ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Όλη μας η ζωή είναι ένας παντοτινός πόλεμος πάνω στη γη και πρέπει να πολεμούμε πάντοτε μέχρι το τέλος της ζωής, όπως είπαμε στο ιε΄ κεφάλαιο του α΄ μέρους. Όμως η κύρια κι η πιο σπουδαία ημέρα του πολέμου είναι κατά την τελευταία ώρα του θανάτου. Διότι όποιος πέση κατά την ώρα εκείνη δεν μπορεί πλέον να σηκωθή. Και γι αυτό μη θαυμάσης. Γιατί αν ο εχθρός τόλμησε να πάη στον αναμάρτητο Κύριό μας στο τέλος της ζωής του, ίσως για να βρή και σε αυτόν κάποιο σφάλμα, όπως το είπε μόνος ο Κύριος, «έρχεται ο άρχοντας του κόσμου, αν και δεν έχει πάνω μου καμμία εξουσία» (Ιω. 14,30), πολύ περισσότερο τολμά να έρχεται στο τέλος της ζωής μας εναντίον μας που είμαστε αμαρτωλοί (110).

Γι αυτό εκείνο που πρέπει να κάνης για να βρεθής τότε καλά ετοιμασμένος, είναι το να πολεμής με ανδρεία αυτό τον καιρό της ζωής που σου δόθηκε: γιατί εκείνος που πολεμεί καλά στη ζωή αυτή με την καλή συνήθεια που έχει αποκτήσει, εύκολα κερδίζει την νίκη κατά την ώρα του θανάτου. Ακόμη να σκέπτεσαι πολλές φορές τον θάνατο με προσοχή. Γιατί όταν έλθη θα φοβηθής λιγότερο και ο νους σου θα είναι ελεύθερος και πρόθυμος για τον πόλεμο. Οι άνθρωποι του κόσμου αποφεύγουν το λογισμό αυτό και την μνήμη του θανάτου, για να μη κόψουν την όρεξι και την επιθυμία που έχουν στα γήινα πράγματα, στα οποία είναι προσκολημένοι και λυπούνται αν σκεφθούν ότι θα τα εγκαταλείψουν. Γι αυτό και δεν λιγοστεύει η άτακτη κλίσι που έχουν στα πράγματα, αλλά αποκτάει περισσότερη δύναμι. Γι αυτό και όταν πρόκειται να χωρισθούν από τη ζωή αυτή και από τα τόσο αγαπητά τους πράγματα, αισθάνονται μεγάλη και ανεκδιήγητη λύπη και δοκιμάζουν ένα μεγάλο πόνο.

Λοιπόν για να κάνης εσύ καλύτερα αυτήν την απαραίτητη προετοιμασία, πρέπει με το λογισμό σου να βρεθής μόνος σου μερικές φορές, χωρίς καμμία βοήθεια, εκτεθειμένος μέσα στις στενοχώριες του θανάτου και να σκεφθής εκείνα που μπορούν να σε πολεμήσουν τον καιρό εκείνο. Εδώ θα σου μιλήσω για την θεραπεία αυτών, για να μπορέσης να αντιμετωπίσης καλύτερα εκείνην την τελευταία στενοχώρια. Γιατί το κτύπημα εκείνο κι ο πόλεμος εκείνος που πρόκειται να γίνη μία φορά, όποιος πρόκειται να τον κάνη, πρέπει να τον γνωρίζει καλά, για να μη σφάλη κατά τη στιγμή εκείνη, διότι μετά δεν υπάρχει τόπος για διόρθωσι.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι΄ Ποιές είναι οι τέσσερες προσβολές που μας φέρνουν οι εχθροί μας κατά την ώρα του θανάτου. Και πρώτα η προσβολή της πίστεως και η θεραπεία της.

Τέσσερις είναι οι κυριώτερες προσβολές και πιο επικίνδυνες με τις οποίες συνηθίζουν να μας πολεμούν οι εχθροί μας δαίμονες κατά την ώρα του θανάτου. Ο πόλεμος που μας κάνουν εναντίον της πίστεως, η απόγνωσις, η κενοδοξία και τα διάφορα φαντάσματα και οι μεταμορφώσεις των δαιμόνων σε Αγγέλους φωτός.

Όσο για την πρώτη προσβολή σου λέγω ότι αν αρχίση ο εχθρός να σε πολεμά με τα ψεύτικα επιχειρήματά του βάζοντας στο νού λογισμούς απιστίας, φύγε αμέσως από το νού σου στη θέλησί σου λέγοντας: «Πήγαινε πίσω μου Σατανά, πατέρα του ψεύδους, διότι εγώ δεν θέλω καθόλου να σε ακούσω, διότι μου είναι αρκετό να πιστεύω εκείνο που πιστεύει η αγία μου εκκλησία».

Και μην αφήσης καθόλου τόπο στην καρδιά σου στους λογισμούς της απιστίας, όπως αναφέρεται: «Εάν Πνεύμα του εξουσιάζοντος, δηλαδή του εχθρού, σου επιτεθή, μην μετακινηθής από την θέσι σου» (Εκκλ. 10,4). Αυτούς τους λογισμούς να τους θεωρής ως κινήσεις του διαβόλου που προσπαθεί την ώρα εκείνη να σε σκανδαλίση. Κι αν δεν μπορής να στηρίξης το νού σου, στάσου με ανδρεία και μένε σταθερός με την θέλησί σου για να μην πέσης σε κανένα λογισμό ή και σε κανένα ρητό της Αγίας Γραφής, το οποίο θα σου προσφέρη ο εχθρός. Γιατί, όσα ρητά της Αγίας Γραφής κι αν σου θυμίση την ώρα εκείνη, είναι ακρωτηριασμένα (ελλιπή), προσφέρονται με κακό σκοπό, άσχημα εξηγημένα κι αν ακόμη φαίνωνται καθαρά, καλά και φανερά.

Κι αν ο πονηρός όφις σε ρωτήση και σου πή με τον λογισμό τι πιστεύει η εκκλησία, καταφρόνησέ τον εντελώς και μην του αποκριθής. Αλλά βλέποντας το ψεύδος και την πονηριά του και ότι προσπαθεί να σε πιάση με τα λόγια, πίστευε χωρίς καμμία αμφιβολία με όλη σου την καρδιά. Σε περίπτωσι πάλι που είσαι δυνατός στην πίστι και έχεις δυνατό λογισμό και θέλεις να κάνης τον εχθρό να καταντροπιασθή, απάντησέ του ότι η αγία μου εκκλησία πιστεύει στην αλήθεια. Κι αν σου πή ποιά είναι αυτή η αλήθεια, να του απαντήσης: εκείνο που πιστεύει αυτή. Πάνω από όλα κράτα την καρδιά σου πάντοτε σταθερή και προσεκτική και στραμμένη προς τον Εσταυρωμένο λέγοντας: «Θεέ μου, Ποιητά μου και Λυτρωτά μου, βοήθησέ με γρήγορα και μην παραχωρήσης να πέσω ποτέ από την αλήθεια της αγίας σου πίστεως. Αλλά ευδόκησε, όπως με την χάρι σου γεννήθηκα στην αλήθεια αυτή, έτσι να τελειώσω και την θνητή μου ζωή σ αυτήν προς δόξαν του ονόματός σου».

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ΄ Η προσβολή της απογνώσεως και η ιατρεία της.

Η δεύτερη προσβολή με την οποία ο πονηρός προσπαθεί εντελώς να μας καταβάλλη, είναι ο φόβος που μας προξενεί με την ενθύμησι των αμαρτιών μας, για να μας κάνη να γκρεμισθούμε στον βυθό της απογνώσεως και της απελπισίας.

Εσύ λοιπόν, αδελφέ μου, και στον κίνδυνο αυτόν, κράτησε τον εαυτό σου σταθερό σ αυτόν τον βέβαιο κανόνα, δηλαδή ότι η ενθύμησις των αμαρτιών μας τότε είναι από την χάρι του Θεού και αποσκοπεί στη σωτηρία μας, όταν σε ταπεινώνη και σε κάνη να αισθάνεσαι πόνο στην καρδιά και λύπη, διότι λύπησες τον Θεό, και όταν σε κάνη να έχης ελπίδα και θάρρος στην αγαθότητα του Θεού. Όταν όμως η ενθύμησις αυτή σε ενοχλή και σε οδηγή σε απιστία και μικροψυχία και σε κάμνει να σκέπτεσαι ότι είσαι κολασμένος και ότι για σένα δεν υπάρχει πλέον καιρός σωτηρίας, γνώριζε ότι προέρχεται από τον διάβολο. Γι αυτό ταπεινώσου και έλπιζε περισσότερο στον Θεό. Και με τον τρόπο αυτόν θα νικήσης τον εχθρό με τα όπλα του και θα δοξάσης τον Θεό.

Ναί, πρέπει αδελφέ, να λυπάσαι κάθε φορά που θυμάσαι τις αμαρτίες σου και να πονάς που έχασες την χάρι του Θεού, αλλά όμως να έχης θάρρος στο πάθος του και να ζητάς συγχώρεσι. Ακόμη αν σου φαίνεται ότι ο ίδιος ο Θεός σου λέγει ότι δεν είσαι από τα πρόβατά του, εσύ με κανένα τρόπο δεν πρέπει να χάσης την ελπίδα και το θάρρος που έχεις σ αυτόν, αλλά ταπεινά να του λέγης: «Ναί, έχεις δίκαιο, Θεέ μου, να με αποδοκιμάσης για τις αμαρτίες μου. Αλλά εγώ έχω μεγαλύτερο θάρρος στην ευσπλαγχνία σου ότι θα με συγχωρέσης. Γι αυτό και ζητώ από σένα την σωτηρία αυτού του ταλαιπώρου πλάσματός σου, το οποίο καταδικάσθηκε βέβαια από την κακία του, αλλά λυτρώθηκε με την τιμή του αγίου αίματός σου. Θέλω, λυτρωτά μου, να σωθώ, για δόξα δική σου με την ελπίδα της αμέτρητης ευσπλαγχνίας σου. Γι αυτό και αφήνομαι όλος στα χέρια σου και ας γίνη σ εμένα ό,τι σου είναι αρεστό. Διότι εσύ είσαι ο μόνος μου Κύριος. Κι αν ακόμη με θανατώσης, εγώ στηρίζω σε σένα τις ζωντανές μου ελπίδες».

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΒ΄ Η προσβολή της κενοδοξίας και η ιατρεία της

Η τρίτη προσβολή είναι της κενοδοξίας και της εκτιμήσεως με την οποία έχεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου και στα έργα σου για να σωθής. Γι αυτό πάντοτε και ιδιαίτερα εκείνη την τελευταία ώρα του θανάτου μην αφήσης τον νού σου να σκεφθή ούτε την παραμικρή εκτίμησι του εαυτού σου, ούτε των έργων σου, κι αν ακόμη κατώρθωσες όλες τις αρετές των αγίων. Αλλά η εκτίμησί σου ας είναι στον Θεό ελπίζοντας καθαρά στην ευσπλαγχνία του και στα έργα της ζωής του και του πάθους του για να σωθής. Πάντοτε μπροστά στα μάτια σου να ξευτελίζης τον εαυτό σου, μέχρι την τελευταία σου αναπνοή. Κι αν τύχη να σκεφθής κάποιο καλό σου έργο, αναγνώριζε μόνο τον Θεό, ότι εκείνος είναι που το έκανε και όχι εσύ, και ότι προήλθε από εκείνον μόνον.

Να προστρέχης, ναί, στην βοήθεια του Θεού. Αλλά να μην περιμένης να την λάβης τάχα επειδή το αξίζεις και για τους πολλούς σου και μεγάλους αγώνες που έκανες και νίκησες. Στάσου πάντοτε σε έναν άγιο φόβο, ομολογώντας ειλικρινά ότι όλες σου οι προβλέψεις και οι προμήθειες και όλοι οι κόποι και οι αγώνες σου θα ήταν μάταιοι, αν δεν βοηθούσε και αν δεν τους έπαιρνε ο Θεός κάτω από την σκιά των πτερύγων του· να έχης όλη σου την ελπίδα μόνο στην υπεράσπισί του.

Αν ακολουθής αυτές τις παραγγελίες, δεν θα μπορέσουν οι εχθροί να φανούν ανώτεροι από σένα κατά την ώρα του θανάτου. Αλλά θα σου ανοιχθή ο δρόμος για να περάσης με χαρά από την γη και την εξορία αυτή στην επουράνια Ιερουσαλήμ, στην γλυκειά πατρίδα. Βλέπε και το λβ΄ κεφάλαιο του α΄ μέρους, όπου θα βρής εκτενέστερα την ιατρεία της κενοδοξίας και της υπερηφανείας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΓ΄ Η προσβολή των φαντασιών και η ιατρεία της

Αν ο πονηρός και πείσμων εχθρός μας, που δεν κουράζεται ποτέ να μας πειράζη, ήθελε κάποτε να σε πολεμήση και ιδιαίτερα κατά την ώρα του θανάτου με κάποιες ψεύτικες εμφανίσεις και με μεταμορφώσεις σε Άγγελο φωτός, εσύ να παραμένης σταθερός στην γνώσι της ταπεινότητος και της μηδαμινότητος του εαυτού σου. Και να πής με σταθερή καρδιά και τόλμη: «Να μεταστραφής άθλιε στο δικό σου το σκοτάδι, διότι εγώ δεν έχω ανάγκη από οράματα, ούτε από τίποτε άλλο, παρά από την ευσπλαγχνία του Ιησού μου και από τις δεήσεις και ικεσίες της Αειπαρθένου Μαρίας και των άλλων αγίων». Αλλά και αν με πολλά σημάδια καταλάβης ότι τα οράματα αυτά είναι αληθινά και προέρχονται από τον Θεό, παρ όλα αυτά εσύ να αποστρέφεσαι πάντοτε και να τα διώχνης όσο μπορείς μακριά σου. Και να μη φοβηθής μήπως δεν αρέση στον Θεό η αποστροφή αυτή που κάνεις, σκεπτόμενος την αναξιότητά σου. Γιατί αν τα οράματα αυτά είναι από τον Θεό, αυτός γνωρίζει καλά να σου τα ξεκαθαρίση και δεν θα του κακοφανή αν δεν τα δέχεσαι. Γιατί εκείνος που δίνει την χάρι στους ταπεινούς, δεν την αφαιρεί από αυτούς πάλι για πράξεις που κάνουν οι ίδιοι εξ αιτίας της ταπεινώσεως.

Αυτά είναι τα πιο συνηθισμένα όπλα που συνηθίζει ο εχθρός να χρησιμοποιή εναντίον μας εκείνην την τελευταία ώρα του θανάτου. Αλλά και τον καθένα τον πολεμεί σύμφωνα με τις προσωπικές του κλίσεις και τα πάθη που έχει, στα οποία γνωρίζει ότι συχνότερα υποκύπτει. Γι αυτό, αγαπητοί, προτού να πλησιάση η φοβερή εκείνη ώρα του μεγάλου πολέμου, πρέπει να οπλισθούμε εναντίον των πλέον δυνατών παθών που μας κυριεύουν περισσότερο και να πολεμούμε με ανδρεία, για να διευκολύνουμε τότε τον καιρό εκείνο την νίκη, που μας παίρνει κάθε άλλον καιρό.