ΠΛΑΝΗΤΕΣ



Στην παραπάνω εικόνα βλέπετε τους 9 πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος με σειρά ως προς την απόστασή τους από τον ήλιο. (Ο Ερμής ο πιο κοντινός, ο Πλούτωνας ο πιο μακρινός). Η σειρά μεγέθους των πλανητών στην εικόνα είναι ίδια με την πραγματική σειρά μεγέθους τους.

Παρακάτω ακολουθεί ένας πίνακας με στοιχεία για κάθε πλανήτη ξεχωριστά καθώς και με πληροφορίες για το πώς μπορεί κανείς να τους παρατηρήσει. (Νέοι δορυφόροι πλανητών ανακαλύπτονται συνεχώς οπότε τα παρακάτω στοιχεία μπορεί να μην είναι εντελώς καινούρια).



Ερμής

Ο Ερμής είναι ένας από τους εσωτερικούς πλανήτες, δηλαδή αυτούς που είναι πιο κοντά στον ήλιο από ότι η γη. Είναι ο δεύτερος πιο μικρός πλανήτης και ο πιο κοντινός στον ήλιο.


Διάμετρος (km) 4878
Μάζα (kg) 3,3x10 23
Αποστ. από Ηλιο (A.U) 0,387
Θερμοκρασία (C) 179
Δορυφόροι -
Πώς να τον παρατηρήσουμε Ο Ερμής είναι συχνά ορατός με το γυμνό μάτι αλλά κάποιες φορές απαιτεί κιάλια ή τηλεσκόπιο. Είναι πάντα κοντά στον ήλιο οπότε είναι συνήθως ορατός λίγο πριν ανατείλει ο ήλιος ή λίγο αφού δύσει. Δεν μπορεί κανείς να παρατηρήσει δομή στον Ερμή ωστόσο μπορεί να παρατηρήσεις τις φάσεις του ή άλλα φαινόμενα όπως η πρόσφατη διάβασή του μπροστά από την ήλιο.

--------------------------------------------------------------------------------

Αφροδίτη

Η αφροδίτη είναι ο πιο κοντινός πάνήτη στη Γη καθώς και ο πρώτος που παρατηρήθηκε με διαστημικές αποστολές. Στον νυχτερινό ουρανό παρουσιάζεται λαμπρότερη από οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο μετά το φεγγάρι.

Διάμετρος (km) 12104
Μάζα (kg) 4,87x10 24
Αποστ. από Ηλιο (A.U) 0,723
Θερμοκρασία (C) 453
Δορυφόροι -
Πώς να την παρατηρήσουμε Η αφροδίτη είναι πάντα ορατή με το γυμνό μάτι και ξεχωρίζει στον ουρανό για το πολύ λαμπρό άσπρο φως της. Δεν μπορεί κανείς να διακρίνει δομή στον πλανήτη με ένα τηλεσκόπιο αλλά αυτό που είναι χαρακτηριστικό είναι οι έντονες φάσεις που έχει η Αφροδίτη (όπως και το φεγγάρι) μιας και είναι εσωτερικός πλανήτης.

--------------------------------------------------------------------------------
Γη

Αυτός ο πλανήτης δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις! Η Γη, ένας σχετικά μικρός πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος, είναι όπως ξέρουμε μέχρι τώρα ο μόνος πλανήτης στον οποίο έχει αναπτυχθεί ζωή.


Διάμετρος (km) 12756
Μάζα (kg) 5,98x10 24
Αποστ. από Ηλιο (A.U) 1 (ορισμός της A.U.)
Θερμοκρασία (C) 20
Δορυφόροι 1 - Η σελήνη
Πώς να την παρατηρήσουμε Για ρίξτε μια ματιά γύρω σας!

--------------------------------------------------------------------------------

Αρης

Γνωστός και ως κόκκινος πλανήτης. Η φαντασία των ανθρώπων τον ήθελε από παλιά να κατοικείται αλλά πρόσφατες αποστολές έδειξαν ότι δεν υπάρχει ίχνος ζωής στον πλαν'ητη. Να σημειώσουμε ότι ο Αρης ήταν ο πρώτος πλανήτης στον οποίο προσγειώθηκε γήινο σκάφος.

Διάμετρος (km) 6787
Μάζα (kg) 6,42x10 23
Αποστ. από Ηλιο (A.U) 1,524
Θερμοκρασία (C) -20
Δορυφόροι 2 - Φόβος και Δείμος
Πώς να τον παρατηρήσουμε Ο Αρης είναι ορατός με το γυμνό μάτι σαν ένα κόκκινο λαμπρό αστέρι. Λόγω της αραιής του ατμόσφαιρας, είναι δυνατό να παρατηρήσει κανείς πολλά χαρακτηριστικά της επιφάνειάς του με τηλεσκόπιο, ειδκά όταν ο Αρης βρίσκεται κοντά στη Γη (όταν βρίσκεται σε αντίθεση). Οταν είναι μακριά, η παρατήρησή του με τηλεσκόπιο είναι πολύ πιο δύσκολη.

--------------------------------------------------------------------------------
Δίας

Ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος. Η μάζα του είναι δυόμιση φορές μεγαλύτερη από ότι η μάζα όλων των άλλων πλανητών μαζί. Σημαντικό του χαρακτηριστικό είναι η μεγάλη κόκκινη κηλίδα που υπάρχει στην ατμόσφαιρά του, ένας τεράστιος αντικυκλώνας.


Διάμετρος (km) 142800
Μάζα (kg) 1,9x10 27
Αποστ. από Ηλιο (A.U) 5,203
Θερμοκρασία (C) -150
Δορυφόροι 16 - Οι 4 μεγαλύτεροι είναι οι Γανυμήδης, Ιώ, Ευρώπη, Καλλιστώ. Ο Γανυμήδης αν και δορυφόρος είναι μεγαλύτερος ακόμα και από τους πλανήτες Ερμή και Πλούτωνα. Οι υπόλοιποι δορυφόροι είναι οι: Αδράστεια, Μήτις, Αμάλθεια, Θίβη, Λήδα, Ιμαλία, Λυσιθέα, Ιλάειρα, Ανάγκη, Κάρμη, Πασιφάη, Σινώπη.
Πώς να τον παρατηρήσουμε Ο Δίας είναι ιδιαίτερα λαμπρός στον νυχτερινό ουρανό, ο πιο λαμπρός μετά την Αφροδίτη. Εχει κιτρινωπό χρώμα που ξεχωρίζει. Με κιάλια μπορεί κανείς να δει τους 4 μεγαλύτερους δορυφόρους του ενώ με τηλεσκόπιο μπορεί να παρατηρήσει πολλά χαρακτηριστικά της ατμόσφαιράς του με κυριότερο την εντυπωσιακή κόκκινη κηλίδα και τις ζώνες της ατμόσφαιράς του.

--------------------------------------------------------------------------------

Κρόνος

Ο Κρόνος είναι σίγουρα ο πιο όμορφος από τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Ξεχωρίζει για τους δακτύλιους από σκόνη και πέτρες που έχει γύρω του. Ο Κρόνος είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος.

Διάμετρος (km) 120660
Μάζα (kg) 5,29x10 26
Αποστ. από Ηλιο (A.U) 9,539
Θερμοκρασία (C) -180
Δορυφόροι Εχει 17 δορυφόρους (πιο πολλούς από οποιοδήποτε άλλον πλανήτη) διαφόρων μεγεθών. Ο μεγαλύτερος είναι ο Τιτάνας ο οποίος είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος δορυφόρος του ηλιακού μας συστήματος και είναι μεγαλύτερος ακόμα και από τον Ερμή. Οι υπόλοιποι δορυφόροι είναι οι εξής: Ατλας, Επιμηθέας, Ιανός, Μίμας, Εγκέλαδος, Τηθύς, Τελεστώ, Καλυψώ, Διώνη, Διώνη Β, Ρέα, Υπερίωνας, Ιαπετός, Φοίβη, 1980 S26, 1980 S27.
Πώς να τον παρατηρήσουμε Ο Κρόνος είναι ορατός με γυμνό μάτι σαν ένα αστέρι. Ομως το πιο εντυπωσιακό είναι όταν τον παρατηρεί κανείς με ένα τηλεσκόπιο. Ακόμα και με ένα μικρό τηλεσκόπιο μπορεί κανείς να παρατηρήσει τους δακτυλίους του, ένα από τα πιο ωραία θεάματα της ερασιτεχνικής αστρονομίας. Με μέτριο τηλεσκόπιο μπορεί κανείς να δει και το χώρισμα Κασσίνι που χωρίζει τους δακτυλίους και με μεγαλύτερο ακόμα και κάποια δομή στην αντμόσφαιρά του. Ο Τιτάνας είναι ορατός με κιάλια ενώ με τηλεσκόπιο είναι ορατοί και άλλοι δορυφόροι.

--------------------------------------------------------------------------------
Ουρανός

Ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα, μόλις το 1781 από τον Γουίλιαμ Χέρσελ αφού είναι μόλις ορατός με το γυμνό μάτι και δεν είχε παρατηρηθεί στην αρχαιότητα. Ξεχωρίζει για το πράσινο χρώμα του.


Διάμετρος (km) 51118
Μάζα (kg) 8,68x10 25
Αποστ. από Ηλιο (A.U) 19,18
Θερμοκρασία (C) -220
Δορυφόροι Εχει 15, με πιο λαμπρούς τους εξής: Μιράντα, Αριέλ, Ουμπριέλ, Τιτάνια, Ομπερόν.
Πώς να τον παρατηρήσουμε Είναι μόλις ορατός με το γυμνό μάτι και δύσκολο να εντοπιστεί. Με ένα μεσαίου μεγέθους τηλεσκόπιο το μόνο που μπορεί να δει κανείς είναι ένας μικρός πράσινος δίσκος.

--------------------------------------------------------------------------------

Ποσειδώνας

Ανακαλύφθηκε θεωρητικά πριν παρατηρηθεί με τηλεσκόπιο από την βαρυτική του επίδραση στον Ουρανό το 1843 ενώ παρατηρήθηκε πρώτη φορά το 1846.

Διάμετρος (km) 49528
Μάζα (kg) 1,02x10 26
Αποστ. από Ηλιο (A.U) 30,06
Θερμοκρασία (C) -220
Δορυφόροι 8 δορυφόροι με μοναδικό σημαντικού μεγέθους τον Τρίτωνα ενώ άξια αναφοράς είναι και η Νηρηίδα.
Πώς να τον παρατηρήσουμε Ο Ποσειδώνας δεν είναι ορατός με γυμνό μάτι. Φαίνεται σαν ένα αστέρι με κιάλια και σαν ένας μικρός μπλε δίσκος με τηλεσκόπιο.

--------------------------------------------------------------------------------
Πλούτωνας

Ο μικρότερος πλανήτης (είναι πιο μικρός ακόμα και από την σελήνη) και ο πιο απομακρυσμένος από τον ήλιο. Ανακαλύφθηκε μόλις το 1930. Πρόσφατα, υπήρχαν διενέξεις στους επιστημονικούς κύκλους για το αν θα πρεπει να συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πλανήτες μιας και τα χαρακτηριστικά του μοιάζουν πιο πολύ στους αστεροειδείς.


Διάμετρος (km) 2300
Μάζα (kg) 1,29x10 22
Αποστ. από Ηλιο (A.U) 39,53
Θερμοκρασία (C) -240
Δορυφόροι Εχει έναν δορυφόρο, τον Χάροντα. Πολλοί τους χαρακτηρίζουν ως σύστημα πλανητών μιας και ο Χάροντας δεν διαφέρει πολύ σε μάζα από τον Πλούτωνα.

Βροχές διαττόντων και μετεωρίτες

Πολλών ειδών στερεά σώματα περιφέρονται στο ηλιακό μας σύστημα κινούμενα σε διάφορες ακατάστατες τροχιές. Τα σώματα αυτά μπορεί να είναι κομμάτια από κομήτες ή υπολείματα από συγκρούσεις αστεροειδών. Οταν στην κίνησή τους μέσα στο ηλιακό σύστημα συναντήσουν την γη τότε κατά την είσοδό τους στην ατμόσφαιρα (που γίνεται με πολλά χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο) φλέγονται και στην συνέχεια εξαερώνονται αφήνοντας ένα φωτεινό σημάδι στον ουρανό. Τότε έχουμε τον λεγόμενο διάττοντα αστέρα, το γνωστό μας "αστέρι που πέφτει". Καμμιά φορά, αν το κομάτι που εισέρχεται σην ατμόσφαιρα είναι μεγάλο μπορεί να παρουσιαστεί με την μορφή βολίδας (fireball) όπου δίνει ένα εντυπωσιακό και πολύ πιο λαμπρό ίχνος από τον διάττοντα αστέρα.


Μπορείτε να δείτε ένα σύντομο βίντεο με μία βολίδα να εισέρχεται στην ατμόσφαιρα της γης κάνοντας κλικ εδώ.



Διάττονες αστέρες μπορούμε να παρατηρήσουμε τυχαία σχεδόν οποιαδήποτε νύχτα του χρόνου. Ωστόσο, καμιά φορά μια ομάδα μετεώρων (γενικός όρος που περιγράφει και τους διάττοντες αστέρες και τις βολίδες) συναντούν την γη μαζικά από την ίδια διεύθυνση. Τότε έχουμε την λεγόμενη βροχή διαττόντων ή βροχή μετεώρων. Κάθε βροχή διαττόντων φαίνεται ότι ξεκινά από ένα συγκεκριμένο σημείο στον ουρανό που ονομάζεται ακτινοβόλο σημείο (radiant) και παίρνει το όνομά της από τον αστερισμό στον οποίο ανήκει το ακτινοβόλο σημείο. Για παράδειγμα, μια βροχή διαττόντων που έχει το ακτινοβόλο σημείο στον αστερισμό του Λέοντα ονoμάζεται βροχή των Λεοντιδών αστέρων


Οι περισότερες βροχές διαττόντων είναι προβλέψιμες και συμβαίνουν την ίδια περίπου ημερομηνία κάθε χρόνο. Ωστόσο, ενώ κάποιες από αυτές έχουν την ίδια ένταση κάθε χρόνο, κάποιες άλλες μπορεί να παρουσιάζονται με μεγάλες διαφορές στην έντασή τους από χρόνο σε χρόνο, δίνοντας άλλες φορές λίγους διάττοντες αστέρες και άλλες φορές εντυπωσιακές βολίδες. Το πιο σπουδαίο χαρακτηριστικό που περιγράφει την ένταση μιας βροχής διαττόντων είναι ο μέγιστος αριθμός των διαττόντων που είναι ορατοί μέσα σε μία ώρα από έναν παρατηρητή που κοιτάζει στο ζενίθ υπό ιδανικές συνθήκες. Ο αριθμός αυτός είναι γνωστός και ως ZHR και είναι ο αριθμός που θα χρησιμοποιούμε για να πειριγράφουμε την ένταση μιας βροχής διαττόντων.


Επειδή μια βροχή διαττόντων κρατάει συνήθως μερικές μέρες, αυτό που μας ενδιαφέρει κυρίως είναι η ώρα της μέγιστης έντασης που κρατάει συνήθως μερικές ώρες. Εκείνη είναι και η ώρα που μπορείτε κι εσείς να πρατηρήσετε. Να μερικές συμβουλές για την καλύτερη παρατήρηση των βροχών διαττόντων:
-να είστε όσο το δυνατόν μακριά από φώτα γιατί μειώνουν κατά πολύ τον αριθμό αστέρων που θα δείτε
-να ντύνεστε πάντα καλά γιατί μπορεί να κρυώσετε πριν καλά καλά το καταλάβετε
-να κοιτάτε ψηλά στον ουρανό κοντά στο ζενίθ και προς την διεύθυνση που βρίσκεται ο αστερισμός με το ακτινοβόλο σημείο

Ας δούμε τώρα έναν πίνακα που συνοψίζει τις σημαντικότερες βροχές διαττόντων του 2002. Στον πίνακα αυτό μπορείτε να δείτε την ημερομηνία μέγιστης αναμενόμενης δραστηριότητας (για την οποία ισχύει ο μέγιστος αριθμός), τον αστερισμό στον οποίο θα βρίσκεται το ακτινοβόλο σημείο της βροχής, την περίοδο κατά την οποία θα υπάρχει δραστηριότητα από την συγκεκριμένη βροχή, τον μέγιστο αριθμών διαττόντων ανά ώρα και την ταχύτητα των διαττόντων. Η ταχύτητα των διαττόντων υποδηλώνει και το πόσο γρήγορα θα φαίνονται ότι διασχίζουν τον ουρανό με τα 40 km/s να είναι μια μέση ταχύτητα.

Οι σημαντικότερες βροχές διαττόντων του 2003


Ημερομηνία
Μέγιστου Αστερισμός Περίοδος
δραστηριότητας Διάττοντες/ώρα
(ZHR) Ταχύτητα διαττόντων
σε km/s

4 Ιανουαρίου Βοώτης 1/1-5/1 120 41
14 Μαρτίου Γνώμων 25/2-22/3 8 56
24 Μαρτίου Παρθένος 25/1-15/4 5 30
22 Απριλίου Λύρα 16/4-25/4 18 49
6 Μαϊου Υδροχόος 19/4-28/5 60 66
27 Ιουνίου Βοώτης 26/2-2/7 ? 18
28 Ιουλίου Υδροχόος 12/7-19/8 20 41
13 Αυγούστου Περσέας 17/7-24/8 110 59
1 Σεπτεμβρίου Ηνίοχος 25/8-5/9 10 66
8 Σεπτεμβρίου Ηνίοχος 5/9-10/10 6 64
9 Οκτωβρίου Δράκων 6/10-10/10 ? 20
21 Οκτωβρίου Ωρίων 2/10-7/11 20 66
5 Νοεμβρίου Ταύρος 1/10-25/11 5 27
12 Νοεμβρίου Ταύρος 1/10-25/11 5 29
18 Νοεμβρίου Λέων 14/11-21/11 100+ 71
22 Νοεμβρίου Μονόκερως 15/11-25/11 5-100 65
7 Δεκεμβρίου Πρύμνη 1/12-15/12 10 40
14 Δεκεμβρίου Δίδυμοι 7/12-17/12 120 35
23 Δεκεμβρίου Μικρή Αρκτος 17/12-26/12 10 33


(Τα δεδομένα είναι από τον διεθνή οργανισμό μετεώρων)

Τα Αστέρια

Τα αστέρια είναι τα πρώτα αντικείμενα που βλέπει κανείς όταν κοιτάζει τον νυχτερινό ουρανό. Ο αριθμός τους είναι πραγματικά τεράστιος, υπάρχουν δισεκατομύρια. Ωστόσο με ορατό μάτι είναι ορατά μόνο 3000 στην καλύτερη περίπτωση (δηλαδή μακριά από τα φώτα των πόλεων και για ανθρώπους με ικανή όραση). Ολα τα αστέρια που βλέπουμε ανήκουν στον γαλαξία μας. Και οι υπόλοιποι γαλαξίες αποτελούνται από αστέρια αλλά λόγω της μεγάλης απόστασης δεν μπορούμε να διακρίνουμε σε αυτούς ξεχωριστά αστέρια. Πολλά από τα αστέρια που βλέπουμε είναι διπλά ή πολλαπλά. Πολλές φορές τυχαίνει δύο αστέρια, που δεν είναι αναγκαίο να βρίσκονται κοντα μετάξύ τους αλλά απλά βρίσκονται και τα δύο πάνω στην ίδια νοητή ευθεία από την γη προς αυτά, να είναι ορατά ως ένα άστέρι με γυμνό μάτι αλλά να διαχωρίζονται σε δύο αστέρια με ένα τηλεσκόπιο. Τα αστέρια που είναι ορατά είναι διαφόρων ηλικιών, μεγεθών, χρωμάτων, λαμπροτήτων, αποστάσεων από εμάς.

Ακόμα και τα πιο κοντινά από αυτά απέχουν από εμάς αποστάσεις απαγορευτικές για την σημερινή τεχνολογία. Τα πιο νέα αστέρια έχουν ηλικία ...μόλις μερικών χιλιάδων ετών ενώ άλλα αστέρια έχουν ηλικία πολλών εκατομμυρίων ετών.

Για να περιγράψουμε την λαμπρότητα των αστέρων χρησιμοποιούμε το φαινόμενο και το απόλυτο μέγεθος. Το μέγεθος είναι μία λογαριθμική κλίμακα που μετράει πόσο λαμπρό είναι ένα αστέρι. Το φαινόμενο μέγεθος μετράει πόσο λαμπρό φαίνεται σε εμάς ενώ το απόλυτο πόσο λαμπρό είναι πράγματι. Αυτά τα δύο δεν συμπίπτουν καθώς μπορεί ένα αστέρι να φαίνεται σε εμάς τους γήινους πιο λαμπρό επειδή είναι πολύ κοντά μας από ότι ένα λαμπρότερο άστρο που όμως είναι μακριά μας. Δεν είναι όλα τα αστέρια σταθερής λαμπρότητας, υπάρχουν και οι μεταβλητοί αστέρες που οι λαμπρότητά τους αλλάζει με το χρόνο. Πολλοί ερασιτέχνες αστρονόμοι έχουν σαν αγαπημένη ασχολία την παρατήρηση των μεταβλητών αστέρων και την εκτίμηση του μεγέθους τους.

Αν παρατηρήσετε πολλά αστέρια θα δείτε ότι δεν είναι όλα άσπρες κουκίδες. Ναι, τα αστέρια έχουν χρώματα, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο έντονα. Αυτό εξαρτάται κατά μεγάλο βαθμό από την ηλικία του αστεριού αλλά και από την θερμοκρασία του. Ετσι, κόκκινα αστέρια όπως ο Αρκτούρος ή ο Μπετελγκέζ είναι μεγάλης ηλικίας και πιο ψυχρά ενώ μπλε αστέρια όπως τα αστέρια των Πλειάδων είναι νέα αστέρια.



Τα 25 Λαμπρότερα Αστέρια Του Ουρανού
Παρακάτω ακολουθεί ένας πίνακας με τα 25 λαμπρότερα αστέρια του ουρανού. Δίνεται επίσης το λατινικό τους όνομα, ο αστερισμός όπου ανήκουν, φαινόμενη και απόλυτη λαμπρότητα καθώς και η απόστασή τους σε έτη φωτός

Όνομα Λατ. Όνομα Αστερισμός Φ. Μέγεθος Απ. Μέγεθος Απόσατση (LY*)
1. Σείριος Sirius α Μεγάλου Κυνός -1,46 +1,4 8,7
2. Κάνωβος Canopus α Τρόπιδος -0,72 -4,7 1200
3. Ρίγκελ Κενταύρου Rigel Kentaurus α Κενταύρου -0,27 +4,3 4,3
4. Αρκτούρος Arcturus α Βοώτη -0,04 -0,2 36
5. Βέγα Vega α Λύρας 0,03 +0,5 26
6. Αιξ Capella α Ηνίοχου 0,08 -0,6 42
7. Ρίγκελ Rigel β Ωρίωνα 0,1 -7,0 910
8. Προκύων Procyon α Μικρού Κυνός 0,38 +2,7 11,3
9. Αχερνάρ Achernan α Ηριδανού 0,5 -2,2 85
10. β Κενταύρου β Centauri β Κενταύρου 0,6 -3,5 460
11. Αλταίρ Altair α Αετού 0,77 +2,3 16
12. Μπετελγκέζ Betelgeuse α Ωρίωνα 0,57v -6,0 310
13. Αλδεβαράν Aldebaran α Ταύρου 0,9 68
14. Α σταυρού α Crucis α Σταυρού 0,9 -3,5 369
15. Αντάρης Antares α Σκορπιού 0,98 -4,7 330
16. Στάχυς Spica α Παρθένου 1 -3,4 260
17. Πολυδεύκης Pollux β Διδύμων 1,1 +1,0 36
18. Φομαλχούτ Fomalhaut α Νότιου Ιχθύος 1,2 +1,9 22
19. Ντένεμπ Deneb α Κύκνου 1,3 -7,3 1600
20. β Σταυρού β Crucis β Σταυρού 1,31 570
21. Βασιλίσκος Regulus α Λέοντος 1,4 -0,4 85
22. Αδάρα Adhara ε Μεγάλου Κυνός 1,5 -5,0 490
23. Κάστωρ Castor α Διδύμων 1,6 +0,8 45
24. λ Σκορπιού Shaula λ Σκορπιού 1,63 -3,4 988
25. Μπελατρίξ Bellatrix γ Ωρίωνα 1,66 -3,3 213

Οι αστερισμοί

Ο έναστρος νυχτερινός ουρανός όχι μόνο γοήτευε πάντα τους λαούς της γης σε όλες τις εποχές αλλά και ερέθιζε την φαντασία τους. Ετσι οι αρχαίοι λαοί άρχισαν να αναζητούν στον ουρανό σχήματα και μορφές ενώνοντας με νοητές γραμμές τα λαμπρότερα αστέρια. Χρησιμοποιώντας την φαντασία τους παρομοίασαν τις μορφές που σχηματίζονταν στον ουρανό με θεότητες, μυθικούς ήρωες, ζώα και αντικείμενα. Ετσι γεννήθηκαν οι αστερισμοί, δηλαδή ομάδες αστεριών στον ουρανό που βρίσκονται κοντά μεταξύ τους.

Ολοι οι λαοί είχαν τα δικά τους ονόματα για τους αστερισμούς ενώ οι πρώτες γραπτές αναφορές εμφανίζονται από τους Βαβυλώνιους και ύστερα από τους Ελληνες και τους Αραβες. Μεγάλες προσωπικότητες της Αρχαίας Ελλάδας όπως ο Ερατοσθένης, ο Ιππαρχος και ο Πτολεμαίος κατέγραψαν σε κείμενά τους καταλόγους με τους αστερισμούς όπως τους είχαν χωρίσει στην εποχή εκείνη μαζί με τους μύθους που τους συνόδευαν.

Στη πορεία της ιστορίας τα αστέρια του ουρανού χωρίστηκαν σε αστερισμούς με πολλές παραλλαγές ανάλογα με την εποχή και το μέρος της γης, με διαφορους αστερισμούς να προστίθενται ή να αφαιρούνται, να αλλάζουν οι μορφές ή τα όρια τους. Ετσι σε διαφορετικά σημεία της γης υπήρχαν διαφορετικές εκδοχές του ουρανού ενώ και ο κάθε ουρανογράφος έβαζε και την δική του πινελιά στους χάρτες του και σχημάτιζε αστερισμούς με την δική του φαντασία. Για να μπει μια τάξη στους αστερισμούς, το 1932 η Παγκόσμια Αστρονομική Ενωση συνεδρίασε και αποφάσισε να υιοθετήσει σαν παγκόσμια αποδεκτή την εκδοχή για τους αστερισμούς του Eugene Delporte ο οποίος είχε χωρίσει τον ουρανό σε 88 αστερισμούς με σαφώς καθορισμένα σύνορα.
Ετσι, σήμερα αναγνωρίζουμε στον ουρανό 88 αστερισμούς οι πιο πολλοί από τους οποίους έχουν τα ονόματα ηρώων της ελληνικής μυθολογίας.

Στην Ελλάδα δεν είναι ορατοί όλοι οι αστερισμοί (αυτό συμβαίνει μόνο στον ισημερινό) αλλά οι περισσότεροι από αυτούς. Οι αστερισμοί που είναι κοντά στον βόρειο ουράνιο πόλο (που δείχνει ο Πολικός Αστέρας) είναι αειφανείς δηλαδή είναι ορατοί οποιαδήποτε στιγμή καθόλη την διάρκεια του έτους. Τέτοιοι αστερισμοί είναι η Μικρή Αρκτος, η Μεγάλη Αρκτος και η Κασσιόπη. Αφανείς αστερισμοί είναι εκείνοι που βρίσκονται κοντά στον νότιο ουράνιο πόλο (ο οποίος ποτέ δεν είναι ορατός στην Ελλάδα) και δεν μπορεί να τους δει κανείς απο την χώρα μας. Τέλος, υπάρχουν οι αμφιφανείς αστερισμοί, που είναι και οι περισσότεροι, και οι οποίοι είναι ορατοί σε ορισμένες εποχές και αόρατοι σε άλλες. Ας δούμε τώρα έναν συνοπτικό κατάλογο που περιγράφει χονδρικά σε ποια εποχή ο κάθε αστερισμός είναι καλύτερα ορατός.



Αειφανείς αστερισμοί
(ορατοί σε όλες τις εποχές)
Χειμερινοί αστερισμοί

Ταύρος
Μεγάλη Αρκτος Ηνίοχος
Μικρή Αρκτος Δίδυμοι
Κηφεύς Ωρίων
Κασσιόπη Ηριδανός
Δράκων Μέγας Κύων
Καμηλοπάρδαλις
Μικρός Κύων
Λαγωός
Πρύμνη
Εαρινοί αστερισμοί
Θερινοί αστερισμοί

Κύκνος
Παρθένος Αετός
Λέων Λύρα
Βοώτης Σκορπιός
Θηρευτικοί Κύνες Οφιούχος
Καρκίνος Τοξότης
Κόμη Βερενίκης Ζυγός
Ηρακλής


Φθινοπωρινοί αστερισμοί

Πήγασος
Ανδρομέδα
Υδροχόος
Κριός
Κασσιόπη
Περσέας
Ιχθείς

Σας παραθέτουμε τώρα την πλήρη λίστα με όλους τους αστερισμούς, το ελληνικό τους όνομα, το λατινικό όνομα και την συντομογραφία τους.

Οι 88 Αστερισμοί

Ονομα Λατινικό όνομα Συντομογραφία
Αετός Aquila Aql
Αιγόκερως Capricornus Cap
Αλώπηξ Vulpecula Vul
Ανδρομέδα Andromeda And
Αντλία Antlia Ant
Αρκτος Μεγάλη Ursa Major UMa
Αρκτος Μικρή Ursa Minor UMi
Ασπίς Scutum Sct
Βέλος Sagita Sge
Βοώτης Bootes Boo
Βωμός Ara Ara
Γερανός Grus Gru
Γλύπτης Sculptor Scu
Γλυφείον Caelum Cae
Γνώμων Norma Nor
Δελφίνι Delphinus Del
Διαβήτης Circinus Cir
Δίδυμοι Gemini Gem
Δίκτυον Reticulum Ret
Δοράς Dorado Dor
Δράκων Draco Dra
Εξάς Sextans Sex
Ζυγός Libra Lib
Ηνίοχος Auriga Aur
Ηρακλής Hercules Her
Ηριδανός Eridanus Eri
Ινδός Indus Ind
Ιππάριον Equuleus Equ
Ιστία Vela Vel
Ιχθείς Pisces Psc
Ιχθύς Ιπτάμενος Volans Vol
Ιχθύς Νότιος Piscis Austrinus PsA
Καμηλοπάρδαλις Camelopardalis Cam
Κάμινος Formax For
Καρκίνος Cancer Cnc
Κασσιόπη Cassiopeia Cas
Κένταυρος Centaurus Cen
Κήτος Cetus Cet
Κηφεύς Cepheus Cep
Κόμη Βερενίκης Coma Berenices Com
Κόραξ Corvus Crv
Κρατήρ Crater Crt
Κριός Aries Ari
Κύκνος Cygnus Cyg
Κύνες Θηρευτικοί Canes Venatici CVn
Κύων Μέγας Canis Major CMa
Κύων Μικρός Canis Minor CMi
Λαγωός Lepus Lep
Λέων Leo Leo
Λέων Μικρός Leo Minor LMi
Λυγξ Lynx Lyn
Λύκος Lupus Lup
Λύρα Lyra Lyr
Μικροσκόπιον Microscopium Mic
Μονόκερως Monoceros Mon
Μυία Musca Mus
Οκρίβας Pictor Pic
Οκτάς Octans Oct
Οφιούχος Ophiuchus Oph
Οφις Serpens Ser
Παρθένος Virgo Vir
Περιστερά Columba Col
Περσεύς Perseus Per
Πήγασος Pegasus Peg
Πρύμνη Puppis Pup
Πτηνόν Apus Aps
Πυξίς Pyxis Pyx
Σαύρα Lacerta Lac
Σκορπιός Scorpius Sco
Σταυρός Νότιος Crux Cru
Στέφανος Βόρειος Corona Borealis CrB
Στέφανος Νότιος Corona Austalis CrA
Ταύρος Taurus Tau
Ταώς Ραvο Pav
Τηλεσκόπιον Telescopium Tel
Τοξότης Sagittarius Sgr
Τουκάνα Tucana Tuc
Τράπεζα Mensa Men
Τρίγωνον Triangulum Tri
Τρίγωνον Νότιον Triangulum Australe TrA
Τρόπις Carina Car
Υδρα Hydra Hya
Υδρος Hydrus Hyi
Υδροχόος Aquarius Aqr
Φοίνιξ Phoenix Phe
Χαμαιλέων Chamaeleon Cha
Ωρίων Orion Ori
Ωρολόγιον Herologium Her

ΟΙ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ ΚΑΘΕ ΜΗΝΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ