ἔξωθεν ὑπαγορευόμενα δελτία εἰδήσεων ἤ μᾶλλον δελτία πλύσης ἐγκεφάλου, πού ἀποτελεῖ ἕναν εὐρώ-ἀστικό μύθο. Καί αὐτό γιατί, ἀναπόδραστα, τά βάρη τῆς πάταξης τῆς φοροδιαφυγῆς θά πέσουν, γιά μία ἀκόμα φορά, στίς πλάτες τῶν ἀδυνάτων, δηλαδή ἐκείνων πού ἔχουν λίγη ἤ καθόλου διαπραγματευτική ἱκανότητα στήν ἐμπορική συναλλαγή : ἤδη τά φροντιστήρια μετακυλίουν τό ΦΠΑ, πού πρόσφατα τους ἐπιβλήθηκε, στούς ἐργαζομένους τους (μέ μικρότερη ἀμοιβή) καί στούς πελάτες τους (μέ ἀκριβότερη τιμή). Ἄς μήν ἀμφιβάλλει κανείς, ὅτι ἀνάλογα θά πράξουν καί οἱ λοιπές κατηγορίες ἐλεύθερων ἐπαγγελματιῶν, πού θά ὑποχρεωθοῦν νά βάλουν μηχανάκια POS. Οὔτε νά διερωτᾶται κανείς ἀπό ποιά τσέπη θά βγοῦν τά 7 – 9 δίς τῆς φοροδιαφυγῆς πού ἀναφέρει ἡ ἐτήσια ἔκθεση τῆς Κομισιόν γιά τήν Ἑλλάδα… Στό μεγαλύτερο μέρος τους, ἁπλά θά προστεθοῦν στίς ἐπιβαρύνσεις τῶν ἀδυνάτων μαζί μέ τούς ἄλλους φόρους, τίς ὑψηλότερες κρατήσεις κλπ., ἐνῶ θά ἀφαιροῦνται ἀπό τά διαρκῶς συρρικνούμενα εἰσοδήματά τους.
Ὅμως, ὑπάρχει καί ἄλλη ὄψη στήν ἀποϋλοποίηση τῶν μετρητῶν, καί αὐτή δέν εἶναι θετική:
1. Τά ἐπιδιωκόμενα πλεονεκτήματα ἀπό τήν χρήση τῶν καρτῶν κλπ εἶναι ὄντως πλεονεκτήματα;
Μπορεῖ νά πράττει κανείς σύμφωνα μέ τήν ἐλεύθερη βούλησή του ἤ/καί τοῦ ἀντισυμβαλλομένου του (π.χ. τοῦ πωλητῆ), συνήθως χωρίς νά χρειάζεται συγκατάθεση ἀπό κάποιον τρίτο (πού ἐποπτεύει ἤ παρακολουθεῖ). Μέ ἄλλα λόγια, ὁ φέρων χαρτονόμισμα ἔχει ἐξουσία στά χέρια του καί ἡ ἐξουσία αὐτή ἐνσωματώνεται στό ὑλικό χρῆμα. Ἡ χρήση κάρτας καί, ἀκόμα περισσότερο, ψηφιακοῦ «χρήματος» ἀφαιρεῖ ἀπό τόν πολύπαθο πολίτη αὐτή τήν ἐξουσία, καθώς μετατρέπεται σέ ἁπλό χρήστη μίας ὑπηρεσίας, ὁ ὁποῖος μπορεῖ μέν νά ἔχει διάφορα προνόμια, γιά ὅσο καιρό τοῦ ἐπιτρέπονται, ἀλλά ὄχι ἐξουσία.