Re: Η αγάπη είναι ανώτερη από τη γνώση

46
sarotos έγραψε:
Βοηθήστε λίγο βρε παιδιά. Μια λίστα ζητάω ο πτωχός να μετρήσω κι εγώ αν έχω ορθή πίστη ή όχι γιατί είναι προφανές ότι αυτά όλα που προανέφερα δεν αρκούν. Αν όχι μια λίστα, μια βιβλιογραφία πέραν όσων ανέφερα που να έχει δογματίσει η Ορθόδοξη Εκκλησία ότι αποτελεί δογματική προυπόθεση πέραν της Αγίας Γραφής και των Οικουμενικών συνόδων.
προφανως και δεν αρκουν.
διοτι αυτα που προανεφερες ειναι ενα ελαχιστο εμπρος στην Δογματικη της Εκκλησιας.

Ναι αλλά δεν με βοηθάς. Σε όσα λες συμφωνώ αλλά στο πρόβλημά μου δεν με βοηθάς. Ο Χριστός έδωσε εντολή να γίνουμε ΤΕΛΕΙΟΙ! Αυτό προυποθέτει όπως λες ορθή πίστη, όχι στο περίπου αλλά ακριβώς.
Και ρωτώ. ΤΙ ΑΛΛΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΩ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΘΩ ΓΙΑ ΝΑ ΕΧΩ ΟΡΘΗ ΠΙΣΤΗ! Απλό το ερώτημα.
Και μην μου πεις γενικά "την Ορθόδοξη Παράδοση". Σχεδόν η μισή πατρολογία του Migne ορθόδοξη παράδοση είναι. Εκτός αν πρέπει να μάθω και ολη την πατρολογία οπότε πεστο μου. Αν πρεπει να μάθω μέχρι τον τόμο 20 πχ, πες το μου.
Θέλω απλά μια συγκεκριμένη απάντηση. Μελέτησα Βίβλο, μελέτησα οικουμενικές συνόδους. ΤΙ ΑΛΛΟ ΕΧΕΙ ΔΟΓΜΑΤΙΣΕΙ Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΟΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣΩ ΓΙΑ ΝΑ ΕΧΩ ΟΡΘΗ ΠΙΣΤΗ!!!
Απλό είναι βρε σαρωτε. Γιατί το κάνεις πολύπλοκο.

Σημείωση: Δεν ζητάω τη γνώμη σου. Τη δογματική θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας ζητάω, είτε Πατρίου είτε Νέου Ημερολογίου.

Re: Η αγάπη είναι ανώτερη από τη γνώση

47
sarotos έγραψε:
Όταν λες δογματική αλήθεια τι ακριβώς εννοείς ; Θέλω ορισμό εδώ : Γιατί ο Χρυσόστομος έζησε μεταξύ 344 και 354 συνεπώς στην διδασκαλία του δεν περιλαμβάνει τις δογματικές αποφάσεις που έγιναν μετέπειτα, ούτε τη Δογματική που έχουμε σήμερα. Δογματική αλήθεια νομίζουν πως έχουν και οι καθολικοί αλλά έχουν ξεφύγει.
δεν υπαρχει ορισμος περαν του ορισμου της Δογματικης Αληθειας.
οταν μιλαμε για Δογματικη Αληθεια, μιλαμε για την Αληθεια της Πιστεως.
τα Δογματα της Εκκλησιας ειναι οι προυποθεσεις της πιστεως οπου οριζουν καποιον ως χριστιανο η οχι.
εαν καποιος δεν εχει Ορθη πιστη, δεν οριζεται ως χριστιανος.
εαν καποιος εχει Ορθη πιστη, δηλαδη Ορθα δογματα, τοτε λογιζεται ως χριστιανος.
Άρα με το να αποδεχόμαστε το σύμβολο της πίστεως ήμαστε καλυμμένοι. αφού όλα τα δόγματα περιλαμβάνονται μέσα σε αυτό.

Τα Δόγματα της Αγίας Καθολικής και Αποστολικής (Ορθοδόξου) Εκκλησίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
1. Η πίστη και λατρεία της Αγίας Τριάδος (Πατρός, Υιού, Αγ. Πνεύματος)
2. Η θεϊκή φύση του Ιησού Χριστού
3. Η ανθρώπινη φύση του Ιησού Χριστού
4. Το αειπάρθενο της Θεοτόκου
5. Η προσκύνηση των Αγίων Εικόνων
6. Η Δευτέρα Παρουσία του Ιησού Χριστού και
7. Η Ανάσταση των νεκρών
Όλα τα Δόγματα περιλαμβάνονται στο "Σύμβολο της πίστεως" (ή "Πιστεύω")
πηγή: wiki

sarotos έγραψε:
Αν λάβουμε υπόψη τον Άγιο Χρυσόστομο όπως το θέτει αυτός τότε συμφωνώ. Αυτός όμως δεν θεωρεί την πίστη που λες διάφορη της αγάπης αλλά υποσύνολο της αγάπης.
που ειπα κατι διαφορετικο?

παρακαλω να μου παραθεσεις τα λογια μου οπου λεω κατι διαφορετικο απο το παραπανω !
Δε λες κάτι διαφορετικό, απλά εγώ δεν ήμουν σίγουρος που το στηρίζεις, ο Χρυσόστομος παρουσιάζει ολοκληρωμένη διδασκαλία, συνεπώς αν εννοούσες αυτό που εννοούσε ο Χρυσόστομος τότε συμφωνώ.
sarotos έγραψε: ξεκαθαρισα τοσες και τοσες φορες, οτι εαν μιλησουμε περι σωτηρειας, τοτε δεν γινεται κανενας να σωθει εαν δεν εχει και τα 2, ητε Ορθη πιστη, ητε αγαπη.

αυτο που ξεκαθαρισα , και που ηταν η διαφωνια μας, ηταν ως προς το πρωτειο.
και σου ξεκαθαρισα επισης, πως δεν εχει κανενα απο τα 2 πρωτειο ως προς την αξια αλλα ως προς το αιτιατον.
οτι δηλαδη η αγαπη τικτεται απο την Ορθοτητα της Πιστεως και οχι το αντιθετο.
η αγαπη ειναι καρπος του Αγιου Πνευματος, και για να λαβει καποιος καρπο εξ Αγιου Πνευματος, προυποθετει να ειναι Ορθοδοξος.
εαν δεν ειναι Ορθοδοξος, τοτε ειναι αδυνατον να λαβει τον καρπο του Αγιου Πνευματος που ειναι η αγαπη.

ειναι τοσο ξεκαθαρο και απλο βρε φιλε μου, και ομως βλεπεις, γινεται ολοκληρη συζητηση εξ εγωισμου μας...

τι να πω
κουβέντα κάνουμε Sarotos. Εγώ τη χαίρομαι.
sarotos έγραψε:
Αυτή τα συνδέει όλα και όλους μας58. Η αγάπη είναι ανώτερη από τη γνώση των μυστηρίων του Θεού, αλλά και από αυτό το μαρτύριο59. Είναι ανώτερη απ' όλα τα θαύματα, χαρακτηριζόμενη ως «σημείον σημείων απάντων μείζον»60
ακριβως !
κανενας ομως δεν μπορει να την αποκτησει, εαν πρωτιστως δεν εχει Ορθοτητα πιστεως.
συνεπώς όταν μιλάει για αγάπη αυτό περιλαμβάνει την ορθή πίστη.
εαν μιλας για Αγιοπνευματικη αγαπη και οχι ουμανιστικη, τοτε ναι.
Συνεπώς αν έχω απέναντι μου - όπως σου είπα αρχικά κάποιον με αγάπη τότε είμαι σίγουρος πως έχει και ορθή πίστη. Όταν όμως έχω κάποιον που λέει πως έχει Ορθή πίστη. και δεν έχει αγάπη, τότε αυτό μου δείχνει πως δεν έχει και ορθή πίστη.
αρχικα λαπτονα μου δεν μιλαγες για Αγιοπνευματικη αγαπη, αλλα για μια αγαπη που εχει ο καθε ενας μεσα μας.
εγω σου εκανα αυτον τον διαχωρισμο, της απλης ουμανιστικης αγαπης απο την Αγιοπνευματικη, και αυτο, διοτι με ρωτησες αν εχω εγω αγαπη, ενω δεν εχω πραγματικη αγαπη, οπως δεν εχει και κανεις απο εμας εδω μεσα...
που το ξέρεις ότι δεν έχει κανείς εδώ μέσα ;
sarotos έγραψε: οποτε σου απαντησα πως δεν εχω αγαπη, αφου αυτη ειναι η αληθεια.
ολοι λιγο πολυ, αλλος περισσοτερο και αλλος λιγοτερο εχουμε ουμανιστικη αγαπη.
το ποιος την εχει ποιο μεγαλη!
Να τις μετρήσουμε!
sarotos έγραψε: , ειναι μια καθαρα εγωιστικη και απαγορευτικη συζητηση που δεν ειμαι διατεθιμενος να κανω. αυτα τα ξερει μονο ο Θεος.
αυτος ειναι και ο λογος που σου απαντησα καταυτον τον τροπο, ωστε να σου δειξω πως η αγαπη ειναι καρπος του Αγιου Πνευματος και κανεις μας δεν την εχει.
ειναι δε ανωτερη η Δογματικη Αληθεια οχι κατα αξιακη ανωτεροτητα, αλλα κατα αιτιακην.
η Αξια και των 2 ειναι ιδια.

εαν ενας ανθρωπος παρολο που εχει Δογματικη γνωση δεν εχει αγαπη, και συνεχιζει να μην καλιεργει την στοιχειωδη αγαπη που του εδωσε εμφυτη ο Θεος μεσα του ωστε να καρπωθει απο το Αγιο Πνευμα καλιεργωντας την, ειναι παρα πανω απο σιγουρο πως θα ελθει η στιγμη που θα εκπεσει και στις Δογματικες Αληθειες.

ετσι λοιπον, τοσο η Αγαπη οσο και η Δογματικη Αληθεια, ειναι ισοκυρη και ισαξια.
για να λαβει ομως καποιος τον καρπο της Αγαπης απο το Πνευμα το Αγιο, προυποθετει Ορθη πιστη.
δεν μπορει καποιος να εχει Αγιοπνευματικη αγαπη, εαν δεν εχει πρωτιστως Ορθη Πιστη.
μπορει ομως καποιος να εχει Ορθη πιστη, εαν δεν εχει αγαπη.
εαν ομως συνεχισει να μην καλιεργει την αγαπη που εχει εμφυτη μεσα του, θα ερθει η στιγμη που θα εκπεσει και στα Δογματα της Πιστεως.
το εχω δει να συμβαινει στην πραξη, περαν της θεωριας, δυστηχως.

ετσι λοιπον η Ορθοτητα της Πιστεως ερχεται πρωτη κατα αιτιαν και οχι κατα αξιαν.
Συμφωνώ, πρώτη κατά την αιτία, όχι κατά την αξία - και χαίρομε που το ξεκαθαρίσαμε.
sarotos έγραψε: οπως ο Θεος Πατηρ ερχεται πρωτος κατα αιτιαν και οχι κατα αξιαν.

δεν μπορω να βρω αλλον τροπο να εξηγηθουν πιο απλα...
έτσι τα πετάς και δημιουργούνται παρεξηγήσεις. Εγώ βέβαια το καταλαβαίνω γιαυτό και σε ρώτησα για να το ξεκαθαρίσουμε. Άλλοι όμως ;
κανενας δεν νομιζω να πιστεψε οτι εισαι οικουμενιστης βρε λαπτονα..
συγνωμη λοιπον, αφου σε στεναχωρησε
Σίγουρα; γιατί έχω να πάω για καφέ με το Πάπα σήμερα και δεν θέλω να κινήσω υποψίες :D
sarotos έγραψε:
Αυτήν εδώ εννοείς ; http://www.synodinresistance.org/index-el.html
αυτη ειναι η συνοδος των ενισταμενων.
ειναι η συνοδος απο το μοναστηρι του Αγιου Κυπριανου επανω στην χασια, εαν εχεις ακουστα...

εγω ανοικω στην συνοδο του Μακαριου.

http://a-makarios.blogspot.gr/
:0607
sarotos έγραψε:
Μα αγαπητέ έπρεπε αρχικά να τοποθετηθείς σύμφωνα με τον Άγιο Χρυσόστομο. Διότι από θεολόγο σε θεολόγο υπάρχουν διαφορές ως προς την διατύπωση.
σιγουρα, αλλα τα παραπανω λογια δεν ειναι του Χρυσοστομου μονο, αλλα η θεση της Ορθοδοξης (και οχι των υπολοιπων) Εκκλησιας
επανω σε αυτο το θεμα που συζηταμε μαλιστα, υπαρχουν πλειστες αιρεσεων, απο τους παπικους που θεωρουν οτι η αγαπη ειναι κτιστη ενεργεια του Αγιου Πνευματος (τραγικη αιρεση) οπου λενε πως τα καλα εργα της αγαπης ειναι αρκετα για να σωσουν τον ανθρωπο, μεχρι της καθε λογης παραφυαδας προτεσταντων, που λενε πως τα εργα δεν χρειαζονται για την σωτηρεια του ανθρωπου παρα μονο η πιστη στον Χριστο.
δηλαδη καταυτους, μονο η ομολια να πεις οτι πιστευεις στον Χριστο ειναι αρκετη για την σωτηρεια.

η Ορθοδοξη πιστη ομως, λεει πως η Αγαπη ως ακτιστη ενεργεια του Αγιου Πνευματος (και οχι κτιστη) ειναι καρπος της Ορθοτητας Πιστεως και ειναι κατα Αξιαν ιση της Ορθοτητος της Πιστεως και ισαξιως αναγκαια για την σωτηρεια του ανθρωπου καθως ο Ιωαννης χρυσοστομος λεει
«Οὐδέν γάρ ὄφελος βίου καθαροῦ, δογμάτων διεφθαρμένων· ὥσπερ οὖν οὐδέ τοὐναντίον, δογμάτων ὑγιῶν, ἐάν βίος ᾖ διεφθαρμένος»[/quote]

Εντάξει, καλά τα είπαμε.
1.Σοφία πάντων κάλλιστον, η δε αμάθεια πάντων κάκιστον
2. ζητεῖτε τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν

Re: Η αγάπη είναι ανώτερη από τη γνώση

48
Και ρωτώ. ΤΙ ΑΛΛΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΩ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΘΩ ΓΙΑ ΝΑ ΕΧΩ ΟΡΘΗ ΠΙΣΤΗ! Απλό το ερώτημα.
και επισης απλη η απαντηση που σου δοθηκε στο προιγουμενο ποστ

παραθετω εκ νεου λοιπον:

η θεωση ειναι ο σκοπος του καθε ανθρωπου επι της γης.για να γνωρισει καποιος την θεωση, υπαρχουν 2 προυποθεσεις.αψεγαδιαστη πιστη και αψεγαδιαστος βιος.ο αψεγαδιαστος βιος ειναι αποτελεσμα της αψεγαδιαστης πιστεως.τι εννοουμε ομως λεγοντας αψεγαδιαστη πιστη?μηπως καποιος θα πρεπει να γνωριζει ολοκληρη την δογματικη της Εκκλησιας ωστε να πουμε οτι εχει αψεγαδιαστη πιστη?προφανως και οχι.αλλα?ενας ανθρωπος λογιζεται οτι εχει αψεγαδιαστη πιστη, απο την στιγμη που δεν εχει αιρετικη πιστη.ειναι αδυνατον για μερικους ανθρωπους (στην πραγματικοτητα ελαχιστοι την εχουν) να εχουν πληρη γνωση της Δογματικης της Εκκλησιας.αρκει μονο να μην εχουν αιρετικες θεσεις και αποψεις.απο την στιγμη που καποιος εχει μια αιρετικη θεση, η Εκκλησια δεν τον λογιζει αμεσως αιρετικο.τον λογιζει ως αιρετικο απο την στιγμη που του εξηγει ποιο ειναι το σωστο και εκεινος επιμενει στην θεση του.τοτε για την Εκκλησια λογιζεται ως αιρετικος.πριν ομως ενημερωθει για την αιρεση του αυτη, λογιζεται ως πλανεμενος.και πλανεμενοι λιγο πολυ ημαστε ολοι μας.ουδης απλανης η μη μονον ο Θεος.ετσι λοιπον, λεγοντας Ορθη πιστη, εννοουμε να μην εχει καποιος αιρετικη θεση και αποψη.οταν καποιος πραγματευεται ενα ζητημα και λεει "ετσι ειναι" και ειναι λαθος, τοτε λογιζεται ως πλανεμενος.απο την στιγμη που θα του υποδειχθει το σωστο και αυτος εμεινει στην πλανη του (οπως γινεται με ολους τους αιρετικους πλην ελαχιστων - ελαχιστων εξαιρεσεων), λογιζεται ως αιρετικος.εαν καποιος ομως δεν λαβει θεση και πει "δεν γνωριζω" για το συγκεκριμενο θεμα, τοτε δεν υπαρχει προβλημα κανενα. σωστο ειναι να ενημερωθει για την θεση της Εκκλησιας εαν αυτο ειναι δυνατον.αυτος ομως που θα πει οτι "ειναι ετσι" ενω η θεση της Εκκλησιας μεσα απο την παραδοση, ειναι διαφορετικη και αυτος παρολο που ενημερωνεται για αυτο επιμενει στην θεση του, τοτε ειναι αιρετικος.

ακομη και καποιος που γνωριζει μονο τα βασικα της Πιστεως, δηλαδη το περιεχομενο του "Πιστευω" και πολυ λιγα ακομη πραγματα, λογιζεται οτι εχει Ορθη Δογματικη Πιστη απο την στιγμη που δεν λαμβανει θεση σε πραγματα που δεν γνωριζει, και οπου φυσικα κανει απολυτη υπακοη στην θεση της Ορθοδοξου Εκκλησιας.
ετσι λοιπον, καποιος μπορει να θεωθει εαν εχει την βασικη γνωση της Ορθοδοξου πιστεως, και αψεγαδιαστο βιο.εαν εχει αιρετικη θεση, η βιο που δεν ειναι κατα το θελημα του Θεου κατα παντας (το κατα δυναμιν), ειναι αδυνατον να γνωρισει την θεωση.
Τελευταία επεξεργασία από το μέλος sarotos την 07 Φεβ 2014, 16:43, έχει επεξεργασθεί 1 φορά συνολικά.

Re: Η αγάπη είναι ανώτερη από τη γνώση

49
Άρα με το να αποδεχόμαστε το σύμβολο της πίστεως ήμαστε καλυμμένοι. αφού όλα τα δόγματα περιλαμβάνονται μέσα σε αυτό. Τα Δόγματα της Αγίας Καθολικής και Αποστολικής (Ορθοδόξου) Εκκλησίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]1. Η πίστη και λατρεία της Αγίας Τριάδος (Πατρός, Υιού, Αγ. Πνεύματος)2. Η θεϊκή φύση του Ιησού Χριστού3. Η ανθρώπινη φύση του Ιησού Χριστού4. Το αειπάρθενο της Θεοτόκου5. Η προσκύνηση των Αγίων Εικόνων6. Η Δευτέρα Παρουσία του Ιησού Χριστού και7. Η Ανάσταση των νεκρώνΌλα τα Δόγματα περιλαμβάνονται στο "Σύμβολο της πίστεως" (ή "Πιστεύω")πηγή: wiki
δεν ξερω τι λεει το wiki φιλε μου, αλλα ολα τα Δογματα της Εκκλησιας δεν χωρανε σε ολοκληρους τομους, οχι μεσα στο "Πιστευω".
το "Πιστευω" ειναι μια πριληψη των βασικων Δογματων της Εκκλησιας και οχι ολοκληρη η Δογματικη.

η Δογματικη της Εκκλησιας οπως σου προειπα ειναι ολοκληροι τομοι.

ιδου:

http://osotir.org/shop/el/dogmatika/123--.html

ειναι 3 τομοι
που το ξέρεις ότι δεν έχει κανείς εδώ μέσα ;
ενταξει, σωστη ερωτηση.

το λεω διοτι η Αποκτηση της Αγαπης ειναι ανωτερο της προφητειας, της θαυματοποιιας κλπ.
εαν εχουμε ανθρωπους εδωμεσα που εχουν φτασει σε τετοια επιπεδα, θα χαιρομουν υπεραφανταστα, αλλα μαλλον δεν θα ηταν εδωμεσα...

υπο αυτην την σκοπια το λεω
Να τις μετρήσουμε!
χεχε
Συμφωνώ, πρώτη κατά την αιτία, όχι κατά την αξία - και χαίρομε που το ξεκαθαρίσαμε.
εγω να δεις...

ειναι αληθεια οτι ο γραπτος λογος δυσκολευει κατα παρα πολυ την επικοινωνια.
θα πρεπει να ειναι καποιος λογοτεχνης για να μπορει να αποδοσει ορθα αμεσως τις σκεψεις του.
και αυτο το ταλαντο ειναι πολυ μακρια απο εμενα..
ο καθης κανει την προσπαθεια του
Σίγουρα; γιατί έχω να πάω για καφέ με το Πάπα σήμερα και δεν θέλω να κινήσω υποψίες
χαχα
να τον ρωτησεις τι παιχτηκε με το περιστερι

Re: Η αγάπη είναι ανώτερη από τη γνώση

50
Δηλαδή με Σύμβολο της Πίστης για αρχή
sarotos έγραψε:ακομη και καποιος που γνωριζει μονο τα βασικα της Πιστεως, δηλαδη το περιεχομενο του "Πιστευω" και πολυ λιγα ακομη πραγματα, λογιζεται οτι εχει Ορθη Δογματικη Πιστη απο την στιγμη που δεν λαμβανει θεση σε πραγματα που δεν γνωριζει, και οπου φυσικα κανει απολυτη υπακοη στην θεση της Ορθοδοξου Εκκλησιας.
άρα με το Πιστεύω όπως ειπώθηκε παραπάνω κάποιος έχει γνώση των βασικών Δογμάτων τις πίστεως. Αν θέλει στη συνέχεια βαθαίνει πάει στα παρακάτω :
sarotos έγραψε: τα Δογματα της Εκκλησιας δεν χωρανε σε ολοκληρους τομους, οχι μεσα στο "Πιστευω".
το "Πιστευω" ειναι μια πριληψη των βασικων Δογματων της Εκκλησιας και οχι ολοκληρη η Δογματικη.

η Δογματικη της Εκκλησιας οπως σου προειπα ειναι ολοκληροι τομοι.

ιδου:

http://osotir.org/shop/el/dogmatika/123--.html
Αν όμως κατανοεί πλήρως το Σύβολο της πίστης έχει Ορθή Πίστη, συνεπώς στην συνέχεια χτίζει με το βίο του την βιωματική εμπειρία της Πίστης μας,

σωστά ; γιατί εγώ ο καημένος όλο μπερδεύομαι τελευταία.
1.Σοφία πάντων κάλλιστον, η δε αμάθεια πάντων κάκιστον
2. ζητεῖτε τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν

Re: Η αγάπη είναι ανώτερη από τη γνώση

51
Ένα άλλο στοιχείο βασικό είναι το στοιχείο της αγάπης. Εδώ πάλι δεν πρόκειται για συναίσθημα. Πρέπει μερικές λέξεις διαρκώς να τις επεξηγούμε. Ούτε πρόκειται για μια σχέση η οποία προέρχεται από αναγκαστικότητα, χωρίς ελευθερία. Και προσέξτε, διότι είναι τόσο βαθύ αυτό, ώστε μας ξεφεύγει. Αναγκαστικότητα περιέχουν όλες οι σχέσεις οι οποίες υπαγορεύονται από νόμους, όπως είναι και οι βιολογικοί νόμοι. Ή οι αισθητικοί νόμοι για τον Πλάτωνα, κυρίως για τους αρχαίους Έλληνες, ο έρως ήταν βασικό πράγμα. Τα αναλύει πολύ ωραία αυτά ο Συκουτρής, να διαβάσετε οπωσδήποτε όταν θα έχετε καιρό το Συμπόσιο, την Εισαγωγή του. Κάνει διάκριση μεταξύ αγάπης Χριστιανικής και έρωτος Πλατωνικού. Και αποδεικνύει ότι στον Παλατωνικό έρωτα, η έλξη του καλού, που σημαίνει του ωραίου, είναι ακαταμάχητη. Δεν μπορείς το καλό να μην το αγαπάς, να μην σε έλκει το καλό. Επομένως έχουμε μία αισθητική αναγκαιότητα, που επικρατούσε στον αρχαίο Ελληνισμό. Επίσης μπορεί να έχεις μίαν ηθική αναγκαιότητα. Έναν καλό άνθρωπο δεν μπορεί παρά να τον αγαπάς. Ή μία βιολογική αναγκαιότητα. Όπου υπάρχει αναγκαιότης δεν πρόκειται για αυτό που λέμε εδώ «αγάπη». Και πώς θα αποδειχθεί ότι δεν υπάρχει αναγκαιότης ή ότι υπάρχει; Πώς θα αποδειχθεί ότι δεν έχω σε μία περίπτωση αυτή την αναγκαιότητα; Όταν είναι δυνατόν να αντιστρέψεις τους όρους, και εδώ είναι που το Ευαγγέλιο ακριβώς έφερε τη μεγάλη επανάσταση. Και λέγει σε μια υποσημείωσή του ο Συκουτρής, η μεγάλη επανάσταση είναι αυτή: Εάν ο Σατανάς ρωτούσε το Θεό: «γιατί αγαπάς τους ανθρώπους, πες μου ένα λόγο, αφού οι άνθρωποι είναι έτσι κι έτσι… βλέπεις τα χάλια τους», θα τον έφερνε λέει σε δύσκολη θέση. Πού να βρεις λόγο να αιτιολογήσεις μια τέτοια αγάπη; Πού να βρεις λόγο να αιτιολογήσεις την αγάπη προς τον αμαρτωλό; Που τα πάντα μα τα πάντα δείχνουν ότι αξίζει για περιφρόνηση όχι για αγάπη. Ακριβώς τότε αποδεικνύεις ότι αγαπάς ελεύθερα. Και δεν αγαπάς διότι πρέπει ν’ αγαπήσεις, αγαπάς διότι ελεύθερα θέλεις ν’ αγαπήσεις. Λοιπόν όλα αυτά τα λέω για να πω, ότι όταν μιλάμε για γνώση που περιέχει την αγάπη, πρέπει να περιέχει και την ελευθερία. Και επομένως μιλάμε για μια αγάπη, η οποία δεν προέρχεται από τέτοιου είδους αναγκαιότητες, οποιασδήποτε μορφής και της πιο λεπτής και της πιο πνευματικής, όπως θα λέγαμε ή ηθικής. Ο Θεός αγαπά ακριβώς κατ’ αυτό τον τρόπο, και αυτό είναι που αποκαλύπτει ο Χριστός. Αποκαλύπτει μιαν Αγάπη του Θεού ελεύθερη σε τέτοιο σημείο που δεν δεσμεύεται από την αμαρτωλότητα του ανθρώπου. Εάν βγάλετε από το Ευαγγέλιο την αγάπη προς τον αμαρτωλό, πέφτει ολόκληρη η ελευθερία της αγάπης του Θεού. Γιατί το ν’ αγαπάς τον δίκαιο και τον καλό είναι σχεδόν αναπόφευκτο. Το ν’ αγαπάς όμως τον αμαρτωλό και να πεθαίνεις για τον αμαρτωλό, όπως κάνει ο Χριστός, αυτό είναι πια τρέλα, ανοησία, ελευθερία όμως.

Το τρίτο στοιχείο που έχει η αγάπη, για την οποία μιλούμε ως γνωστικό μέσο – και προσέξτε, σιγά σιγά φθάνουμε, στο καίριο σημείο – είναι ότι μόνο μέσω ενός πλέγματος σχέσεων μπορείς να γνωρίσεις το Θεό. Εάν δεν υπάρχει αγαπητική σχέση, εάν δεν υπάρχει αγάπη δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς το Θεό. Και εδώ φθάνουμε τώρα σε ένα σημείο θα έλεγα οφθαλμοφανέστατο στην Καινή Διαθήκη: Θα μπορούσαμε να δούμε μερικά χωρία που λένε αυτό το περίεργο, αν και τόσο απλό, ότι εάν δεν αγαπά κανείς, δεν γνωρίζει το Θεό. Ο Παύλος στην Α΄ προς Κορινθίους, η οποία, όπως σας είπα κι άλλη φορά, ασχολείται με το θέμα της γνώσεως και είναι ακριβώς εκπεφρασμένη αυτή η θεματολογία του, καταλήγει, καυχώνται πολλοί ότι έχουν γνώση! Και βέβαια πρέπει να δούμε τώρα τι θα πει να έχεις γνώση. Λέγει ο Παύλος στο κεφ. 8/η΄: «η γνώσις φυσιοί η δε αγάπη οικοδομεί». Και λέει εκεί τη φράση: «ει δε τις δοκεί ειδέναι τι ουδέπω ουδέν έγνωκε καθώς δει γνώναι. Ει δε τις αγαπά τον Θεόν ούτος έγνωσται υπ’ αυτού» (Α΄ Κορ. 8/η΄ 2 – 4).[/size]Προσέξτε αυτό το χωρίο, το οποίο είναι καθαρά γνωσιολογία. «Ει δε τις δοκεί ειδέναι… ουδέν έγνωκε». Πλήρης απουσία γνώσεως. Μετά φθάνει στο σημείο: «Ει δε τις αγαπά τον Θεόν, ούτος έγνωσται υπ’ αυτού». Και στην κριτική έκδοση θα βλέπατε ότι πολλά χειρόγραφα παραλείπουν τη λέξη «τον Θεόν» και είναι ίσως και τα αρχαιότερα. Οπότε φαίνεται μετά καθαρά «ει τις αγαπά, ούτος έγνωσται υπό του Θεού». Δηλαδή η αγάπη είναι προϋπόθεση. Το δε «έγνωσται υπό του Θεού» σημαίνει ότι βασικά, (όπως το λέει αλλού ο Παύλος στην προς Γαλάτας, «γνώντες δε Θεόν» αμέσως όμως διορθώνει τον εαυτόν του και λέγει «μάλλον δε γνωσθέντες υπό Θεού»). Ότι δεν μπορείς να γνωρίσεις το Θεό, εάν δεν γνωσθείς από τον Θεό, διότι δεν έχουμε την ελευθερία, δεν μπορούμε ως κτίσματα να έχουμε την ελευθερία της γνώσεως που έχει ο άκτιστος Θεός.

Λοιπόν ο Θεός πρώτος μας γνωρίζει, μας αποκαλύπτει τον εαυτό του αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει, εάν δεν υπάρχει ως προϋπόθεση η αγάπη. Εάν ο άνθρωπος δεν μπορεί να αγαπήσει, δεν μπορεί να γνωρίσει το Θεό. Και όταν πάμε στην Α΄ Ιωάννου, εκεί πλέον είναι σαφές. Λέει εκεί: «ο μη αγαπών, ουκ έγνω τον Θεόν, ότι ο Θεός αγάπη εσίν». (Α΄ Ιωάννου 4/δ΄ 8). Το «ο δε μη αγαπών» έχει μια ειδική σημασία στο κεφάλαιο εκείνο, στην επιστολή αυτή. Σημαίνει τις σχέσεις της κοινότητος, της εκκλησίας. Πρέπει να υπάρχει, να ανήκει κανείς στο πλέγμα αυτών των σχέσεων μέσα στην Εκκλησία. Θα δούμε τι σημασία έχει πλέον η Εκκλησιολογία για τη γνωσιολογία. Πάντως στην Ιωάννη εκεί, είναι σαφές αλλά υπάρχει και κάτι άλλο που επίσης θα πρέπει να το προσέξουμε.

Ευθύς αμέσως που λέει όλα αυτά, τα υπόλοιπα επεξηγούν το τι σημαίνει ότι ο Θεός είναι αγάπη, πράγμα που το έχουμε πολλές φορές παρεξηγήσει. «Εν τούτω εφανερώθη η αγάπη του Θεού». «ότι ο Θεός αγάπη εστί» διότι «τον Υιόν αυτού τον Μονογενή απέσταλκε».

Η αγάπη του Θεού δεν είναι ένα συναίσθημα του Θεού, ούτε είναι απόρροια της φύσεως του Θεού, όπως λέμε μερικές φορές ότι «κατά φύσιν αγαπά ο Θεός». Και οι Πατέρες ήταν πάρα πολύ προσεκτικοί και τα ανήρεσαν αυτά. Διότι και οι αρχαίοι Έλληνες και ο Πλάτων έλεγε ότι ο Θεός είναι και αγάπη και εκχυλίζει αγάπη από τη φύση Του. Και το αρνείται ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, το κτυπάει αυτό, διότι δημιουργήθηκαν προβλήματα με τον Ευνόμιο, όπως θα ξέρετε. Κτυπάει ακριβώς αυτήν την ιδέα του Πλάτωνος. Ονομάζει τον «Έλληνα φιλόσοφο» όπως λέγει και τονίζει ότι για μας δεν είναι «έκχυσις κρατήρος» η αγάπη του Θεού. Δεν βγαίνει από τη φύση Του. Η αγάπη του Θεού συνίσταται στο ότι είναι Πατήρ και έχει έναν Υιόν, αυτό που σας έλεγα προηγουμένως. Και αυτόν τον Υιόν «έδωκε ημίν». Η αγάπη του Πατρός είναι ο Υιός, δηλαδή ένα πρόσωπο, μια σχέση προσωπική, η οποία και προσφέρεται πλέον και σε μας ως τρόπος γνώσεως του Θεού. Λοιπόν, το συμπέρασμα είναι ότι η γνώση προέρχεται μόνο από μια αγαπητική σχέση, την οποία ο Θεός ο ίδιος ξεκινά και προσφέρει. Διότι εμείς δεν μπορούμε ν’ αρχίσουμε αυτή τη σχέση, εν ελευθερία.

Και εδώ είναι ένα τεράστιο φιλοσοφικό πρόβλημα, γιατί εμείς ως δημιουργήματα δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ελεύθερα τίποτα. Διότι όλα μας είναι δεδομένα. Αυτό θα πει να είσαι δημιούργημα, να είσαι κτιστό, να μην είσαι άκτιστο. Στην πραγματικότητα και η ίδια η ύπαρξή σου είναι δεδομένη. Επομένως έχεις μια αναγκαστικότητα στη γνώση. Δεν μπορείς να γνωρίσεις εν απολύτω ελευθερία. Ο Θεός λοιπόν ο Οποίος είναι ο μόνος ελεύθερος απόλυτα, είναι και ο μόνος που μπορεί ν’ αγαπά ελεύθερα. Γι’ αυτό, αυτός προσφέρει πρώτος τη γνώση του εαυτού Του. Μας γνωρίζει εν τω Υιώ Του, ως υιούς Του. Αυτό θα πει το «μάλλον δε και γνωσθέντες υπ’ αυτού» που λέει ο Παύλος. Και δι’ αυτού του τρόπου εμείς Τον γνωρίζουμε πλέον ως Πατέρα.

Τελειώνω λοιπόν με το εξής συμπέρασμα: Γνώση του Θεού σημαίνει την ένταξή μας στην αγαπητική σχέση Πατρός και Υιού εν ελευθερία, εν τη ελευθερία μας. Η σχέση αυτή είναι ελεύθερη και δεν είναι υποχρεωτική διότι ο Θεός δεν είναι υποχρεωμένος να μας αγαπά. Το κάνει εν ελευθερία. Ούτε κι εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να Τον αγαπάμε. Και εμείς εν ελευθερία θα μπούμε σ’ αυτή τη σχέση. Η ένταξη λοιπόν μέσα σε μια τέτοια αγαπητική σχέση, εμπεριέχει τη δυνατότητα εδώ και τώρα του οντολογικού ταυτισμού του Θεού, ως υπάρχοντος «εν προσώπω Ιησού Χριστού». Διότι από τη σχέση αυτή ο Θεός υπάρχει για μας μέχρι τέτοιου οντολογικού σημείου, ώστε εάν εκλείψει, εκλείπει και η ίδια μας η υπόσταση.

Αυτό σημαίνει στην πραγματικότητα, ότι εάν δεν ενταχθούμε στην αγαπητική σχέση, η οποία υπάρχει μεταξύ του Πατρός και του Υιού, δεν μπορούμε να γνωρίσουμε το Θεό. Θα Τον γνωρίζουμε κατά χίλιους τρόπους φιλοσοφικούς, παγανιστικούς, μυστικούς, αλλά όχι ως Πατέρα. Που σημαίνει Πατέρα του συγκεκριμένου Υιού, ενός προσώπου, και στη συνέχεια ως Πατέρα μας, λόγω του ταυτισμού μας με το πρόσωπο του Υιού ως πατέρα και δικού μας…

Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι η αγάπη πρέπει να δημιουργεί το πλέγμα των σχέσεων αυτών, μέσα στο οποίο όλοι όσοι γνωρίζουν τον Θεό ως Πατέρα κατ’ αυτόν τον τρόπο εν Χριστώ, βρίσκονται σε αλληλοεξάρτηση υπαρξιακή μεταξύ τους. Επομένως πρέπει να ανήκεις στην κοινότητα, στο σώμα αυτό που δημιουργεί αυτή η σχέση. Δεν μπορείς να γνωρίζεις το Θεό έξω απ’ αυτό το σώμα, αυτών που Τον γνωρίζουν με τον τρόπο που τον γνωρίζει ο Υιός. Και αυτό σημαίνει ότι μόνο εν τη Εκκλησία γνωρίζεται ο Θεός πλήρως. Έτσι, μ’ αυτό τόνο τον τρόπο. Αλλιώς γνωρίζεται ως άλλο τι, όχι ως ο Πατήρ. Αλλά ο Θεός είναι ο Πατήρ. Έτσι αποκαλύπτεται. Έτσι θέλει να αποκαλύπτεται. Δεν ξέρω τι άλλο είναι. Μπορεί να είναι και πολλά άλλα πράγματα, αλλά επειδή όπως είπα, η γνώση προϋποθέτει ελεύθερη αποκάλυψη, αυτός ο τρόπος ελεύθερα μας αποκαλύπτει το Θεό ως Πατέρα.

Όλα αυτά, για να γίνουν, χρειάζεται μια κάθαρση. Δεν μπορείς να φθάσεις στο σημείο αυτό να γνωρίσεις το Θεό, να τον γνωρίσεις μ’ αυτό τον τρόπο, χωρίς να ξεκαθαρίσεις τις σχέσεις σου γενικά. Διότι όλες οι σχέσεις παρεμβάλλονται στη γνώση. Για να γνωρίσω ακόμη κι αυτό το τραπέζι, παρεμβάλλονται οι σχέσεις που έχω με όλο το φυσικό χώρο, με τα χρώματα, με τα σχήματα, με τα πάντα. Δεν γνωρίζουμε ποτέ αντικείμενα χωρίς αυτήν την ευρύτερη εμπειρική σχέση. Λοιπόν το ίδιο ισχύει και για τη γνώση του Θεού. Ολόκληρη η ύπαρξή μας με όλες τις εμπειρικές μας σχέσεις, είναι μπλεγμένη στη γνώση του Θεού. Γνωρίζω το Θεό με όλες τις σχέσεις μου, με τα πράγματα, με τη φύση, με τις αισθήσεις μου, με τα αντικείμενα. Δεν είναι μια γνώση αυτή που περνάει μόνο από το μυαλό μου, ούτε μόνο από την καρδιά σαν συναισθηματικό κέντρο. Αλλά είναι μια τέτοια ευρύτερη υπαρξιακή γνώση, που εμπεριέχει όλη μου την ταυτότητα. Η δε ταυτότητά μου σχετίζεται με όλες τις σχέσεις που έχω με τα πράγματα, με τα πρόσωπα, με τα αντικείμενα, με τους πάντες. Ιδίως με τις προσωπικές σχέσεις, διότι αυτές επηρεάζουν την ταυτότητά μου. Όλα αυτά λοιπόν πρέπει να περάσουν από ένα φιλτράρισμα, από ένα ξεκαθάρισμα. Να δούμε κατά πόσον αυτά μπορούν να ενταχθούν σ’ αυτή τη σχέση με το Θεό που μας Τον αποκαλύπτει, Τον γνωρίζει σε μας κατ’ αυτό τον τρόπο ο Υιός Του. Εκεί θα δούμε ότι τα πράγματα δεν είναι εύκολα και χρειάζονται πραγματικά κάθαρση. Θα έλεγα ότι η ασκητική προσπάθεια είναι ακριβώς αυτή. Αυτό που λένε κάθαρση από τα πάθη εννοείται ακριβώς ως το ξεκαθάρισμα των υπαρξιακών μας σχέσεων με κάθε τι που είναι εμπεπλεγμένο στην ταυτότητά μας την προσωπική. Και αυτό το ξεκαθάρισμα είναι απαραίτητη προϋπόθεση.

Στο σημείο αυτό αποκτούν μεγίστη σημασία τα λόγια του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, που σας ανέφερα και σε προηγούμενο μάθημα: «ου παντός… το περί Θεού φιλοσοφείν» αλλά «των εξητασμένων και διαβεβηκότων εν θεωρία, και προ τούτων και ψυχήν και σώμα κεκαθαρμένων ή καθαιρομένων». Αλλά δεν πρέπει να διαβάζουμε τους Πατέρες απομονώνοντας τα χωρία. Ο ίδιος ο Άγιος Γρηγόριος σε κάποιον άλλο λόγο του τονίζει αυτό που προσπάθησα να σας αναλύσω διεξοδικά εδώ, ότι δηλαδή η γνώση του Θεού έχει μεν ως προϋπόθεση την κάθαρση, ταυτίζεται όμως τελικά με την αγάπη. Γράφει: «Θεός μεν εστι φως το ακρότατον… όσον αν καθαιρώμεθα, φανταζόμενον. Και όσον αν φαντασθώμεν, αγαπώμενον. Και όσον αν αγαπήσωμεν… νοούμενον».

Έτσι η κάθαρση δεν είναι ο σκοπός. Αυτή καθ’ εαυτήν η άσκηση δεν αποκαλύπτει το Θεό. Ούτε γνωρίζουμε το Θεό αυτομάτως δια της καθάρσεως των παθών. Ο Θεός γνωρίζεται εν τη κοινωνία του σώματος του Υιού Του. Με το να εμπλακούμε στις σχέσεις που δημιουργεί αυτό το σώμα. Τότε ο Θέος αποκαλύπτεται και τότε οι σχέσεις μας με τον Θεό είναι σχέσεις Πατρός και Υιού. Κι έτσι δίνουμε νόημα σ’ αυτό που λέμε, δυστυχώς μόνο με τα λόγια πολλές φορές όταν ρωτούν, τι διαφέρει ένας ασκητής Χριστιανός από ένα γκουρού; Ακούμε την απάντηση: «μα εμείς κάνουμε την άσκηση εν Χριστώ». Τι θα πει «εν Χριστώ»; Δηλαδή μια λέξη λέμε, ένα όνομα, και τελείωσε το θέμα; Όλη η άλλη ιστορία είναι βουδιστική κι από εκεί και πέρα μπαίνει ένα όνομα, ο Χριστός, και τελείωσε η ιστορία. Τι υπαρξιακό αντίκρυσμα έχει ο Χριστός που εισάγουμε σαν ειδοποιό διαφορά; Εάν δεν βάλουμε αυτά τα στοιχεία του σώματος του Χριστού, των σχέσεων που δημιουργεί ο Χριστός εν τη κοινωνία του σώματός του, της Εκκλησίας δηλαδή, δεν μπορούμε να βρούμε την ειδοποιό διαφορά, με – όλα – αυτά. Ένας βουδιστής γνωρίζει το Θεό καθαιρόμενος από τα πάθη με τον ίδιο τρόπο εν τοιαύτη περιπτώσει. Δεν είναι λοιπόν η άσκηση ο τελικός σκοπός. Η γνώση του θεού δεν προέρχεται, δεν εξαρτάται, δεν πραγματοποιείται αυτομάτως με την κάθαρση των παθών. Χρειάζεται το θετικό στοιχείο της εντάξεως στο σώμα μέσα στο οποίο ο Χριστός αποκαλύπτεται σαν κοινωνία πολλών προσώπων, τα οποία με την αγάπη που τα συνδέει βλέπουν το Θεό παρόντα εν Χριστώ. Και επανέρχομαι συνεπώς πάλιν από άλλη οδό πλέον μακράν και κουραστική σε εκείνο, που είπα σε ένα προηγούμενο μάθημα σχετικά με τα δόγματα. Ότι εν τη Εκκλησία και κυρίως εν τη Ευχαριστία ερμηνεύονται τα δόγματα. Και εκεί και μόνον ο Θεός γνωρίζεται κατά τον πληρέστερο τρόπο που έχουμε. Όλες οι άλλες είναι προϋποθέσεις και δεν αρνούμαι τη σημασία τους και τη σπουδαιότητά τους. Αλλά επειδή κινδυνεύουμε να τις κάνουμε αυτοσκοπούς, είμαι υποχρεωμένος να τονίσω ότι δεν είναι αυτοσκοποί.

Η γνώση του Θεού λοιπόν προϋποθέτει, την ελεύθερη εμπλοκή μας στις αγαπητικές σχέσεις που δημιουργεί ο ίδιος ο Θεός με μας εν Χριστώ. Αν ο Θεός αγαπά τον αδελφό μου εν Χριστώ και εγώ μισώ τον αδελφό μου δεν μπορώ να γνωρίσω τον Θεό. Πρέπει την ίδια αγάπη που ο Θεός έχει με τον αδελφό μου, να την έχω και εγώ με τον αδελφό μου. Η γνώση του Θεού περνάει απ’ αυτή την τεθλασμένη οδό, που δεν είναι η κάθετη απλώς μεταξύ της καρδιάς μου και του Θεού, αλλά έχει και την οριζόντια διάσταση. Γι’ αυτό «ο μη αγαπών, ουκ έγνω τον Θεό, ότι ο Θεός αγάπη εστί».

Πριν κλείσουμε το θέμα της Γνωσιολογίας πρέπει με βάση όσα ήδη είπαμε να ξεκαθαρίσουμε το θέμα του αποφατισμού που θίξαμε πιο πάνω. Με αφορμή τα όσα έγραψε ο LOSSKY στη «Μυστική Θεολογία» του χρησιμοποιώντας κυρίως τους Καππαδόκες Πατέρες και τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, υπερτονίσθηκε τα τελευταία χρόνια η άποψη της αγνωσίας του Θεού. Πράγματι για να αντικρούσουν τους Ευνομιανούς οι Καππαδόκες Πατέρες, υπερτόνισαν την ιδέα ότι ο Θεός δεν γνωρίζεται, όσο και αν τον πληρίασει κανείς. «Καν υπέρ εκείνον (τον Παύλον) γένη… και εγγυτέρω Θεού πλέον απέχει Θεού και της τελείας καταλήψεως ή όσον ημών υπεραίρει του συνθέτου και ταπεινού και κάτω βρίθοντος κράματος» (Γρηγόριος ο Θεολόγος). Αλλά δεν πρέπει να λησμονούνται τα εξής βασικά σημεία:

Α. Η «αγνωσία» του Θεού περιγράφεται από τους Πατέρες ως ακαταληψία ή το ακατάληπτον του Θεού. Δεν πρόκειται συνεπώς για άρνηση κάθε είδους γνώσεως του Θεού (τότε οι λόγοι του Κυρίου «ίνα γινώσκωσί σε τον μόνον αληθινόν Θεόν» κλπ δεν θα είχαν νόημα), αλλά περί μιας συγκεκριμένης μορφής γνώσεως, της καταλήψεως, η οποία και είναι αδύνατος. Αυτό το είδος της γνώσεως – το οποίον επέτρεπαν οι Ευνομιανοί – είναι αυτό που αναλύσαμε πιο πάνω ως «γνώση πραγμάτων», και είδαμε πώς και γιατί δεν μπορεί να εφαρμοσθεί στην περίπτωση της γνώσεως του Θεού.

Β. Αυτό που αρνούνται οι Πατέρες είναι η γνώση της φύσεως ή της ουσίας του Θεού, το να γνωρίσει κανείς «την πρώτην τε και ακήρατον φύσιν, και εαυτή, λέγω δη τη Τριάδι γινωσκομένην» (Γρηγόριος ο Θεολόγος). Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι αρνούνται οι Πατέρες το να γίνει λόγος περί Θεού ως Τριάδος. Οι Ευνομιανοί με το να ταυτίζουν την ουσία ή φύση του Θεού με τον Πατέρα δημιουργούσαν τη σύγχυση ότι, αφού μπορούμε να γνωρίσουμε το Θεό ως Πατέρα, άρα μπορούμε να γνωρίσουμε τη φύση του Θεού (αφού θεία ουσία και Πατήρ συμπίπτουν πλήρως εννοιολογικά). Η διάκριση όμως μεταξύ ουσίας και Πατρός, στην οποία επέμειναν οι Καππαδόκες Πατέρες απέκλειε τη σύγχυση αυτή. Έτσι το να λέμε ότι δεν γνωρίζουμε το Θεό ως ουσία δεν συνεπάγεται αυτομάτως και ότι δεν Τον γνωρίζουμε ως Πατέρα (ή ως Τριάδα προσώπων). Και αντίστροφα, το να λέμε ότι γνωρίζουμε το Θεό ως Πατέρα, δεν σημαίνει αυτομάτως ότι Τον γνωρίζουμε ως ουσία η φύση.

Όλα αυτά δείχνουν ότι η ανάλυση που κάναμε πιο πάνω είναι σύμφωνη με την πατερική γνωσιολογία: ο Θεός γνωρίζεται μόνον «εν προσώπω» και ως πρόσωπα, και όχι ως φύση ή ουσία. Η Πατερική γραμματεία δεν μας παρέχει βέβαια ανάλυση υπαρξιακή του τι σημαίνει να γνωρίζεις «εν προσώπω» ή ως πρόσωπα. Μας παρέχει όμως τη βασική αρχή ότι υπάρχει ριζική διάκριση ως προς τη γνωσιολογία μεταξύ φύσεως και προσώπου, αφού την μεν φύση του Θεού δεν μπορείς με κανένα τρόπο να την γνωρίσεις, ενώ την προσωπική ύπαρξή Του μπορείς. Συνεπώς ο αποφατισμός ως προς τη φύση του Θεού δεν πρέπει να γενικεύεται σε αποφατισμό και αγνωσία ως προς την προσωπική Του ύπαρξη.

Πέρα από τη γενική αυτή αρχή της διακρίσεως μεταξύ της ουσίας του Θεού που είναι παντελώς ασύλληπτος και της προσωπικής – τριαδικής υπάρξεώς Του, που μας γνωρίζεται δια του Υιού εν Πνεύματι, οι Πατέρες δεν προσφέρεουν, όπως είπαμε, ανάλυση του τι σημαίνει να γνωρίζεις τον Θεόν «εν προσώπω Ιησού Χριστού» και ως Τριάδα προσώπων. Η ανάλυση αυτή δεν χρειάσθηκε να γίνει στην εποχή των Πατέρων, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να γίνει ποτέ εις τον αιώνα. Αντίθετα, χρέος της Δογματικής, όπως είπαμε στα πρώτα μαθήματα, είναι να προχωρεί σε ερμηνεία των δογμάτων, αρκεί να μην προδίδει ή διαστρέφει το πνεύμα των Πατέρων. Αυτό έκαμαν και όλοι οι μεγάλοι Πατέρες: ερμηνεύοντας τους προηγουμένους των, βάσει αναγκών της εποχής τους, προέβαιναν σε ανάλυση βασικών όρων.

Μια τέτοια ανάλυση που επέβαλαν ιστορικές ανάγκες σχετικά με το θέμα της Γνωσιολογίας, ήταν στην πατερική εποχή η διάκριση μεταξύ ουσίας και ενεργείας στο Θεό. Η διάκριση αυτή που εμφανίζεται αμυδρά στον Μέγα Αθανάσιο και σαφέστερη στους Καππαδόκες Πατέρες, αναπτύσσεται ως γνωστόν εκτενώς από τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά. Με τον τρόπο αυτόν διατηρείται η Πατερική αρχή του ακαταλήπτου της ουσίας του Θεού και προσφέρεται ως γνωσιολογική βάση η ενέργεια ή ενέργειες του Θεού. Έτσι και πάλι ο αποφατισμός περιορίζεται στην ουσία του Θεού. Τόσο τα πρόσωπα, όσο και οι ενέργειες του Θεού, άκτιστα και τα δύο, μας επιτρέπουν να γνωρίσουμε το Θεό και να θεολογήσουμε. Αλλά στην περίπτωση αυτή, όπως είδαμε στην ανάλυση που κάναμε, η γνώση δεν μπορεί να νοηθεί ως κατάληψη. Είναι ένα είδος γνώσεως που χρειάζεται ανάλυση προκειμένου να ερμηνευθεί η θέση των Πατέρων. Αυτή την ανάλυση επιχειρήσαμε πιο πάνω. http://www.oodegr.com/oode/dogmat1/doc_gn4b.htm ΕΛΠΙΖΩ ΝΑ ΚΑΛΥΦΤΗΚΑΤΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ!!!
<<ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΔΕΝ ΣΚΕΠΑΖΕΙ ΟΥΔΕΝ ΑΠΟ ΣΟΥ ΚΑΙ Η ΝΥΞ ΛΑΜΠΕΙ ΩΣ Η ΗΜΕΡΑ ΕΙΣ ΣΕ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΩΣ ΤΟ ΦΩΣ>>
Απάντηση

Επιστροφή στο “Γενικά θέματα”

cron