Βρισκόμαστε στο Βυζάντιο την εποχή του Λέοντος Γ’ του Ισαύρου. Ήταν αυτοκράτωρ από το 717 έως το 741. Αν και κατάφερε να αποκρούσει προσωρινά τους εξ ανατολής εχθρούς, στα υπόδουλα ελληνικά εδάφη σιγόβραζε η Επανάσταση των «Ελλαδικών» όπως την αποκαλούν οι βυζαντινές πηγές.
Σύμφωνα με παλαιότερους ιστορικούς, όπως ο A. Lombard, η καταστολή της Ελληνικής Επαναστάσεως ήταν μία προσπάθεια «αποκαθάρσεως» της βυζαντινής αυτοκρατορίας εκ μέρους του Λέοντος από το «μίασμα της ειδωλολατρίας».
Άλλοι ιστορικοί όπως ο Νικηφόρος Βρυέννιος θεώρησαν ότι μαζί με την Επανάσταση των Ελλήνων προς αποκατάσταση των Ιερών Βωμών και Ναών, στο επαναστατικό ρεύμα ενώθηκαν και κοινωνικοπολιτικές αξιώσεις, όπως η μείωση της φορολογίας.


Το σίγουρο πάντως είναι ότι η γενοκτονία 650.000 Ελλήνων από τους βυζαντινούς στρατιώτες έγινε υπό τις εντολές των χριστιανών επισκόπων, όπως γράφει στην βιογραφία του ο Ιερεύς του Διονύσου Κόρεσος, αντίτυπο της οποίας έχουν διασώσει οι Άραβες αντιγραφείς και λόγιοι.
Ο Ιερεύς Κόρεσος ήτο μαζί με τον Συνέστιο πρωτεργάτες και Εθνομάρτυρες της Επανάστασης.
Ο V. N. Zlatarski γράφει ότι ο Κόρεσος ξεκίνησε από την Αρκαδία και ο Συνέστιος από την Αθήνα.
Και οι δύο ξεσήκωσαν τους Έλληνες να πολεμήσουν τους Βυζαντινούς κατακτητές. Εκείνο τον καιρό το κράτος των Βυζαντινών είχε αποδυναμωθεί εξαιτίας των πολέμων κατά των Αράβων και οι Έλληνες θεώρησαν ότι ήταν η κατάλληλη ευκαιρία να εκδιώξουν τους Βυζαντινούς από τα Ελληνικά εδάφη.
Έτσι ζήτησαν στρατιωτική βοήθεια από τους Έλληνες της Δύσεως, κυρίως της Κάτω Ιταλίας. Είκοσι πέντε χιλιάδες Έλληνες από την Κάτω Ιταλία έσπευσαν να καταταγούν στον ελληνικό επαναστατικό στρατό του Κορέσου και του Συνεστίου όπως αναφέρει σε επιστολή του ο πάπας Γρηγόριος Β’.
Την ίδια στιγμή στο κέντρο του βυζαντινού κράτους, στην Νέα Ρώμη (Κωνσταντινούπολη), ξεσπούν ταραχές κατά του Λέοντος Γ’ που φτάνουν σε ανοικτή στάση όπως αναφέρει ο Θεοφάνης. Οι στασιαστές, γράφει ο Θεοφάνης, υπεκινούντο από τον πρώην αυτοκράτορα Αναστάσιο ο οποίος φαίνεται να συνωμότησε με ανωτάτους αξιωματούχους.
Ήταν μοναδική η ευκαιρία για να εκραγεί η Ελληνική Επανάσταση καθώς οι ενδοβυζαντινές ταραχές θα κρατούσαν μακριά τα βυζαντινά στρατεύματα μέχρι να οργανωθεί καλύτερα ο ελληνικός απελευθερωτικός στρατός.
Το 726 τα νησιά της Σάμου, Ρόδου και Κρήτης επαναστατούν. Στέλνουν πλοία εφοδιασμένα από τους Άραβες και επανδρωμένα με ναύτες από την Σικελία για να κτυπήσουν τον ρωμαϊκό (βυζαντινό) στόλο που βγήκε από το λιμάνι της Νέας Ρώμης.
Εναντίον των Ελλήνων στάλθηκε ο Βυζαντινός ναύαρχος Αγαλλιανός, γοτθικής καταγωγής, ο οποίος συνάντησε τον Ελληνικό Στόλο λίγο έξω από την Εύβοια.
Οι Έλληνες είχαν 82 πλοία και οι βυζαντινοί 350 σύμφωνα με τον Zlatarski. Ενώ σύμφωνα με τον Κόρεσο οι Έλληνες είχαν 70 πλοία και οι βυζαντινοί 500. Ναύαρχος των Ελλήνων ήταν ο Συνέστιος. Στο δεξί κέρας των Ελληνικών πλοίων επικεφαλής ήτο ο Κόρεσος.
Ο γενναίος Έλλην Ιερεύς του Διονύσου δεν άκουγε τις συμβουλές των Ελλήνων που του έλεγαν να προσέχει τον εαυτό του, διότι θα επακολουθήσουν πολλές μάχες κατά των Βυζαντινών και τον χρειάζονται ως αρχηγό.
Αφού πρώτα οι Έλληνες έκαναν θυσίες προς τους Θεούς και προσευχήθηκαν όλοι μαζί, ο Κόρεσος έδωσε πρώτος το παράδειγμα ορμώντας ακάθεκτος κατά των βυζαντινών πλοίων.
Αμέσως εμβόλισε το πρώτο ρωμαϊκό (βυζαντινό) πλοίο βυθίζοντάς το. Επακολούθησε σκληρή μάχη σώμα με σώμα καθώς τα ελληνικά πλοία ναι μεν ήταν πιό ευκίνητα των βυζαντινών, αλλά υστερούσαν σε ισχύ πυρός. Οπότε οι γενναίοι Έλληνες μαχητές έπρεπε να πλευρίζουν τα βυζαντινά πλοία και να ανεβαίνουν οι ναύτες πάνω τους για να σκοτώσουν τους Βυζαντινούς.
Η νίκη ήταν συντριπτική υπέρ των Ελλήνων. Οι Βυζαντινοί ηττήθηκαν με τρομακτικές απώλειες. Ο Βρυέννιος αναφέρει 190 βυζαντινά κατεστραμμένα πλοία ενώ ο Zlatarski μιλάει για 300 βυζαντινά πλοία κατεστραμμένα και 60 αιχμαλωτισμένα. Επίσης οι πηγές μιλάνε για 8 Ελληνικά πλοία κατεστραμμένα. Οι νεκροί από πλευράς Βυζαντινών ανέρχονται στους 70.000 και από πλευράς Ελλήνων στους 1200.
Οι Έλληνες κατενθουσιασμένοι έκαναν ευχαριστήριες θυσίες προς τους Θεούς και με επικεφαλής τον Ιερέα Κόρεσο αφιέρωσαν τις ρωμαϊκές (βυζαντινές) ασπίδες που λαφυραγώγησαν προς τιμήν του Θεού Διονύσου, τον οποίον θεώρησαν υπεύθυνο για την περίλαμπρη νίκη τους κατά των Ρωμαίων της Ανατολής, δηλαδή αυτών που αποκαλούμε σήμερα Βυζαντινών.
Σε στρατιωτικό συμβούλιο που έγινε στην Αθήνα το 727 ο Συνέστιος προτείνει να μεταφερθεί ο πόλεμος και στην ξηρά. Ο Κόρεσος συμφωνεί και δίνει εντολή στους Ιεροκήρυκες να ξεσηκώσουν όλες τις Ελληνικές Πόλεις κατά των Βυζαντινών κατακτητών και να εξοπλιστούν όλοι με ό,τι όπλα μπορεί να βρει ο καθένας.
Ο Λέων Γ’ καταφέρνει να απαλλαγεί από τις ενδοβυζαντινές διαμάχες και αρχίζει να στρέφει το βλέμμα του κατά των Ελλήνων Επαναστατών.
Στέλνει νέα στρατεύματα με στρατηγό έναν αιμοσταγή βάρβαρο ονόματι Ζαουτζά. Αυτός ο αιμοβόρος Βυζαντινός απ’ όπου περνούσε σκορπούσε τον θάνατο στους Έλληνες.
Τον Μάρτιο του 728 μπήκε στην Θεσσαλία και άρχισε να σφάζει όλους ηλικιωμένους και τα γυναικόπαιδα. Περίπου 50.000 Ελληνίδες μαζί με τα παιδιά τους αποκεφαλίστηκαν όταν αυτές αρνήθηκαν να αποκηρύξουν την θρησκεία τους, να βαπτιστούν χριστιανές και να υποταχθούν στους Βυζαντινούς κατακτητές.
Το Ελληνικό στράτευμα μαθαίνοντας την κάθοδο του Ζαουτζά συγκεντρώθηκε για την αποφασιστική μάχη εναντίον του. Μαζεύτηκαν 60.000 Έλληνες στρατιώτες για να αντιμετωπίσουν τα ρωμαϊκά (βυζαντινά) στρατεύματα της Κωνσταντινούπολης, τα οποία αριθμούσαν 250.000 βαρβάρους.
Ο Ιερεύς Κόρεσος εξετάζοντας τους οιωνούς συμβούλευσε τον Συνέστιο να ξεκινήσουν πόλεμο φθοράς, δηλαδή ανταρτοπόλεμο και να μην επιτεθούν μονομιάς στους βαρβάρους μισθοφόρους των Βυζαντινών.
Ακόμη οι Έλληνες δεν είχαν αποκτήσει την απαραίτητη πολεμική πείρα για μάχη εκ παρατάξεως μετά από τόσα χρόνια ρωμαϊκής κατοχής που τους είχε στερήσει από την πολεμική τακτική των αρχαίων προγόνων τους. Όμως ο Συνέστιος δεν άκουσε τον Έλληνα Ιερέα.
Στην φονική μάχη που επακολούθησε λίγο έξω από την σημερινή Λάρισα έπεσαν ηρωικώς σχεδόν όλοι οι Έλληνες.
Ήταν 10 Απριλίου του 728 σύμφωνα με το χριστιανικό ημερολόγιο. Ο Συνέστιος σκοτώθηκε πολεμώντας ηρωικά στην μάχη. Τον Ιερέα Κόρεσο οι Ρωμαίοι είχαν εντολές να τον συλλάβουν ζωντανό. Τον μετέφεραν αλυσοδεμένο στην Νέα Ρώμη, στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Βυζαντινός στρατηγός Ζαουτζάς είχε πάρει εντολές από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης Λέοντα Γ’ να αφανίσει όλους τους Έλληνες στην πυρά.
Οι χριστιανοί επίσκοποι προέτρεπαν τους Βυζαντινούς στρατιώτες να βιάζουν τις Έλληνίδες και μετά να αποκεφαλίζουν τα παιδιά τους, «ίνα το ελληνικόν γένος αποκτείναι», όπως αναφέρει ο Νικηφόρος διότι τελούν «μιαράς και δαιμονιώδεις θυσίας».
Οι βάρβαροι μισθοφόροι των Ρωμαίων με επικεφαλής τους χριστιανούς μοναχούς συγκέντρωσαν 600.000 Έλληνες, γυναικόπαιδα κυρίως, στην περιοχή γύρω από την σημερινή Λάρισα και διέταξαν να τους κάψουν ζωντανούς.
Αυτά τα στοιχεία αναφέρουν βουλγαρικές και αραβικές πηγές καθώς και ο Ιερεύς Κόρεσος στην βιογραφία του που συνέγραψε όσο καιρό ήταν αιχμάλωτος των Βυζαντινών. Μετά από λίγο θα θανατωθεί και αυτός με φρικιαστικά βασανιστήρια στην πυρά.
Το φρικιαστικό έγκλημα που συνετάραξε τότε την Οικουμένη.
Πηγές:
Ιερεύς Κόρεσος, Βιογραφία
Θ. Κορρές, Το κίνημα των «Ελλαδικών»
Νικηφόρος Βρυέννιος, Ύλη Ιστορίας
Πάπας Γρηγόριος Β’, Επιστολαί
V. N. Zlatarski, Istorija
A. Lombard, Constantin V

Κόρεσος: Μυθικός Ιερέας του Διονύσου εν Καλυδώνι. Καταλήφθηκε από έρωτα προς κάποια παρθένο Καλλιρρόη και μη επιτυγχάνοντας στις προτάσεις του, κατέφυγε ικέτης στον Διόνυσο. Ο θεός εκδικούμενος τον ιερέα του που προσβλήθηκε από την Καλλιρόη, προσέβαλε με παραπληξία τους Καλυδώνιους, οι οποίοι πεθαίνοντας  σωρηδόν, κατέφυγαν στο μαντείο της δωδώνης για συμβουλές. Κατά τον χρησμό η επιδημία θα κατέπαυε  μόνο εάν οι Καλυδώνιοι έθυαν στον Διόνυσο την Καλλιρόη ή εάν θυσιάζονταν κάποιος άλλος στην θέση της. η δεύτερη λύση δεν πέτυχε διότι κανείς δεν προσφέρθηκε και κατά την ταγμένη ημέρα οδηγήθηκε η παρθένος στον βωμό. Πιεζόμενος όμως ο Κόρεσος από τον έρωτά του προς αυτήν, και που ως ιερέας θα την έσφαζε ο ίδιος, φονεύθηκε ο ίδιος αντί αυτής. Τότε η Καλλιρόη συγκινημένη δια την πράξη του ιερέα, σφάχτηκε μόνη της σε μια πηγή, την οποία αργότερα ονόμασαν Καλλιρόη (Παυσανίας. Ζ' 21). (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος ΙΔ,  σελ. 879)

Τα αίτια της εξεγέρσεως
Η εξέγερση του Θέματος (στρατιωτικής περιφερείας) Ελλάδος και των Κυκλάδων νήσων εναντίον της Κωνσταντινουπόλεως αποτέλεσε σοβαρή απειλή κατά του θρόνου του Λέοντος, ο οποίος την δεν είχε ακόμη σταθεροποιήσει τα ανατολικά σύνορα και βρισκόταν σε μόνιμο πόλεμο με το αραβικό Χαλιφάτο.  Υπό την ηγεσία του τουρμάρχη (ανώτερος αξιωματικός, κάτω από τον βαθμό του στρατηγού που διοικούσε ένα Θέμα) Αγαλλιανού και του Στεφάνου, οι Ελλαδικοί ανεκήρυξαν αυτοκράτορα κάποιον Κοσμά και έπλευσαν εναντίον της Κωνσταντινουπόλεως, έχοντας λάβει σημαντικές ενισχύσεις (ως και 25.000) από την Σικελία.  Ο Λέων έστειλε τον στόλο, εξοπλισμένο με υγρό πυρ, να αναχαιτίσει τους στασιαστές πριν φθάσουν στην Βασιλεύουσα.  Στη σύγκρουση που ακολούθησε (18 Απριλίου 727) οι Ελλαδικοί συνετρίβησαν, ο στόλος τους καταστράφηκε και η ηγεσία τους εξαλείφθηκε.  Ο Κοσμάς και ο Στέφανος συνελήφθησαν και καρατομήθηκαν, ενώ ο τουρμάρχης Αγαλλιανός, μη θέλοντας να πέσει ζωντανός στα χέρια των εχθρών του, πήδησε στη θάλασσα φορώντας την πανοπλία του και πνίγηκε.
Όσον αφορά τα αίτια της εξεγέρσεως, διαφορετικοί ιστορικοί έχουν δώσει διαφορετικές ερμηνείες.  Η βασικότερη εξ αυτών είναι πως η εξέγερση κατά του Λέοντος υποκινήθηκε από τα εικονόφιλα αισθήματα των δυτικών (ελλαδικών/ιταλικών) επαρχιών, που υπό την καθοδήγηση του πάπα της Ρώμης Στεφάνου Β’ αντιδρούσαν στη θρησκευτική πολιτική της Κωνσταντινουπόλεως.  Έναυσμα της εξεγέρσεως, συμβολικά τουλάχιστον, ήταν η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας το 726, δείγμα θείας οργής κατά του «σαρακηνόφρονος» Λέοντος.  Ο χρονογράφος Θεοφάνης αναφέρει ότι οι Ελλαδικοί εξεγέρθηκαν «θείω κινούμενοι ζήλω», για να αποκαταστήσουν την Ορθοδοξίας.  Την δε επαύριο της ναυμαχίας, ο Λέων επέτεινε τον «κατά της ευσεβείας διωγμόν».  Καθώς ο πάπας θεωρήθηκε ταραχοποιό στοιχείο, ο αυτοκράτορας τον τιμώρησε αποσπώντας την εξαρχία του Ιλλυρικού (Ελλάς και δυτική χερσόνησος του Αίμου) από τον επισκοπικό θρόνο της Ρώμης, αποδίδοντας την στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Στη μελέτη του William Miller, «H Eλλάς επί των Βυζαντινών» (1904, επανεκδόθηκε το 1993 από τις εκδόσεις «Ελεύθερη Σκέψις»):
«Η διάδοση του Χριστιανισμού στην Ελλάδα διευκολύνθηκε από την αφομοίωση ειδωλολατρικών τύπων λατρείας. Ήταν φυσικό, φυλή εθισμένη επί αιώνες να συνδέει την τέχνη προς τη θρησκεία και να τοποθετεί αγάλματα στους ναούς των θεών, με ιδιάζουσα στοργή να αποδεχτεί την έκθεση των αγίων εικόνων στις εκκλησίες. Γι’ αυτό το διάταγμα του Λέοντος Γ’ [δηλ. η κατάργηση της προσκύνησης των εικόνων], η αρμενική καταγωγή του οποίου ίσως τον έκανε περισσότερο αντιπαθή στους Έλληνες, προσέκρουσε σε φανατικότατη αντίσταση στην Ελλάδα.

Έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας ερμηνεύτηκε ως σημείο δυσαρέσκειας του θείου για τις πράξεις του Λέοντα. Επίσης ο Πάπας με τις δύο δριμείς επιστολές προς τον Λέοντα, πιθανώς ενθάρρυνε τον σάλο στην Ελλάδα. Το 727 ξέσπασε εξέγερση – που αποδεικνύει τις δυνάμεις της Ελλάδας εκείνης της εποχής. Οι Ελλαδικοί και οι ναυτίλοι των Κυκλάδων εξόπλισαν στόλο με επικεφαλής κάποιον Στέφανο και βοηθούμενοι από τον αξιωματικό του αυτοκρατορικού στρατού Αγαλλιανό, ανέδειξαν αυτοκράτορα ορθόδοξο [δηλ. «εικονολάτρη»] κάποιον Κοσμά και κίνησαν προς την Κωνσταντινούπολη.

Το υγρό πυρ συνέτριψε τα πλοία των εξεγερθέντων. Ο Αμάλλιαγος, βλέποντας τον επικείμενο θάνατο, πήδησε στη θάλασσα, ενώ ο Στέφανος με τον Κοσμά φονεύτηκαν. Δεν γνωρίζουμε ποια τιμωρία επιβλήθηκε στους Έλληνες, όμως ξέρουμε ότι ο Λέοντας στέρησε από τον Πάπα την δικαιοδοσία της Ελλάδας και την έδωσε στην Κωνσταντινούπολη.» [σελ. 16-17]
Τα ίδια αναφέρει και ο Γιάννης Κορδάτος στον 7ο τόμο της «Μεγάλης Ιστορίας της Ελλάδος».
Ο Ι. Βογιατζίδης στο άρθρο του «Η θέσις της κυρίως Ελλάδος εντός του Βυζαντινού κράτους» (Επετηρίς Εταιρίας Βυζαντινών Σπουδών, τόμ. 19, 1949) γράφει:
«Η επανάσταση του 727 μ.Χ. είχε βαθύτερα αίτια από την εικονοφιλία των Ελλαδιτών. Κυρίως είχε να κάνει με τη δυσαρέσκειά τους λόγω του παραγκωνισμού του ελλαδικού χώρου και της αντιμετώπισής του ως επαρχίας».

Η πηγή για το κίνημα των Ελλαδικών είναι η χρονογραφία του Θεοφάνη (9ος αι.).